Дипломатвалин пише варитIан ужудар гъуллугъарикан саб вуди гьисаб апIуру, гьаддиз думу гъуллугъназра думукьан рягьятди гъадагъудар. Дипломатвал – гизаф читин ва жавабдар ляхин ву.
Дипломатари харижи уьлкйириъ жвуван гьюкуматдин ихтиярар уьрхюру; дурар дюз дарди алдабгъу саб гамди ясана дюз дарди гъапи саб гафну халкьарин арайиъ гъалмагъал гъитIибккуз мумкин ву. Гьаддиз дипломатди ктагъру касдин пишекарвалин аьгъюваларизси, дугъан хасиятназ, гъиллигънан лишнариз асас фикир тувру.
Дипломатвалин пишекрарин Йигъахъди аьлакьалу вуди, узу Урусатдин халкьарин дуствалин университетдин вари халкьарин арайиъ айи аьлакьйирин факультетдин 4-пи курснаъ урхурайи ихь ватанагьли Руслан Загьировдихъди сюгьбат гъубхунза.
– Ич факультетдиъ урхурайи студентари вари халкьарин арайиъ айи аьлакьйирин тарих ва теория, дюн’яйин политика, дипломатвалин тарих, халкьарин арайиъ хатIасузвал уьбхбан бина, халкьарин арайиъ шлу гъалмагъларин себебар аьгъю апIуру. Харижи уьлкйирин кьюб чIал аьгъю апIувалра чарасуз лазим ву, сабнуб чIал лап ужуди аьгъюди ккунду. Уву кадабгънайи пишейиз лигну, заан курсариъ жюрбежюр уьлкйирин культура, политика, экономика, юриспруденция ва жара терефар аьгъю апIбаз гизаф фикир тувру. Ич факультетдин студентар гьюкуматдин ва коммерцияйин жюрбежюр гъурулушариъ практикайиъ шулу, гьадму гьисабнаъди харижи уьлкйирихъди ляхин гъабхру министерствойиъра.
Аьраб, китай, фарси чIалар аьгъю апIувал студентарин арайиъ авазайиндар ву. Хъа Европайин чIаларизра асас фикир тувра. Мисал вуди Испания уьлкейин чIал гъадабгъиш, думу чIал дюн’яйиъ гизафси тарагънайи чIаларикан шубубпиб ву. Хъа французарин чIал дипломатияйин сабпи чIалси гьисаб шула. Гъийин йигъаз дипломатияйин асас чIалнан йишв английский чIалну дибисна.
Юкьуб курс ккудукIу ич студентар вари халкьарин арайиъ айи аьлакьйирин бакалаврар шулу. Дурарихьан дипломатвалин вакилвалин идарйириъ, уьлкейин жара органариъ, уьлкейин чIатан политикайин месэлйир гьял апIру тешкилатариъ бицIи ва кьялан пишекрарди лихуз шулу. Бакалаврари референтарин, таржумачйирин, секретарарин вазифйир тамам апIуру, дурарихьан саб жаради гъадабгънайи уьлкейин ясана региондин экспертарди лихузра шулу.
Гьаму пишейихъ йиз гизаф юкIв хъайиз. Гьаддиз йиз улихь университет ужуди ккудубкIбан ва урхувал хъана давам апIбан метлеб дивназа, – къайд гъапIну ич сюгьбатнан аьхириъ Русланди.
