Сагъул увуз, Игитриз!

 

 

 

2007-пи йисхъанмина декабрин 9-пи йигъан Урусатдиъ Ватандин Игитарин Йигъ къайд апIури шулу. Думу йигъан Москвайиъ Кремлин Георгиевский залиъ уьлкейин кIулиъ айидарин, Ватандин Игитарин иштирак’валиинди аьхю серенжем кIули гъябгъюру. Хъа Урусатдин жара шагьрариъ ветеранарихъди гюрюшар, игитариз бахш дапIнайи сюгьбатар, концертар тешкил апIури шулу.

 

 

Гъи учуз газатдин машнаъ, вари Табасарандиъси, Дагъустандиъра, Урусатдиъра машгьур гъахьи снайпер Аьбдуллагь кIваин апIуз ккундучуз.
Аьбдуллагь Сефербегов 1904-пи йисан Хив райондин Чювекк гъулаъ бабкан гъахьну. Адаш дукIну, бай ухди йитим гъахьнийи. Гъулаъ колхоз тешкил апIруган, дугъу ужуб иштирак’вал апIуру, хъасин колхоздиъ бригадирди лихуру. Ватандиин немцарин чапхунчйир алархьбакан мялумат гъафиган, Аьбдуллагь Сефербеговди, учв дявдиз гьаувал ккун апIури, военный комиссариатдиз аьрза бикIуру.

1941-пи йисан Ригъ алабхъру терефнан фронтдин 5-пи армияйин дахилнаъди Москва уьбхюри, Аьбдуллагь Сефербегов Куликово чюлиъ женгариъ иштирак гъахьну. Дугъу гъулаз хътапIу чан кагъзиъ гьамци гъибикIну: «Душмнар, Москва ккидипуз ккунди, ихь меркездин багахь духьна. Учу гьаму йишв’ин йихурушра, душмнар Москвайиз дееетуз гаф тувунча». Табасаран бали чан дирбаш’вал учв фронтдиз гъафи садпи йигъарихъанмина улупну. БицIину лейтенант Аь. Сефербегов 352-пи стрелковый дивизияйин 1160-пи стрелковый полкнан командирди дерккру. 1942-пи йисан мартдин вазлиъ дявдин женгариъ зиян дубхьну, думу госпиталиъ ахъру.

Саб вазлилан сагъ гъахьиган, думу фашистарихъди женгар гъахурайи чан полкназ кьяляхъ хъадакну гъюру.
Снайпер Аьдуллагьди Ватан бадали гъуху дявдин женгариъ Гитлерин кьушмарикан 110 эскер йивну гъийихну, думу кьадарнакан 17 кас сад йигъан терг апIуру.

Аь.Сефербеговдин игитвали Советарин Армияйин эскрарик рюгь капIри гъахьну. Аьхюну лейтенант М.Вагьабовди Хив райондин ВКП(б)-йин РК-йиз гьамциб кагъаз гъибикIну: «Советарин Союздин Игитар вуйи Дагъустандин баяр – Мягьямед Гьяжиевди, Валентин Эмировди, Ханпаша Нурадиловди, Аьбдуллагь Сефербеговди ва гьацдар жарадари фици душмнар йивури йихури гъахьнуш, гьаци «душман терг апIурча» – ич дявдин лозунг гьациб вуйич». Гьелбетда, Аьбдуллагь Сефербеговдиз Советарин Союздин Игит кIуру ччвур тувнадаршра, дугъу гъапIу гьунарар Игитрин гьунарартIан заан ву. Дугъан ччвур гьарган игитарин арайиъ гъубзди.

1943-пи йисан январин вазлиъ снайпер Аьбдуллагь Уьру Пайдгъин орден ва Монгол Халкьдин Республикайин Уьру Пайдгъин орден, «ВаритIан ужур авчи» лишан тувбиинди лишанлу гъапIнийи.
Аьбдуллагь Сефербегов 1943-пи йисан 5-пи мартдиъ Смоленский областдин Гжатский райондин Турбино гъулан багахь дявдин женгариъ гъакIну.
Дугъан ччвур Гагарин шагьриъ чвевалин накьварин плитайик дибикIна, шагьрин саб кючейиз дугъан чIвур тувна. 1994-пи йисан Хив райондин Чювекк гъулан кьялан мектебдизра Аьбдуллагь Сефербеговдин ччвур тувну.