Назир Идрисов, хореограф, балетмейстер, Дагъустандин лайикьлу артист
Ухьуз «Табасарандин нурар» газат багъривалин лишан ву. Учу, яна Дагъустандин ялхъвнарин академический ансамбль «Лезгинка», харижи уьлкйириз душнайиган, гьаци багъри юрдарин лишан вуйиб дюшюш шлу вахтар гъахьнийиз. Дурарикан ктибтурза. Америкайин Джорджия кIуру штатдиъ Атланта шагьриъ шубуб вазна гьацI гъабхьнийич. Кьяляхъ хътакайиз улихьна узуна Мягьямед кIуру йиз сар гъарашугъ гъадагърудариз магазнариз гъушнийча. Саб арайиъ Мягьямедди: «Назир! Назир! Минди лига!» кIури, дихар апIуз хъюгънийи. Лигурза: масу туврайи шей’аригъ ярхи кьикьар хъайи хьайин атIнар, гапар ва кюмес дивнайи. Дурарик инглис чIалниинди «Табасаран» дибикIнайиб дишла гъурхнийза. Дурар Урусатдин Дагъустандиъ айи Табасарандиъ дурхнайидар вуйиб дибикIнайи.
Сабсана гьациб дюшюш. КьатI’иди йис кIваин илимдариз, 1985-1986-пи йисар вуйиш кIурза. Ливия гьюкуматдиъ концерт ккудубкIган, узухьна, «Лезгинкайиъ» табасаран аш, гьерхра кIури гъафнийи. Узу агурайир Табасаран райондиан вуйи ва мушваъ лихурайи военный пишекар вуйи. Думура чан хпирра гьаду-шваъ яшамиш шулайи. Дурариз риш духьну, хялижвра гъапIнийзу.
Гьелбет, дицдар дюшюшари узу гизаф шад апIури гъахну. Бабан чIалниинди вуйи газатра гьациб мутму ву. Дидихъди вуйи гюрюшди ва аьлакьайи шадвалин гьиссар гизаф тувру.
Айваз Рамазанов, Табасаран райондин жямяаьтлугъ палатайин член, меценат
«Табасарандин нурар» газатдиз узу 5–6-пи классариъ урхурайи вахтна бицIи-бицIи макьалйир дикIуз хъюгъюнза. Думуган газат Табасаран райондиъ имийи, ва дидин редактор ЧIир’арин Аьбдуриза халу (Аьлиев) вуйи. Тахминан вуди 1977–1978-пи йисари, фунуб-вуш гергми нумра удубчIвурайи вахтна дих дапIну, газатдиз гъушнийза. Редакцияйиъ лихурайидарин, узу аьхюр ву кIури, хиял вуди гъабхьну, ва дурар, узу гъяркъган, тяжуб гъахьнийи. Хъа гьар фици вуйишра, 1977-пи йислан 1981-пи йисазкьан, яна вуздик урхуз кучIвайизкьан, «Табасарандин нурар» газатдин штатдиъ адру мухбир вуди лихури гъахьунза.
Думуган, гъиси, интернетдин ва жара дакьатарин хабрар адайи, уьмриъ газатди бисурайи йишв ва инсанари думу урхбаз туврайи вахт артухъ вуйи. Узу «Табасарандин нурариин» лапра аьшкьлуди шуйза. Дидлантина ич хизандиъ гъира кIваин апIру саб зарафатнан аьгьвалатра арайиз гъюри шуйи. Кюлфетдиъ 10 бай-риш айча. Йикк хъайи хураг дапIнайи вахтна, ич дадайи йикк гьарурин гъабрахъна пай апIуйи. Суфрайихъ хъайир, узу, хиларигъ газат гъяди, гьялакди думу урхбахъ шуйза. БицIи гъардши, узу газатдихъ хъмиди, зарафатнахъди йиз йикк чаз ипIуйи. Хъа дадайи узуз, наан ашра, сифте яв йикк ипIин кIури, насигьятар тувуйи.
