Улихьнаси Дербент шагьриъ Табасаранарин милли культурайин автономияйи «Табасаранар» фонднан кюмекниинди «Поэзияйиз 17 унчIв» ччвур али литературайин аьхю вечер кIули гъубхну. Серенжемдиъ тазади чапдиан удучIвнайи 6 китабдин презентация гъапIнийи.
Дурарикан 5 китаб гъийин йигъан ихь литературайиъ натижалуди лихурайи гьаму писателарин вуйи: Рягьим Рягьмандин «Гьясайихъди», Сунаханум Исаева-Гьяжикъурбановайин «Арсран шамдан», Рягьимат ТIагьировайин «Гьярфарин жерге», Гюлмягьямад Расуловдин «Гьякьлу дустар», Эльмира Аьшурбеговайин «Мюгьюббатдин дюъйир». Саб китабсан – табасаран литература ахтармиш апIурайи аьлим Гюлягьмад Маллялиевди дюзмиш гъапIу, чаъ Кьалухъ Мирзайин эсерарилан ккебгъну, гъийин йигъан жигьил шаирарин бикIбариинакьан уч дапIнайи «Мюгьюббатнан лирикайин антология» вуйи.
«Му 6 китабдиъ улихьна йисари Дербентдиъ «Гьевес» ччвур али литературайин клубдиъ уч шули гъахьи 17 авторин эсерар уч дапIна. Гъи думу авторариз варидариз му вечериз теклиф дапIнахьа, – гъапнийи серенжем кIули гъабхурайи шаир Эльмира Аьшурбеговайи. – Гьелбетда, 17 авторин яратмишарин дюн’я саб вечериъ ачмиш апIуз удукьруб дар. Хъа ухьу, унчIвар арццну, му гьарсар шаирин поэзияйин аьламатнан дюн’яйизди лигидихьа».
Литературайин мяракайиз Дербент шагьрин гьич дарш вари мектебариан табасаран чIал киврайи мялимар ва дурарин хиликк урхурайи баяр-шубар, Табасаран театрин вакилар, Дербентдин педучилищейин мялимар ва жюрбежюр йишвариан хялар дуфнайи.
Гьарсар авторин яратмиш’валин биографияйихъди таниш хьпалан гъайри, мина дуфнайи авторари чпин мелзналан поэзияйикан кIурайи гафнахъ ва дурари урхурайи шиърарихъ вари аьшкьниинди хъпехънийи. Дидланра гъайри, мектебариъ мялимари гьязур дапIнайи бицIидари гьар авторин 2-3 шиир кIваъланди гъурхнийи, хъа саспи авторарин эсерар Табасаран театрин актёрари арайиз адагънийи.
Му йигъан чпин поэзияйиъ тамашичйирихъди сатIиди бицIи сиягьят Аьбдурягьим Аьбдурягьмановди (Рягьим Рягьман), Аьлимурад Аьлимурадовди, Расмия Аьшур-беговайи, Эльмира Аьшурбеговайи, Жанбулат Гьябибовди, Къизейбат Гьяжиибрагьимовайи, Минара Гьяжиевайи, Динара Гьясановайи, Сунаханум Исаева-Гьяжикъурба-новайи, Шюшеханум Керимовайи, Зейнабат Къазиевайи, Зар’яханум Къафлановайи, Гюлмягьямад Расуловди, Инаят Римихановайи, Рягьимат ТIагьировайи, Делфуруз Ханялиевайи гъапIнийи. Дурарилан гъайри, вечер гъабхурайи Э. Аьшурбеговайи чан литературайин клубдиз кьанди гъафи ва гьелелиг китаб чапдиан адабгъуз хъуркьну адру сарсана жигьил авториз, Дербентдин 4-пи нумрайин мектебдин мялим Разида Рамазановайиз ,гаф тувнийи.
