Электроэнергияйи гъи инсандин уьмриъ аьхю роль уйнамиш апIура. Ихь яшайиш гъулай апIурайиб электричество ву: думу адарш, я электрикдин акв, я хулариъ манишин, я убцру шид шулдар, я тукрак кивру шей’арра лихурдар. Гьаму деврин инсан бегьемди электричествойикан асиллу вуйивал, жизби вахтназ вушра аквар хътатIиган, мялум шулу.
Табасаран райондин гъулар электроэнергияйихъди тямин апIбан ляхин, Багьаудин ТIагьиров кIулиъ ади, райондин электросетари кIулиз адабгъура. Ич сюгьбатнаъ дугъу гъапиганси, агьалйир электроэнергияйихъди тямин апIбан читин вахт асас вуди чвлинна кьюрдун фаслиъ улубкьуру. Аьхъю фаслиъ электросетар хатIа адарди ишлетмиш апIбан ва аварйирна техника артмиш хьпахъди аьлакьалу бедбахтвалар дархьбан бадали, ишлетмиш апIурайи авадлугъар гьеле хьад имиди рас апIбаз пишекрари аьхю фикир туври шулу.
«Табасаран райондин электросетари «ДСК» АО-йиз дахил шулайи 362,2 км 10 кВ-дин, 215 км 0,4 кВ-дин линйириз, 131 КТП-йиз ва дидин дахилнаъ адру 45,5 км электролинйириз ва 30 КТП-йиз гъуллугъ апIура. 2018-пи йисан кьюрд улубкьайиз улихьна РЭС-дин вари объектар ахтармиш ва кьюрдуз гьязур гъапIнийча, – гъапнийи Багьаудин ТIагьировди. – Ич асас вазифа – агьалйир дурумлуди электроэнергияйихъди тямин апIувал вуйич. Йиз фикриан, учхьан думу ляхин ццира удукьура. «Кафари Кавказдин МРСК» ОАО-йин буйругъниинди тяйин дапIнайи комиссияйира думу терефнаан ич коллективди дубхнайи ужуб ляхин къайд гъапIнийи. Дупну ккундуки, аварйир хьувал, аквар ктIуршвувал 1,5%-дин цIиб гъахьну. Муштарйир электричествойихъди тямин апIбаъ арйир хьувалра 12,4% цIиб гъабхьну. Дици хьувализ саб жерге гъулариъ электролинйир, 5 КТП рас апIували ва жара тялукь ляхнар гъахували мумкинвал тувну. 2018-пи йисан, месела, Хянягъ, Арак, Ккувлигъ гъулариъ электролинйир дибдиан рас гъапIунча. Душвариъ 6,7 км 0,4 кВ-дин линйир рас гъапIну. Уьмуми гьисабниинди, 115 гакIвлин шалмнар, 26 рукьанна бетондин даягъар, 69 рукьанна бетондин приставкйир, 403 изоляторар, 6,3 км тел гьюдюхюнча ва жара ляхнар кIули гъухунча. Ккувлигъ гъулаъ 1 км гъяцIли симар изоляция али СИП-дихъди дигиш гъапIунча.
Инвесторарин ва агьалйирин пулихъ Дарвагъ ва ТIивак гъулариъ аьлава трансформаторар дивну. Гьацира Жвулли, Гурхун, Цухдигъ, ТIаттил, Ярса ва жара гъуларин аьтрафариин, уьмуми гьисабниинди, 3,1 гектариъ электролиния гъябгъюрайи трасса рукар-кюлерихьан марцц ва 22 км манзилнаъ телар цIийикIултIан ижми гъапIунча.
Кьувватнан трансформаторар, агьалйир жикъи замыканйирихьан, напряжениейихъди аьлакьалу хатIалу дюшюшарихьан уьрхбан бадали, саб жерге гъулар тямин апIурайи КТП-йириъ 8 асккан вольтдин щитар ва рубильникар дивунча, 31 шалмник кьюбпи ражну вуди заземленйир китIунча, 8 разъединитель гьюдюхюнча ва 12 рас гъапIунча, 2 аьлава вуди дивунча», – къайд гъапнийи Багьаудин ТIагьировди.
– Вушра, гьязурлугъ’вал гъапIишра, читин дюшюшар дархьиди гъузурдар. Магьа цци кьюрднура, яна январин 8-диъ гьавйирин читин шартIар айи вахтна, Цухдигъ гъулаъ трансформатор къайдайиан удубчIвнийи. Натижайиъ вари гъул аквар адарди гъубзнийи. Хъа райондин энергетикари, ляхин дарапIру йигъар вуйивализ дилигди, тялукь бригада тешкил дапIну, трансформатор вахтниинди рас апIуз уьлчмйир кьабул гъапIнийи: сад йигъандин арайиъ думу Дербентдиз дубхну, рас гъапIнийи ва хъана ляхник кипнийи. Му дюшюшнан гьякьнаан цухдигъари «ДСК» АО-йиз идара апIурайи директор Муртазяли Гитинасуловдиз, Табасаран райондин электросетарин энергетикариз чухсагъул мялум апIури, кагъаз гъибикIнийи. Гьаму жюрейиинди Гюгьрягъ гъулаъ къайдайиан удубчIву трансформаторра ич пишекрари вахтниинди гьюдюхнийи,
– давам гъапIийи йиз сюгьбатчийи.
Ццийин йисаз вуйи месэлйирикан улхури, Багьаудин ТIагьировди гьамци гъапнийи: «2019-пи йисаз 0,4 – 10 кВ-дин 38,1 км электролинйир, Гурхун, Халагъ гъулариъ 4 аьдад КТП, гьацира «Хючна» ПС-дин 6-пи нумрайин фидер дибдиан рас апIувал улупнайич. Гьацира, «Россети» ДЗО ПАО-йин РД-йин элекросетарин гъурулушдин мюгькамвал за апIбан гьясиллувалин программайиз асас вуди, райондиъ 248,9 км гьяракатнаъ айи электролинйир цIийи алаувал планламиш дапIнайич».
Хъа ухьу Табасаран РЭС-дин коллективдиз кьюрд хатIалу дюшюшар, аварйирна техногенный бедбахтвалар адарди гьапIувал ккун апIидихьа.
