Вахтнахъди сарасди йислан-йисаз ихь уьмрин гьядис-йирра тарихдиз гъягъюра. Амма дурарин арайиъ бязидар аьсрариинди кIваълан гъягърудар дар. Гьадрарикан саб – ихь вари уьлкейин, дидин вари халкьарин уьмриъ аьхю шил гъибту, 1941-1945-пи йисари кIули гъубшу Ватандин Аьхю дяви ву.
Думу дявдин йисари совет халкьди ва дидин Яракьлу Кьувватари заан тешкиллувал, кьягьялвал ва гьунарар улупну. Лап аьхю кьувват хъайи фашистарин Германия хабарсузди алжабгъиган, ихь уьлке уьбхрудариз думу аьхю имтигьян гъабхьну. Ихь эскрари, ихь халкьари вари читинвалар аьгь гъапIну, думутIанра савайи, душман, чан мукьаз хъуржну, бегьемди дагъитмиш гъапIну.
Гъийин вахтнара Урусатдин Яракьлу Кьувватарин вакилари чпин аьхю насларин варитIан ужударсдар аьдатар давам апIура. Дурари фукIа гьяйиф дарди халкьдиз ва Ватандиз гъуллугъ апIура. Урусатдин милли хатIасузвал уьбхювал тямин апIури, уьлкейин маракьар уьрхбаъ чпин ватанпервервалин ва эскервалин буржи лайикьлуди тамам апIури, дюн’яйин гъизгъин точкйириъ игитвал, дурумлувал, кьягьялвал улупура.
Гъийин девриъ ватандиз гъуллугъ ва эскервалин буржи тамам апIбаан варитIан нумуналударикан сар вуди ихь ватанагьли, Урусатдин Игит, генерал-майор Рустам Уьсманович Мурадов улупуз шулу. Думу Дагъустандин ва вари Урусатдин дамагъ ву. Хъа дугъ’инди варитIан гизаф ухьу, табасаранлуйири, дамагъ апIурахьа, гьаз гъапиш думу ихь арайиан ва ихь миллетдин вакил ву. Гъалибвалин Йигъ къайд, ватандин игитар кIваин апIури, йиз фикриан, гъи ихь ватанагьли Рустам Мурадовдикан дарпиди гьичра гъитуз шулдар.
2017-пи йисан 28-пи декабриъ Рустам Мурадовдиз Сирияйиъ женгнан гьяракатариъ иштирак ва тафавутлу гъахьи эскервалин гъуллугъчйирихъди вуйи гюрюшдиъ Владимир Путинди ихь уьлкейин заан багъиш тувнийи. Гьамус ихь ватанагьли Кьиблайин военный округдин кьушмарин командующийдин заместитель ву. Хъа дидиз улихьна Рустам Мурадовдин гъуллугънан женгнан биография аьхюб ву.
Дугъан гъуллугъ, Казань шагьриъ Суворовдин училище ккудубкIбан кьяляхъ, Кафари Кавказдин военный округдиъ, яна Буйнакск шагьриъ айи частнаъ, ккебгънийи. Гьадму вахтна душваъ Табасаран райондиан дуфнайи Надир Шихягьмадовдира гъуллугъ апIурайи. Дугъу 2013-пи йислан мина райондин военкоматдиъ ляхин апIура. Надир Шихягьмадовди Рустам Мурадовдин эскервалин гъуллугънан сифте вахтарикан гьамци ктибтура:
«Буйнакск шагьриъ саб батальондиъ думу саб ротайиъ, хъа узу жара ротайиъ взводарин командирар вуйча. Учу танишра гъахьнийча ва дуствалра ккебгънийча. Къайд апIуз ккундузузки, Рустам Мурадов ужуб низам хъайи, лап савадлу, чахьна, чан хиликк гъуллугъ апIурайдарихьна тIалаблувал айи, военный ляхин дериндиан аьгъю дапIнайи офицер вуйи. Чан улихь диву месэла дугъу варидаритIан ужуди ва вахт-ниинди тамам апIуйи. Дугъаз инсандин варитIан ужудар лишнар хас ву: жарарин читинваликан, дерднакан хабар гъадабгъувал, гъавриъ хьувал, кюмек апIувал. Амма, гьаддихъди сабси, женгнан месэлйир тамам апIруган, дугъан дирбаш’вализ барабар кас агувалра читин вуйи. Думу гьарган наан читинвал аш, гьадина гьяракат апIрур вуйи. Гьаци, дугъу учв пехотайиан разведкайиз гьаубра ккун гъапIнийи. Буйнакскдиъ думу 1995-2000-пи йисари сифте разведвзводдин, хъасин ротайин, кьяляхъна батальондин командир вуди гъахьну. 1990-пи йисари Чечняйиъ Рустам Мурадов террористар дагъитмиш апIбаъра иштирак гъахьну. Дугъан гъуллугънахъди аьлакьалу гьамциб дюшюш кIваин апIуз ккундузуз.