«Мюгьюббатнан лирикайин антология» фици арайиз гъафнуш, думу дюзмиш гъапIу Гюлягьмад Маллялиевди ктибтнийи. «Табасаранар бицIи халкь дар, ухьу аьхю тарих айи аьхю халкь вухьа. Гьяйифки, 18-пи аьсриан вуйи шаирарикан саб кьадарнаъди ухьуз сар Кьалухъ МирзайинтIан шиърар гъузнадар. Хъа гьадмуган ихь жара шаирарра ади гъахьну, аммаки дурарин шиърар уч апIрудар, дурар тартиб апIрудар гъахьундар», – гъапну дугъу, чпин ирс наслариз гъудрубзу шаирарин гьяйиф зигури ва ихь литературайиз хъайивал апIурайидариз чухсагъул кIури.
«Гъи бабан чIал киврайи мялимариин, гьелбетки, абйир-бабарихъди сабси, аьхю жавабдарвал ал – табасаран бицIидарин мелзниин багъри чIал гъубзувал ва думу уьбхювал. Гьаддиз учвуз му баркаллу ляхниъ, ихь шаирарин эсерарра жалб апIури, заан хъуркьувалар ккун апIураза», – илтIикIнийи Гюлягьмад Маллялиев залиъ айи мялимарихьна.
Къайд дапIну ккундуки, вечерин гьарсар иштиракчийиз му гюрюш аьхю машкварси айи. Мидин гьякьнаан шаираринна мялимарин жанлу сюгьбатари, шаирариз цIийи гюрюшариз мектебариз дих апIбари, гьевес кади шиърар урхурайибаяр-шубарин улари хабар туврайи. Дупну ккундуки, авторари шиир гъурху гьарсар бицIириз пешкеш вуди тувуз вахт ккимиди цIийи китабар гьязур дапIнайи, чпин терефнаан баяр-шубариз бахш дапIнайи гафарра кади.
Серенжемдин аьхириъ Дербент шагьрин Дявдин машгьурвалин музейин кIулин пишекар Гюльпери Мирзабалаевайи ва табасаран шаирарин аьхю дуст – азербайжан шаир ва мяълийирин устад Зейнаб Дербендлийи удучIвну гафар гъапнийи.
Вечерин аьхириъ Дагъустан Республикайин табасаранарин милли культурайин автономияйин председатель Айваз Аьлихановди серенжемдиъ иштирак гъахьи вари писателариз гьюрматнан грамотйир тувну. Гьацира дугъу мярака кIули гъубху Эльмира Аьшурбегова Дербентдин табасаранарин милли культурайин автономияйин председателди тяйин дапIнайиваликан ва цIийи гъуллугънаъ дугъан му серенжем сабпиб вуйиваликан, автономияйи табасаран культурайиз, чIалназ, литературайиз ва тарихназ бахш вуйи гизаф серенжемар планламиш дапIнайиваликан гъапнийи. Гьадму гьисабнаъ дугъу Дербент райондин табасаранарин милли культурайин председателди тазади тяйин дапIнайи, табасаран театрин бажаранлу актёр, Дагъустан Республикайин лайикьлу артист Аьгьмед ТIаибовдинра ччвур гъибиснийи.
БицIидарихъди шиърар гьязур гъапIу ва вечериъ иштирак гъахьи бабан чIал киврайи мялимариз «Табасаранар» фонднан кIулиъ айи Гюлмягьямад Расуловдира пешкешар тувнийи.
Вечер Мар’ям Къазиевайин успагьи, ширин мяълийириинди аьхирихъна гъафнийи.
Пуз ккундузузки, вечериъ гъурху шаирарин эсерариъ Ватандин гюрчег’вал, табасаран гъулар, халачйирин накьишар, ихь халкьдин уьмур дурарихъ хъпехъурайи вари тамашичйирин уларихь шикиллуди гьугъубжвнийи. Вечер ккебгъруган Э. Аьшурбеговайи гъурху гьаму шиърин мянайин гьякьлувал субут гъабхьнийи:
Кьюб цIар вуйинхъа мурар,
Дарш вуйин арццу кьюб ракк?
Чпиъ учIвган, гъахьний узу
Дагълуйин хулан марцакк.
Кьюб цIар вуйинхъа мурар,
Дарш гевюлин кьюб гъапу —
УнчIвси тIаъри айидар,
Дагълу Ватан улупуз.
