«Дурари чпин багъри ругар в Урусат душмнихьан уьрхюри гъябкъиган,
узуз Дагъустан ва дагъустанлуйир имбубсана ккун гъахьунзуз».
В.В.Путин
1999-пи йисан 7-пи августдиъ Шамиль Басаевдин ва Хаттабдин регьберва-ликкди Дагъустандин кафари терефнан саб жерге районариина боевикари гьюжум гъапIувал, гьяйифки, вахтнахьан инсанарин фагьмиан ктIубшвуз удудукьур. Дидхъан мина гьамус 21 йис дубшна, вушра…
Багъри ругар бадали террорист душмандихъди вуйи йивбар саки сентябрин кьяларизкьан давам гъахьнийи.
Думу читин геренариъ Дагъустандин ругарин азадвал уьбхбаъ Урусатдин эскрарихъди ихь республикайин саки вари районарин вакиларра иштирак гъахьну. Гьаци, жвуван бицIи милли уьлке боевикарихьан уьбхбаъ Хив ра-йондианра 20-тIан артухъ агьалйири ватанпервервал улупну.
– ЦIумада ва БотIлих, хъасин Новолак районариин алархьбиинди экст-ремистарин терефкрари Дагъустандихьна вуйи чпин даккнишнан рафтар ачухъ гъапIну. Гьелбетда, дурарин ниятар гьичра аьхюдар вуди гъахьну: республикайин сяргьятар ва конституция-йин гъурулуш чIур апIувал. Думуган, Ватан хатIалувалиъ айивал аннамиш дапIну, Дагъустандин гьюкмин улихь хьайидар халкьдихьна илтIикIнийи. Ав, сагъу кьувватар саб дапIну, дагъустанлуйир чпин багъри юрдар, намус ва гъир’ят душмнихьан уьрхбаъ жанлура гъахьнийи. Узу думу йисари Хив райондин айтIан ляхнарин гъуллугъчиди лихурайза. Райондиан саб десте думу женгчйириз кюмекназ гъушнийча. Душваъ гьякьикьи дяви гъябгъюрайи. Думу йигъари душваъ дишагьлийирин арайианра батальонар тешкил апIурайи. Саризра асиллу дару, азад дагъустан халкьди наънан-вуш гъафи дявикрариз, чпиз дурарин уьмрин къайдйир, къанунар ва ислягь марцци диндихъди аьлакьалу дару дурарин чиркин идеология лазим дарувал, вазтIан артухъ муддатнаъ кIули гъушу женгарин натижайиъ ижмиди субут гъапIну.
Къайд апIураза, думу читин йигъари дагълу дишагьлийир, дадйир чпин азадвал уьбхюз гъирагъдилан дуфнайи эскрарихьна дерин гьюрматлувалиинди янашмиш шуйи. «Учвура йиз веледарстар вучва. Ичв суратнаъ йиз баяр рякъюразуз», – гъапнийи сад йигъан учуз, уьл туври, сар яшлу дишагьлийи. Думу гафар йиз гьаргандиз кIваин гъузди, гъапнийи ич сюгьбатнаъ думу гьядисйирин шагьид ва иштиракчи гъахьи Надири (гьякьикьат ачухъ апIури, дугъу чан ччвур улулупуб тIалаб гъапIнийи, гьаддиз ччвур гьюдюхнача).
Ав, Дагъустан гъаних душмандихьан гъюбхну. Гьяйифки, дявди баяр туври аьдат дар. Гьадмуганра хайлин эскрар ва кюмекнан кьушмин вакилар уьмрихъ мягьрум гъахьну. Думу къурхулу йигъари дагъустанлуйирихъди гъахьи гьарсар эскри, милицияйин гъуллугъчийи, аьдати ватандашари, Ватандин улихь чпин буржлувал гьисс апIури, зегьмет гъизигну. Ухьу думу ватанперверарин улихь гьаргандиз буржлу вухьа.
Дарпиди гъитуз шулдарзухьан. Гъи хатIалу девир арайиз дуфна. Хайлин жигьилар, кьюб нирин кьялаъ ахънайи вахтна, фуну терефназди ктучIвуруш авара шула. Лизи кагъзи вари аьгь апIуру кIуруганси, гъи интернетдира аьхир адрубкьан чиркишнар аьгь апIура. Натижайиъ гъийин девриъ варитIан дюз дару фикризра яшамиш хьуз йишв ва ихтияр а. Гьарсаб фикриз терефкрарра дихъура: саспидариз – фикриинди, тмундариз – ляхнариинди. Гъи ухькан гьарсар, зиихъ улупнайи августдин бедбахтвал фикриъ дюбхну, жвуван веледарин гележег саламатди ккабалгбан гъай-гъушнаъ хьпаз, сарун ихь республикайин берекетлу ругариин гъалмагълар арайиз гъюз гъидритбан рякъюъ зегьмет зигбаз аьхю мяна а. Гъит гьарсар абайинна бабан веледдин уьмрин рякъ ягъурлуб, хъа гележег саламатуб ибшри!