Рустам Мурадов командир вуйи разведвзводдин улихь командованиейи террористарикан мялуматар уч апIбан месэла дивнийи. Думу кIулиъ ади, взвод гьар йишвну, лазим вуйи мялуматар аьгъю апIбан бадали, душмандин далу терефназ гъябгъюри ва кми-кмиди цIа йивбан, гъярхьбан дюшюшариъра иштирак шули гъабхьну. Саб ражну, Веденский райондиъ дявдин операция кIули гъабхурайиган, взвод душмнари кьялаъ тIапIру ва дурарин арайиъ швнуб-саб сяаьтна женг гъябгъюру. Террористари взводдиин командир аьгъю гъапIнийи, ва снайпери дугъаз гюлле гъивнийи. Рустам Мурадов бронежилетди гъюрхнийи.
Гюлле кубкIбаан вуйи иццрушин сацIиб зяиф хьпан кьяляхъ, думу гъарзарихъ гьитIикIнийи ва чавра цIа йивуз хъюгънийи. Душмандин цIихьан кIул за апIуз шулдайи, думутIанра савайи, террористари швнуб-сабан дугъан терефназди гранатометдиан гранатарра гъивнийи. Думуган Мурадовдин ликариз зийнар гъахьнийи. Командованиейи душмнари кьялаъ тIапIнайи взводдиз кюмек вуди рота гьапIнийи. Гьаци, Рустам Мурадовдин уьмур гъюбхнийи. Дидин кьяляхъ Рустам Мурадов швнуб-саб вазлиъ Буйнакск шагьриъ госпиталиъ гъахьну.
Кьяляхъна, разведротайин командир вуди, думу Чечняйиъ терроризмдиз аькси кьюбпи кампанияйиъра иштирак гъахьну. Рустам Мурадовдиз саб-кьюб ражари ваъ, хъа гизаф ражари террористарихъди кчIихбариъ иштирак хьувал кьисмат гъабхьну. Дурарикан, мисалназ, Толстой-Юрт гъулаъ Аслан Масхадов дисруган гъабхьи гьядисайиканра пуз шулу. Думуганра Рустам Мурадовдиз зийнар гъахьнийи. Гьаци вушра, дугъу улихь дивнайи месэла тамам гъапIнийи. Ав, ихь ватанагьли гьеле Чечендин гьядисйириъ имиди Урусатдин Игит ччвур тувуз лайикьлу гъахьнийи ва улупнийи, амма, фицдар себебариан вуш, думу ляхин кIулиз удубчIвундайи.
Узура думу вахтари, Дагъустандиан гьаъну, Чечен Республикайин Веденский райондиъ военкоматдиъ гъуллугъ апIури айза. Кьяляхъна йисари Волгоград областдиз гъуллугъ апIуз гьаънийзу. Кьисматну душваъра узу Рустам Мурадовдихъди гюрюшмиш хьуз гъитнийи. Гьамус думу полковник вуйи, – давам гъапIнийи Надир Шихягьмадовди. – Хъа узу майор звание ади йиз гъуллугъ ккудубкIну гъюру 2012-пи йисан Рустам Мурадовдиз генералвалин звание тувнийи. Ав, ихь ватанагьлийи дявдин гъуллугънан ва дявдин ляхнин аьршар мютIюгъ гъапIну. Думу ихь миллетдин ва вари уьлкейин жигьилариз ватанпервервалин ва жилирвалин нумуна ву», – гъапнийи Надир Шихягьмадовди.
Рустам Мурадовдин гъуллугънакан, дугъан гьунарарикан ва багъишарикан, пешкешарикан гизаф ктибтуз шулу. Думу гьарган, варитIан аьхю читинвал наан аш, ватанди гьадина гьаъри гъахьну. Хъа 2017-пи йисан думу Сирияйиъ военный насигьятчиди гъилихнийи. Ва душваъ, чан эскервалин гъуллугъ тамам апIбаъ кьягьялвал ва игитвал улупбаз лигну, думу РФ-дин Президентди Урусатдин Игит заан ччвурнахъди лишанлура гъапIну.
Рустам Мурадов, улихьнара гъапиганси, РФ-дин Кьиблайин военный округдин кьушмарин командующийдин заместитель вуди, гьамусра военный аьхю жавабдарвалин гъуллугънаъ лихура.
Аьхю Гъалибвалин машквар йигъари ухьу жюрбежюр деврариъ, жюрбежюр йисари ихь халкьдин азадвал ва ватандин асиллу дарувал уьрхюри гъахьидарин улихь кIул ис апIурахьа. Ватандиз гъуллугъ апIбан ва гьякьикьи ватанпервервалин нумуна вуйи ихь ватанагьлийириинди – игитариинди дамагъ апIурхьа.
