Дагъустан Республикайин наркодиспансериъ гьамусяаьт 6,8 агъзур аьзарлуйир гьисабнаъ а. Уьмуми гьисабариинди, ихь республикайиъ гьар 100 агъзур касдикан 132 кас наркотикарикан асиллу духьна. 2020-пи йисан наркотикарихъди алвер апIувалихъди аькси ляхин гъабхурайи цирклиъ 2,7 агъзур тахсиркарвал гьисабназ гъадагъна.
Дупну ккундуки, гьадму тахсиркарваларикан 800 гъагъи ва лап гъагъи тахсиркарвалар ву. Гьаму мялуматарихъди 29-пи мартдиъ вахтназ вуди Дагъустан Республикайин Главайин вазифйир тамам апIурайи Сергей Меликовдин регьберваликкди кIули гъубшу РД-йин наркотикариз аькси комиссияйин нубатнан заседаниейиъ уч духьнайидар таниш гъапIну. Заседаниейиъ, духт-рарин теклифниинди дарди, чпин хушниинди наркотикар ишлетмиш апIури, гьадрарикан асиллу духьнайи инсанар сагъ апIру гьюкуматдин дару тешкилатари апIурайи ляхнин ери за апIбаз бахш дапIнайи месэлйир гъитIирккнийи.
Гьелбетда, зиихъ ктуху цифрйири гьарсар касдин кIваз аьзаб тувру, фицики ухьура гьаму республикайиъ яшамиш шулахьа. Хъа жюрбежюр дюшюшариан мялум шулайиси, наркотикар ишлетмиш апIуз асас вуди набалугъ вахтна хъюгъру ва гизаф жигьилар наркотикари чпин табигъ’вализ гъадагъуру.
Чпин уьмур наркотикарикан асиллу хьуз гъиту касар сагъ апIбан бадали, 75 касдиз дахъру йишвар айи республикайин наркодиспансери, 40 касдиз дахъру йишвар айи Къизлар шагьрин наркодиспансери ляхин апIура. Дербентдин шагьрин кьялан больницайиъра наркотикарикан асиллу вуйидариз йишвар жара дапIна. Республикайин медицинайин 53 тешкилатдиъ наркологияйин кабинетар а. Гьаци вушра, республикайиъ наркотикарикан асиллу вуйидарихъди духт-рари ляхин дапIну ккудубкIбан кьяляхъ, дурар сагъу уьмур хъапIбахьна вердиш апIру гьюкуматдин яшайишдинна реабилитация апIбан идарйир адар. Гьаддихъди сабси, Дагъустандиъ гьаму жюре, гьюкуматдин дару 50-тIан артухъ тешкилатари ляхин апIура.
Сергей Меликовди заседаниейин вахтна къайд гъапIганси, гъубшу йисан ноябрин-декабрин вазариъ РД-йин МВД-йи къанун уьбхру жара органарин гъуллугъчйирихъди сатIиди Мягьячгъалайиъ, Каспийскдиъ ва Хасавюртдиъ наркотикарикан асиллу вуйидарин реабилитация апIру 20 тешкилат ахтармиш гъапIнийи. Ахтармишар гъуху вари йишвариъ 300 кас айи. Думу тешкилатар вари рягьимлувалиндар вуйишра, наркотикар ишлетмиш апIрудар сагъу уьмур хъапIбахьна гьязур апIбан ляхин пулин бинайиинди кIули гъабхурайи.
Республикайиъ наркотикар ишлетмиш апIбахъди арайиз дуфнайи аьгьвалатнан гьякьнаан РД-йин айтIан ляхнарин министр Аьбдурашид Мягьямедовди туву мялуматариинди, гьаму йисандин кьюб вазлин арайиъ къанунсузди алвер апIурайи касарихьан 60 кило наркотикар гъидисну. Гъубшу йисан тялукь вахтна дурарин кьадар 17 килотIан дайи.
Республикайиъ къанунсузди наркотикар тарагъувалин аьгьвалат учIруди дийибгънайивал сагъламвал уьбхбан министерствойин кIулиъ айи Татьяна Беляеваейира тасдикь гъапIнийи. Дугъан гафариинди, наркотикар гизафси Мягьячгъала, Къизлар, Дербент, Буйнакск, Избербаш шагьрариъ, Къизлар, Дербент, Тарумовский, СтIал Сулейман районариъ ишлетмиш апIура. 2020-пи йисан наркотикар ишлетмиш апIурайидарин гьисабназ 955 кас гъадагъну, 2019-пи йисан дицисдар касарин кьадар 1027 вуйи.
Республикайиъ наркомания тарабгъувализ аьксивал улупури, РД-йин сагъламвал уьбхбан министерствойи программа гьязур дапIна. Думу прог-рамма тасдикь апIбан бадали, региондин правительствойиз хъадапIна. Программайин метлеб – агьалйирин сагъламвал за апIувал, уьзур тазади имиди ашкар апIбан жюрйир ляхниъ ишлетмиш апIувал, наркотикарикан асиллу вуйидар сагъ апIбан гъурулуш къайдайиз хувал ва профилактикайин серенжемар гъахувал ву.
Вушра, му зегьерихъди вуйи женг анжагъ гьюкмин органариин илипну гъибтуб дюз дар. Ухькан гьарсари – жвуван хизандиъ, мирасарин, танишдарин, гъуландарин арайиъ, мялимари – мектебариъ, кьялан ва заан урхбан идарйириъ, жямяаьтлугъ касари – агьал-йирихъди гаф-чIал апIру йишвариъ живанар, жигьилар наркоманияйин хатIалувалин гъаврикк ккаъбан ляхин бизар дарди дубхну ккунду. Дарш кьан хьибди.
