1999-пи йисандин августдин ваз ихь республикайин ва уьлкейин тарихдиъ мюгькамди убчIвну. Думу вахтна гъахьи гьядисйири Дагъустандин халкьарин гаф ва ляхнар гьарган саб вуйивал вари дюн’яйиз улупну. Дагъустандин халкьарин сабвали гирами жилиина гъафи душман терг апIуз мумкинвал тувну.
1999-пи йисан августдин вазли Дагъустандин ругариина гъафи къанунсуз яракьлу гьяракатарин бандитарин дестйирихъди вуйи женгар дирбаш, багъри ругар бадали жан дивуз гьязур вуйи андийин гъуларин агьалйири кьабул гъапIнийи. Дурарин гьунарнакан цIибтIан дупнадаршра, дурар ихь арайиъ а.
Октябрин 12-пи йигъан авар чIалниинди чапдиан удубчIвурайи «Гьякьикьат» газатдин редакцияйиъ республикайин СМИ-йин журналистар 1999-пи йисандин августдин гъагъи гьядисйирин иштиракчи, жвуван хушниинди хилиз яракь гъадабгъну, душмандиз аьксивал улупу республикайин агьалйирин кIулиъ гъахьи офицер Умахан Умахановдихъди гюрюшмиш гъахьнийи. Думу 1996-пи йисан январин вазлиъ Хасавюрт райондин Первомайское гъулаъ гъахьи гьядисйиринра иштиракчи ву. Умахан Умахановди Салман Радуевдин бандитари аманатди дидиснайи инсанар азад апIруган, бандитарихъди мясляаьтнан йикьрар йитIбан улхбариъра иштирак гъахьну. Думуган аманатар, дишагьлийир ва бицIидар гужбалайиинди азад гъапIнийи.
«ЦIумадайин ва БотIлихдин районариъ Чечен Республикайиан дуфнайи бандитар архьнайиваликан узуз Железноводскдиъ хабар гъабхьнийзуз. Гьелбетда, багъри дагълариз хатIа айиган, узхьан ярхла гъузуз гъабхьундар. Дадайиз ва хпириз, Краснодардиз гъягъюраза, дупну, дишлади йиз багъри гъулаз – Рикванийиз рякъ ккивунза. Узу дина хъуркьайиз, Анди, Гигатли, Риквани, Ашали, Гунха, Зило гъуларин агьалйир уч духьну, сяргьятар уьрхюз, лазим гъабхьиш, женгнаъ учвуз гьязур вуйиваликан улхбар духнайи. Узу хъуркьган гьаму ва багарихь хьайи гъуларин агьалйири гьаддихъан тина вуйи ляхнарин жавабдарвал узу кIул’ина гъадабгъувал ккун гъапIнийи», – ктибтнийи Умахан Гьяжимамаевичди. Полковник Умахановди андийин гъуларин агьалйирин гьисабнаан чпин хушниинди багъри ругар уьрхюз гьязур вуйидарин сатIи вуйи штаб тешкил гъапIнийи.
Умахан Умахановди гьадму гъагъи йисари вари терефарихъанди тIараш апIуз гьязурди айи Дагъустандин Гос-советдин кIулиъ айи Мягьямедяли Мягья-медовди ихь республика фици гъюбхнуш, дугъан мюгькам гафнаканра ктибтнийи.
Магьа думу гьядис-йир гъахьихъан мина 21 йис гъушну. Амма Урусатдин кьувватнан гъурулушдихъди сабси бандитарихьан уьлкейин сабвал, багъри ругар гъюрхдарин, му метлебарихъ хъуркьуз чпин жанар фида гъапIдарин ччвурар гьич саб вахтнара кIваълан гъягъидар.
