Аьдат вуйиганси, махлукьатлу спортдикан улхруган, кми-кмиди ГТО-йин нормативарикан ебхьури шулхьуз. СССР дабгъайиз мектебариъ урхури гъахьидар му сатIиди дикIру гьярфарин мянайихъди лапра багахьди таниш вуйи. «Зегьметнахьна ва оборонайихьна гьязур вуза» (ГТО) – му миллетдиз ватанпервервалин тербия туврайи, гьюкуматдин терефнаан кюмек айи физический ва культурайин гьязурлувалин программа вуди гъабхьну.
Уьлкейиъ му программа 1931-пи йислан 1991-пи йисазкьан гьяракатнаъ айи. Дидиъ, 10 йислан гъадабгъну, 60 йисазкьан яш айи вари ватандашар иштирак шуйи. Магьа 8 йис улихьна, урусатдин спортсменари хайлин хъуркьувалар улупурайи вахтна, гъийин деврин Урусатдиъ ГТО цIийикIултIан ачмиш апIбан месэла гъитIибкIнийи.
Сочийиъ кIули гъубшу Олимпиадайин талитарин кьяляхъ, тешкилатчйирихьан 1,5 миллиард манат кьяняаьт апIуз гъабхьну. Думуган Урусатдин Президент Владимир Путинди думу дакьатар махлукьатлу спортдин артмиш’вализ харж апIуз табшуругъ тувну.
«Мисалназ, думу дакьатар Федерацияйин субъектариъ ГТО-йин комплексар артмиш апIбаз, «Спорт варидариз» гьяракатнан серенжемар гъахбаз ва ватандашариз багарихь хьайи спортдин клубар цIийи алаъбаз харж апIбан теклиф дивраза», – гъапнийи думуган Президентди.
Гьаци вари Урусатдин ГТО — физкультурайинна спортдин комплекс 2014-пи йисан тазади абццну. Дидин асас метлеб – уьлкейин ватандашарин сагъламвал къайдайиъ уьбхювал ву. ГТО-йин программайин саб асас пайнаъ жюрбежюр яшарин (6 йислан – 70 йисахьна) агьалйири улупнайи нормативарин тIалабар тамам апIувал а. Нормативар гъагъишнан шубуб йишваз пай дапIна. ИкибаштIан, дурариз чан хусуси кьимат ва лишан а: гъизилин, арсран ва кемшрин.
2015-пи йислан башламиш дапIну, ГТО-йин натижйир вузарик урхуз кучIвруганра гьисабназ гъадагъура. Хъа 2019-пи йислан мина ГТО-йин комплекс «Спорт – уьмрин къайда!» федеральный проектдиз гъадабгъну. Думу проект 2019-пи йислан 2030-пи йисаризкьан уьлкейиъ уьмриз кечирмиш апIурайи «Демография» милли проектдин дахилнаъ а.
Дагъустандиъ ГТО-йин серенжемар 2014-пи йисан 31 майдилан цIийиди гъахуз хъюгъну. Думу йигъан респуб-ликайиъ «Зегьметнахьна ва оборонайихьна гьязур вуза» фестиваль кIули гъубхнийи. Дидиъ 320 касдикан ибарат вуйи 40 команда иштирак гъахьнийи.
Гъийин йигъан Дагъустандин муниципальный образованйириъ ГТО-йин комплексдин тIалабар тамам апIбаан тестирование гъабхру 44 пунт лихура. Дурариланра гъайри, ДОСААФ-дин шагьрарин ва районарин отделенйирин дахилнаъдира 6 центр арццна, ва гьацира Мягьячгъала шагьриъ Елена Исинбаевайин ччвурнахъ хъайи стадиондиъра ГТО-йин тестирование гъабхру цент гьаракатнаъ ипна.
Гъубшу йисан ГТО-йин нормативарин тIалабар тамам апIру серенжемариъ респуб-ликайин 12 агъзур кас иштирак гъахьнийи.
РД-йин физический культурайинна спортдин министерствойин пресс-гъуллугънаан мялум гъапIганси, гъябгъюрайи йисан июндин вазлин эвелариз Дагъустандиъ ГТО-йин нормативар тувбан комплекс-дин программайиъ иштирак шулайи 450 агъзур кас гьисабназ гъадагъна. Дурарикан 215 касди нормйир тамам гъапIну, 160 агъзур касди «отлично» лишан улупурайи значкйир гъадагъну.
Министерствойиан къайд гъапIганси, республикайиъ гьар йисан хизанарин, зегьметнан коллективарин, мектебарин ученикарин, вузарин, ссузарин студентарин командйирин арайиъ спортдин циклин фестивалар ва талитар гъахувал аьдатнаъ абхъна. Мидланра савайи, Дагъустандиъ ГТО-йин нормативар тувбаан чемпионат ва спартакиада гъахури шулу. Думу серенжемариъ, аьдати ватандашарси, гьюкуматдин гъуллугъчйирра жанлуди иштирак шула. Ихь республикайин агьалйири гьар йисан вари Урусатдин ГТО-йин фес-тивалариъра заан гьязурлугвалар улупура.
