Ихь яшайишдин ва рякъярин гьял, коммуналин игьтияжар гьуркIувал, жюрбежюр пособйир гъадагъувал ухьу налогар тувувалилан асиллу ву. Гьяйифки, гизафдар му ляхнин гъавриъ адар.
Табасаран райондин агьалйирра чпин налогар вахтниинди тувувалихьна намуслувалиинди янашмиш шуладар. Му ляхнин гьякьнаан узуз улихьна йигъари Урусатдин Федерацияйин налогарин гъуллугънан Дагъустан Республикайин Дагъ. Огни шагьриъ айи 4-пи нумрайин МРИ-йин начальникдин вазифйир тамам апIурайи Мухтар Ягь’яевдихъди гъабхьи сюгьбатнаан аьгъю гъабхьунзуз.
Мухтар Ягь’яевди учв кIулиъ айи идарайи 2020-пи йисан налогар уч апIбан натижйирикан ва 2021-пи йисаз улупнайи планарикан гьамцдар мялуматар тувнийи.
НДФЛ-ин план 88 941 000 манат вуди, 94 159 000 манат – 105,87% тамам гъапIну;
УСН-дин (асант дапIнайи налогар иливбан гъурулуш)план 12 853 000 манат вуди, 14 309 000 – 111,33% тамам гъапIну;
ЕНВД-йин (гъадагъуз мумкин вуйи гъазанжарилан тувру саб вуйи налог) план 2 416 000 манат вуди, 157 000 – 6,50% тамам гъапIну;
ЕСХН-дин (саб вуйи гъулан мяишатдин налог) план 496 000 вуди, 1 074 000 – 216,53% тамам гъапIну;
патент къайдайиинди гъадабгъурайи налогдин план 71,43% тамам гъапIну;
мутмуйилан вуйи налогдин план 1 888 000 манат вуди, 1 551 000 – 82,15% тамам гъапIну;
жилилан вуйи налог план 7 233 000 манат вуди, 7 486 000 – 103,50% тамам гъапIну; (идар-йирихьан 2 895 000 ва инсанарихьан 4 591 000);
гьюкуматдин пошлина ва жара план 984 000 манат вуди, 1 263 000 – 128,35% тамам гъапIну.
«2020-пи йисаз учуз улупнайи бюджетдин вари план 114 902 000 манат вуди, 120 051 000 манат – 104,48% тамам гъапIунча.
Мидланра гъайри, учу тамам апIурайи ляхниъ гьял дапIну ккуни важиблу месэлйирикан саб – налогарин буржар кайидарикан дурар ктагъбан ляхнин мянфяаьтлувал за апIувал вуйи. Налогарин буржар ктагъбаъ асас роль уйнамиш апIурайидар прокуратура ва суддин приставар ву.
2021-пи йисан 15-пи январизкьан вуйи улупбариинди, Табасаран райондин агьалйирик кайи думу налогарин уьмуми кьадар 33 864 202,22 манат ву, гьадму гьисабнаан жилилан вуйи налог – 3 537 316,92 манат; мутмуйилан вуйи налог – 1 530 137,83 манат; транспортдин налог – 28 796 747,47 манат», – къайд гъапIнийи Мухтар Ягь’яевди.
Дугъу гъапиганси, 12,5 миллион манат налогарин пул инсанарикан ктабгъбан бадали, 1932 аьрза судариз хъадаъна. Муганаз налогарин буржар 3000 манат гъахьигантIан ктагъуз ихтияр адайи. Хъа гьамус, 2020-пи йисан 24-пи декабрихъан мина, налогарин буржар 10 000 манатдихьна гъяйизкьан налогарин инспекцияйиз инсанарилан судариз тувуз ихтир адар.
Мухтар Ягь’яевди мялум гъапIганси, 2021-пи йисаз налогар уч апIбан гьякьнаан Табасаран райондиз гьамциб план улупна: НДФЛ-ин план – 95 577 000 манат; УСН-дин 7 651 000 манат; ЕНВД-йин – 0; ЕСХН-дин – 616 000 манат; патент къайдайиинди гъадабгъурайи налог – 10 000 манат; мутмуйилан вуйи налог 1 322 000; жилилан вуйи налог – 7 500 000 манат; гьюкуматдин пошлина – 900 000 манат; вари – 113 576 000 манат.
«Налогар вахтниинди тувувал, гьелбетда, ихь гьарсарин буржи ву.
Йигълан-йигъаз ихь уьмриъ, райондин жилариин фицдар дигиш’валар шулаш, варидиз рябкъюрахьуз: рякъяр ва мектебар рас апIура рас апIура, гъуларин жямяаьтариз шид зигура, ва хайлин жара ляхнар кIули гъахура.
Ккудушу йисари уч апIури гъабхьи транспортдин налог республикайин бюджетдиз гъябгъюри гъабхьну.
2020-пи йислан мина гьаму налог районарин бюджетариъ гъибтуз ихтияр тувна.
Думу налог гъуларин арайиъ ва гъуларин айитI айи рякъяр рас апIруган ишлетмиш апIуз мумкинвал тувна. Гьаддиз ухьу гьарсар касди думу налог вахтниинди тувну ккунду.
Райондин администрацияйи, фуну гъулан поселениейи транспортдин налог уч апIбак фукьан пай кивнуш лигну, гьадму поселениейин читин рякъяр рас апIуз гьадму пуликан ишлетмиш апIура.
Гьамусяаьт агьалйириз чпиз айи девлетнахъан фукьан налог тувну ккундуш, аьгъю апIуз думукьан читинди дар. Чпи хулаъ дусну имидира налог тувуз шулу. Гъийин йигъан гьарсар касдихьан «Госуслуги» порталиъ ва налогарин управлениейиъ хусуси кабинет ачмиш апIуз шулу. Хусуси кабинет гъапиган, думу гьадму идарайиъ ачмиш апIурайиб дар, гьарсар касди чан телефондиъ апIурайи ляхин ву. Хусуси кабинет ачмиш апIувалихъди гъушади логин анжагъ налогарин инспекцияйиантIан туврайиб дар. Гьадму ляхин тамам апIбиинди ухьхьан гьарурихьан, дишлади ухьухъ хьайи налогарикан мялумат гъадабгъну, дурар тувуз шулу. Гьаддиз гъи узу гьарсар касдикан тIалаб апIурайиб – хусуси кабинет ачмиш апIувал ва налогар тувувал вуйиз», – аьлава гъапIнийи Мухтар Мягьямедовичди. Гъавриъ адрахъру месэлйирин гьякьнаан Дагъ. Огни шагьриъ Калининайин проспектдиъ 13-пи хулаъ айи 4-пи нумрайин МРИ ИФНС-диз илтIикIуз шулчвухьан.
