Хьадукар улубкьбахъди сабси, вари дюн’яйин халкьари швнуб-саб аку машкврар къайд апIуру. Дурарикан саб – вари дюн’яйин Жилин Йигъ ву. Думу йигъ хьадукран йигъандинна йишвандин вахт барабар шлу йигъ’ин алабхъура.
1971-пи йисан ООН-дин Генеральный секретарь, ихь сатIи вуйи ужагъ уьбхювал, сатIи хьувал, албагну гъузувал ккун апIури, инсанарихьна илтIикIну.
2009-пи йисан ООН-ди ихь Жил бадали вуйи сабсана машквар тешкил гъапIну. Кьюбпи машквран йигъ – Баб Жилин Варихалкьарин йигъ апрелин 22-пи йигъан къайд апIуру. Инсанари гъелемар кивру, чпи яшамиш шулайи йишварин гъирагъ-бужагъ марцц апIуру.
2018-пи йисан Дагъустандин Глава Владимир Васильевди «Чру километрйир» ччвур тувнайи акция башламиш гъапIнийи. Думу акцияйин дахилнаъди ихь шагьрарин багарихь хьайи рякъярихъ гизаф кьадар гьарар кивнийи.
Му акция давам шула. Улихьна йигъари Каспийск шагьриъ республикайин Правительствойин, шагьрин администрацияйин вакилар, жара касар кIулиъ ади шагьрин жюрбежюр йишварихь гьарарин 5 агъзур гъелем кивну.
Ухьуз ихь Дагъустан гизаф ккундухьуз, гьаддиз ухьу ихь аьтрафар марцциди, яркврар ужуб гъуллугъ хъайи дюрхну ккунду.
Аьхиримжи йисари дюн’яйиъ марццишин уьбхбан месэла учIруди дийибгъна – гьам аьхю шагьрариъси, ихь дагълариъ айи гъулариъра. Улихьдин вахтари гьарсаб гъулаъ кьюб урсал шуйиш, гьамус гъулариъ швнуб-саб урслар а. Агьалйириз марццишин апIбан месэлйир гьюкуматди гьял апIури ккунду. Хъа, эгер гьарсар кас учв марццишин уьбхбахъ дархьиш, гьюкуматдихьан ихь гьарсарин кьяляхъди лицуз хьибдар. Гьаддиз, аьхюдарилан гъадабгъну, ухькан гьарсар кас марццишин уьбхбиин машгъул хьидихьа. Хъа ихь бицIидари ухьу чешнеди дисиди. Табиаьтдин марццивал – инсандин сагъ’вал ву. Ихь Баб Жил уьбхюрхьа.