Газатдиз дикIру макьалйириъ узу гизафси гьадмугандин ич уьмрин учIру месэлйир арайиз адагъури шуйза. Мисалназ, гъулан библиотека вазариинди дилибхри айи. Гьаддикан гъибикIнийза – либхуз хъюбгънийи. Мектебдиъ урхбан гьялнакан, уьмур кьяляхъ зигурайидарикан бикIуйза. Думуган «Гъюра Айваз – кубччвдивук заз!» пуз ва бикIуз хъюгънийи.
Хъа «Табасарандин нурарикан» чIатху гьисабнаан кIуруш, ихь газатди ихь чIал уьбхюз аьхю кюмек тувра. Дидик гизаф дерин, ужудар материалар кади шулу. Узу Мягьямед Ражабовичдин ихь тарихдикан вуйи макьалйир, ихь миди вуйи аьлимарин, мухбирарин маракьлу дикIбар аьхю иштагьниинди урхури шулуза.
Маида Асланова, Табасаран райондин администрацияйин жямяаьтлугъдихъди ва СМИ-йихъди аьлакьйирин аьхюну пишекар
Гьяйифки, узу мектебдиъ урхури гъахьи 1975–1986-пи йисари учуз бабан чIал киврадайи. Ич мектебдиъ табасаран чIал хъасин кивуз хъюгъну. «Табасарандин нурар» думуган райондин газат вуйи, ва адашди подписка дапIну, ич хулаъ думу газат гьаммишан ади шуйи. Узу, дидик кайи шиклариз лигури, гафар урхуз чалишмиш шуйза, ва кьюжли гьярфар гафарин мянайиинди аьгъю апIуйза. Гьаци «Табасарандин нурар» газат узуз бабан чIалниинди урхуз ва бикIуз улупурайи мялимдик мисал гъабхьну.
Румина Рамазанова, ГъуштIларин кьялан мектебдин бабан чIалнан дарсарин мялим
Йиз уьмриъ «Табасарандин нурар» газатди аьхю роль уйнамиш апIура. Бабан чIалниинди удубчIвурайи газатдихьна гьюрмат айивалин зиина, узу бабан чIалнан ва литературайин мялим вуйивалира газатдихъди йиз аьлакьа хъанара сигъ хьуз гъитра. Дагъустан Республикайиъ, Хив ва Табасаран районариъ шулайи гьядис-йирикан ихь газатдиъси дериндиан ва берглуди жара газатариъ дибикIну шулдар.
«Табасарандин нурариъ» чап дапIнайи жюрбежюр макьалйирихъди узу баяр-шубарра таниш апIури шулуза, асас вуди — табасаран литературайин дарсариъ. Гьаз гъапиш гъийин деврин таза насли газатар урхури имдар. Иллагьки бабан чIалниинди дидикIнайидар. Гьаддиз бицIидар ухьу жвуванубдихьна жалб дапIну ккунду.
Гьяйифки, бабан чIалариз гъийин девриъ фикир туври адар, республикайиъ мектебарин компонентдиъ дурариз вуйи сяътар цIиб дапIна. Мектебдиз гъюрайи бицIидариз ихь чIал аьгъдар. Дурарихъди бицIидарин багъариъра урус чIалниинди улхура, хулаъра урус чIал апIура. Баяр-шубарин багъри чIалнахьна вуйи аьшкь дубгура, ва гьаддиз мялимаризра читинди алабхъура.
«Табасарандин нурарин» улихьнаси удубчIву нумрайиъ «Бабан чIалнан кьисмат ихь хилиъ а» кIуру макьала гизаф кьабул гъабхьнийзуз. Дидиъ гьамци дупнайи: «Эгер Ватандихъди аьлакьа дюбхну ккундуш, ватанпервервалин тербия тувруш, варитIан аьхю дакьатра, алатра бабан чIал ву». Узура му гафариин къул зигураза, фицики Ватан адарш, чIалра шулдар, чIал адарш – Ватанра. Ватан, чIал, дада сабси дидисну ккунду.
