Ковиддин вирус Урусатдиъ тарабгъуз хъюбгъну сад йис ву. Амма поликлиникйириз илтIикIурайи аьзарлуйирин кьадар ис шуладар. Ковид-19 тIягъвниан чпира аьзарлу духьнайиваликан гучI кайи варжариинди агьалйир духтрарихьна илтIикIури ими.
Пуз ккундузузки, гъи ихь уьлкейиъ медицинайин цирклин вакилариз игьтияж айи вахтна, хайлин жигьил пишекрар аьгьвалат ужуб терефназди дигиш хьайиз ккилигури гъузундар, – му гъагъи вахтна, духтрариз кюмек вуди ва инсанариз чпихьан шлу кюмек тувбан бадали, дурар хилар хъиржвну ляхниъ архьну. Дицдар жигьил духтрарикан сар вуйи ихь ватанагьли, Москва шагьриъ А.И. Евдокимовдин ччвурнахъ хъайи клинический медицинайин «Кусково» госпиталин «уьру зонайиъ» лихурайи духтир Аьгьмад Мурадовдикан ктибтуз ккундузуз.
Аьгьмад Мурадов Мягьячгъала шагьриъ бабкан гъахьну, ва гьаду-шваъ дугъу 36-пи нумрайин мектебра ккудубкIну. Дугъан адашна дада Самурхан ва Къизханум гьадму саб вахтна Хив райондин Гъвандикк гъул’ан Мягьячгъалайиз кючмиш гъахьнийи. Дурариз сар бай ва кьюр риш гъахьну. Аьхюнур бай Аьгьмад байвахтнахъан мина медицинайиин юкIв алир вуйи. Дупну ккундуки, дугъан дада Къизханумра бицIидарин духтир ву. Дугъу чан вари уьмур бицIидарин сагъ’вал уьбхбаз бахш апIура. Баркаллу ляхнин натижйирра ужудар шулу кIуруганси, гъи Къизханум лихурайи поликлиникайиъ думу ужудар духтрарикан сар ву. Аьгьмадди мектеб ккудубкIруган, дугъан кIваъ айи хиялар фунуб пишейикан вуш, варидариз мялум вуйи. Гьаци, ихь жигьили сифте Дагъустандин гьюкуматдин медицинайин университет ккудубкIну, хъасин Москва шагьриъ Москвайин илимдинна ахтармишарин медицинайин клинический институтдик урхуз кучIвну. Гьадушваъ думу, травмотология-ортопедия пишекарвалин ординатура ккудубкIну, аспирантурайикра кучIвну. Аспирантурайиъ урхувалихъди сабси, дугъу «уьру зонайиъра» ляхин апIура.
«Дишди кIурза, узуз коронавирусдихьан гучIударзуз. Асас вуди ич пациентар яшлу касар ву. Улихьнаси коронавирусдиан лап гъагъи гьялнаъ айи сар агьалийин сагъ’валихъан женг зигури саб ваз гъабхьнийич. Думу кас шаир вуйи. Учв сагъ хьуз хъюгъиган, дугъу учуз ва учу гъабхурайи ляхниз шиир бахш гъапIнийи. Дугъан уьмрин юлдшинра, лап гъагъи гьялнаъ ади реанимацияйиъ дахъну, хайлин йигъар гъахьнийи. Учу жилирихьан саламар хьади, кми-кмиди дугъ’ин улукьуз гъягъюйча. Пуз ккундузузки, аьзарлу духьнайидариз, медицинайин рубар йивбанси, психологияйин ва рюгьлувлин кюмекра чарасуз вуди тувну ккунду. Аьзарлуйин духтриин ихтибарвал алди гъабхьиш ва думу чав сагъ апIрувалихъ хъугъраш, дицир кас ухди сагъ шулу. Гъи «уьру зонайиъ» узу гъадагъурайи аьгъювалар гележегдин ляхниз ужуб тажруба хьибди кIури, фикир вуйиз. Йиз асас пише травмотолог-ортопед духтир ву, хъа гъи йиз кьюбпи пише терапия дубхьна.
Узу ковиддиан аьзарлу гъахьундарзу. Ва багарихьди дидиз аькси вуйи «Спутник-V» вакцинайин руб йивуз планламиш дапIназа. Гъи гизафдариз му прививкайихьан гучIура. Хъа узуз гьамци пуз ккундузуз: ихь гьюкуматдин фунуб вушра прививкайин асас бина – 98% улихьна йисариан мина ахтармиш ва мянфяаьтлувал тасдикь дапIнайи дармнар ву. Имбу кьюб процент – цIийи вирусариз аьксиди дийигъуз чарасуз лазим вуйи клеткйир тIаъра. «Спутник-V» вакцина гъи хайлин харижи уьлкйирира ухьхьан масу гъадабгъура. Думу коронавирусдиз аькси варитIан гужли прививкаси гьисаб дапIна. Ляхниъ узуз таниш вуйи хайлин юлдшари «Спутник-V» вакцинайин рубар гъивну. Му прививка гъапIу духтрарин ва медицинайин жара вакиларин ифдик вирус чпик кубчIвуз гъидритру антитела арайиз гъафну»,
– ктибтура Аьгьмад Самурхановичди.
Аьгьмаддин гафариинди, духтирвалин пишейиъ варитIан хатIалуб – аьзарлу духьнайи касдиз дюз дару диагноз дивувал ву. Эгер сифте кIул’ан дюз дару диагноз дивиш, инсан сагъ апIбан бадали кьабул гъапIу вари уьлчмйир зяя шулу. Гьаддиз дугъу жигьил духтрарикан чпихьна илтIикIу аьзарлу касариз анжагъ ахтармиш ва хатIа адрувал тасдикь дапIнайи дармнартIан теклиф дарапIувал ккун апIура. Дугъан гафариинди, гъи аптекйириъ айи 70% дармнар къалп жюрейиндар, хайирлувалин бина тасдикь дапIну адрудар ва сагъ’вализ саб жюрейинра мянфяаьт ктрудар ву.
Кандидатвалин диссертация уьбх-бан кьяляхъ, Аьгьмадди Дагъустандиз гъюбкан фикрар апIура. Хъа гьамусяаьт думу, узухъди вуйи сюгьбат ккудубкIну, кьяляхъ, инсанариз кюмек апIуз «уьру зонайин» терефназди гъушну.
Яв пишекарвалин ккебгърайи рякъюъ уву хайлиндариз кюмек апIрувалихъ кIваантIан хъугърача, Аьгьмад. Увуз ягъурлу рякъ ибшри.
