Женгчи ва тербиячи

 

Ватандин Аьхю дявдиъ гъадабгъу гъалибвалик табасаран халкьдинра лайикьлу пай ка. Ухьузра Ватан уьбхюри дявдиъ гъийихдар ва зийнар духьну чпин хизанарихьна гъафидар цIиб адархьуз. Гъит, гьюкум хлиъ айидари дицдар игитарин гьюрмат уьбхбаз шартIар яратмиш апIри. Гъит, гьарсаб хизандин кIулиъ айидари чпин веледариз, артмиш шулайи наслиз думу игитарикан – чпин мирасарикан, дустарикан, гъуландарикан – кидибтри. Хъа чпиз, игитариз, Аллагьди женнет кьисмат апIри.

 

Гьацдар игитар бицIи Лика гъул’анра удучIвну. Макьалайиъ узу йиз адаш, Гьарун Гьябибовдикан, сакьюдар гафар пуз ккундузуз. Думу 1910-пи йисан Лика гъулаъ бабкан гъахьну. Сифте дугъу Ватандаш дявдин кьяляхъ Асккан Ярак гъулаъ ачмиш гъапIу ккергъбан мектебдиъ, хъасин Табасаран райондин АхьтIарин колхоздин жигьиларин школайиъ гъурхну. Хъа 1933-1935-пи йисари Буйнакский кооперативный техникумдиъ алвер апIбан махсус образование гъадабгъуру. 1936-пи йисан Дербентдин педучилище заочно ккудубкIну, Гьарун Гьябибов гъулаъ мялимди лихуз хъюгънийи.

Узу бабкан духьну 12 йигълан –1942-пи йисан 12 мартдиъ – йиз адаш, мялим вуди хьпаз лигну бронь ашра, чан хушниинди дявдиз гъушнийи. Думу гъавриъ айи: му аьдати дяви дар – му инсанвалин тереф уьбхюри, вягьшивалин тум тIанкь апIбан бадали гъабхурайи дяви ву. Гьаддиз, тазади гъахьи велед сакьюдар дакьикьйири хабахъ дидисну, думу ватан уьбхюз гъушнийи.

Хиварин военкоматдиан йиз адаш Кафари Кавказдин армияйин 476-пи стрелковый полкназ гьаънийи. Дявдиъ лазим шлу гьязурлугвалар ва вердиш’валар гъадагъну, думу танкариз къаршу вуйи тупчйирин расчетдин командирди тяйин гъапIнийи. Чан сабпи женг Гьарун Гьябибовди Моздок шагьур фашистарихьан уьбхюри, гъубхну.

Саб хайлин вахтналан думу айи подразделениейиз Ингушетияйин Бозоркин кIуру гъулаъ немцарин кьувватар улихьна гъягъюз гъидритбан буйругъ тувну. 1942-пи йисан 19-пи декабриъ мурарин батальондин ва немцарин кьушмарин арайиъ гъати женгар гъахьну. Гьарун Гьябибовдин хиликк ккайи тупчйири немцарин 3-4 танк дармадагъин гъапIну ва дурарин алжагъувал дебккну. Мюгьлет ккабхъну имиди, тупчйири рягьятвал йивурайи вахтна, немцарин терефнаан дурар деънайи йишвазди туп гъитIибхнийи ва хайлин эскрар гъийихнийи, бязидариз зийнар гъахьнийи. Гъагъи зиян гъабхьи Гьарун Гьябибов гъаврихъан гъушнийи. Йишвну, ачмиш гъахьириз, дугъаз чаз шли-вуш дих апIурайиси гъабхьну. Лигуруш, му ликариз зийнар духьнайи, чан подразделениейиъ айи эскер, эрмени бай вуйи. Жан хъчIюбхюри дуфну, дугъу чан зиян илибтIнайи жуна кьатI апIуру ва думу йиз адашин лугралан илдибтIуру. Думу санитарариз ишара вуйи – му кас зиян дубхьнайир, аммма чIивир ву. Му аьгьвалатнакан йиз адашдиз хъасин, учв госпиталиъ айиган, аьгъю гъабхьнийи.

«Думу йигъ йиз уьмриъ варитIан бахтлубра, пашманубра гъабхьну, – пиди хъасин Гьарун Гьябибовди. – Бахтлуб, гьаз гъапиш дустарин гъайгъударвали йиз уьмур гъюбхну, хъа пашмануб – йиз полкнаъ айи гизаф дустар гъийихган. ЦIигал хиял айиз, сагъ духьну немцарилан кьисас алдабгъурза кIури… Гьяйиф, уьмур жараси илтIибкIну…».

Гьарун Гьябибов Арменияйин Ленинакан кIуру шагьрин госпитализ гъухнийи. Думу 9 вазлитIан артухъ вахтна Ереван, Нахичевань, Дербент шагьрарин госпиталариъ дахънийи, ва аьхир, женг гъабхуз даршлурси гьисаб дапIну ва Ватандин Аьхю дявдин II группайин инвалидвал тувну, 1943-пи йисан гъулаз гьаънийи.

Сагъ гъахьихъан тина йиз адашди Лика гъулаъ чан ккуни пише давам апIуз хъюгъну. Дугъан жягьтлувалиинди ва иштираквалиинди гъулаъ цIийи мектеб дивнийи, ва Гьарун Гьябибов думу мектебдин сарпи директорра гъахьнийи. Амма къайд апIуб лазим вуки, думу анжагъ саб мялимвал апIури архаин гъахьундар. Адашди, халкьдихъди тербияйинна гъаврикк ккаъбан ляхнар гъахури, лазим гъабхьи вахтна, учв мялимра вуди, колхоздин бригадирвалин вазифйирра тамам апIури гъахьну. Тап 33 йисандин арайиъ чан вари кьувватар бицIидар тербияламиш апIбан ляхниз харж гъапIу Гьарун Гьябибов 1970-пи йисан пенсияйиз удучIвну.

Тербиячи ва женгчи Гьарун Гьябибов гьюкуматдин «Дявдиъ улупу гьунарариз лигну», «Кавказ уьбхбаз лигну», «1941-1945-пи йисари Ватандин Аьхю дявдиъ Германияйиин гъалиб хьпаз лигну» медалар ва грамотйир тувбиинди лишанлу гъапIну.

Думу 1998-пи йисан 12 декабриъ рягьматдиз гъушну.