Аьдат дубхьнайиганси, ццира республикайин мал-къара кьюрдун вахтназ галариз хъапIна. Гъийин йигъаз дина кьюрд адапIуз хъаънайи чарвйирикан 1 195 300 кIул чарва ликри хъаънайидар, хъа 186 275 кIул чарва машинариъди гъухдар ву.
РД-йин гъулан мяишатдин ва ипIру-убхъру сурсатарин Министерствойин вакил Юсуп Гьясановдин гафариинди, йислан-йисаз мяишатариз мал-къара сивариан – галариз, галариан сивариз хъаъну гъягъюз читинди алабхъура. Асас себеб – мал-къара машинариъди гъахуз дакьатар адрувал, хъа дурар ликри хъаъну гъягъруган, манигъ’валар алахьурайивал ву.
«1990-пи йисари хусусивализ дисуз хъюгъю мал-къара утIурккурайи гьюкуматдин жилар гьамусра дисури имбували чабнар читин гьялнаъ итра. Фицики, чарв-йир утIурккру йишвар цIибтIан гъузрадар. Хъа саспи районариъ мал-къара утIубккру йишвариин гьятта деъру хулар, туканар, АЗС-ар дивна, мал-къара хъа-пIну гъягъру рякъяр къанунсузди ишлетмиш апIура. Хайлин йишвариъ, чарвйир хъаъру рякъяр, гъядар чIур духьна», – кIура Юсуп Гьясановди.
Йиз сюгьбатчийи мялум гъапIганси, цци галариъ 1 348 агъзур кIул чарвйири, 187 агъзур кIул аьхю малари ва 3200 кIул гьяйвнари кьюрд адапIиди.
«Зиихъ улупнайи кьадар мал-къарайи кьюрд адапIбан бадали, 1 чарвайин кIул’ина 150 кило ипIруб лазим ву. Гьаци вуйиган вари кьадар чарвйириз аьлавади 370 тонна укI лазим хьибди. Аьхиримжи гьисабариинди, гьаму йисаз вари жюрейин мяишатариъ уч дапIнайи къуру алафарин уьмуми кьадар 152 агъзурна 550 тонна ву.
Ццийин йис галариъ айи пишекрариз гъагъиб хьуз мумкин ву. Мидиз улихьна йисари йифар адрувализ лигну, Уланхолин ва Кочубейдин зонйириъ мяишатарин кIулиъ айидар кьюрдухьна ужуди гьязур гъахьундар. Фицики, хьадан вахтна кьяшишин адарди, укIра гъабхьундар.
Гъийин йигъаз галар айи зонйирин алафдихъди вуйи тяминвал жа-жаради гьамциб ву: Кочубейдин зона – 30%, Къизларин зона – 33%, Къизилюртдин зона – 39%, Бабаюртдин зона – 67%, Бакресдин зона – 44%, Уланхолин зона – 13% ва Дербентдин зона – 13%, – аьлава гъапIнийи Ю.Гьясановди.
Къайд дапIну ккундуки, саспи галарин мал-къара уьбхру йишвариъ чабнарин хулар санитарияйин терефнаан пис гьялнаъ а, фицики душвариъ йисариинди рас апIбан ляхнар гъахурадар. Гъийиху мал-къара ирчру ичIар адар. Натижайиъ ветеринарияйин терефнаан тяминвал апIузра гъагъиди шулу.
Гьаддиз гьарсаб мяишатдин кIулиъ айирин асас буржи – чабнариз, хюнйир ккудурзрудариз ва имбуну ляхнар тамам апIурайидариз яшамиш хьуз тялукь шартIар тешкил апIувал ву.
