Магьа гирами Рамазандин ваз аьхирихъна гъафну. Узу мектебдиъ урхурайи 1980-90-пи йисари ич гъулан жигьиларин арайиъ ушвар дисрудар гьеле-меле адайи. Мидланра гъайри, совет вахтари диндиз асас фикир туврира гъахьундар. Аьксина, аьхю бабари ва абйири чпи дин хъапIрайивал, гъудгнар апIурайивал, ушвар дисурайивал жиниди гъибтуйи. Фицики вахтар гьацдар вуди гъахьну. Гъи Урусатдин хайлн шагьрариъ мистар ачмиш дапIна. Жвуми йигъан дурар гъудгниз дуфнайи инсанари ацIну шулу. Дугъриданра, гъи диндихъди вуйи аьгьвалат бинайиан дигиш дубхьнайивалин шагьидар вухьа.
Узуз таниш вуйидарин, майил-мадатарин, гъуншйирин, дустарин арайиъ гирами Рамазандин вазлиъ ушвар дидрисдар сар-кьюрра адар. Мидланра гъайри, гъи бицIидарра кмиди дидин важиблувалин гъавриъ а. Рамазандин вазлин аьхиримжи йигъари узу гъийин жигьилариз ушв бисувал гъагъиди вуш, дурари чпин хушниинди вая жарадарин теклифниинди ушвар дисури гъахьнуш, гьерхбар-хъерхбар гъапIнийза. Мюгьтал шлу ляхин ву, варидари, ислам диндикан, ушвар дисбакан, садакьйир тувбакан аьхю аьшкьниинди улхури, чпин хушниинди му рякъюъ айиваликан гъапнийзуз. Узухъ хъугърадарш, дурарин жавабариз лигай.
Нурмягьямед Уьмаров, 18 йис, Каспийск шагьур:
– Узу вари ушвар аьхю аьшкьниинди гъидисунза. Йиз фикриан, фицдаркIа читинвалар адарш, ушв дибрисди гъитну ккундар, гьаз гъапиш, ушв бисувал — фарз ву. Рамазандин вазлиъ узу йиз дустрахъди, ушвар дидиснайидариз ва думу вахтниинди деебтуз хъуркьри адрудариз хурмйир ва шид туври, рягьимлувалин акцияра кIули гъубхнийча. Думу ляхниз учуз гизафдари кюмек гъапIнийи. Йиз хайлин дустари ушвар гъидисну. Узу жигьилариз гирами вазлиси имбу вазарира рягьимлувалин, сабурлувалин ва ужудар ляхнарин терефкрар хьуз дих апIураза.
Мягьяммад Аьбдуллаев, 30 йис, Германия, Берлин шагьур:
– Узу 12 йис гъабхьихъанмина гьар йисан Рамазандин вазлиъ сабкьан гъидидипди ушвар дисураза. Думуган узу Дагъустандиъ яшамиш шулайза. Мектебдин кьяляхъ Мягьячгъала шагьриъ исламдин институтра гъурхнийза. Гьамус Берлин шагьриъ яшамиш шули, 15 йистIан артухъ вуйиз. Му шагьриъ 50-тIан артухъ мистар а. Гизаф йиз дустар-мусурмнар мистариз гъягъюра, дурари ушвар дисура, закат тувра. Гирами вазлиъ ушвар дисувал, хайлин рягьимлу ляхнар кIули гъахувал агъзур ражари артухъ дубхьну, йиз улихь дийибгъиди. Бязи немцари, ушв бисбакан, хайлин сяътари шид дурубхъди гъузбакан бедендиз зарар а кIури, фикир апIура. Хъа дурар гъалатI вуйивалин далилар хури шулча. Ав, духтрари ушварин вазлиъ цIиб артухъ шид убхъувал ккун апIуру. Кьюбпиб, ухьхьан даршлуб, удудукьруб Аллагьу Тяаьлайи ухьухьди тамам апIуз гъитудар.
Сефьяханум Муртазаева, 45 йис, Санкт-Петербург шагьур:
– Инсан абайин хулаъ ясана ватандихьан ярхла шагьрариъ ашра, гардандиъ айи буржи – фарз тамам дарапIди гъузну ккундар. Узу Дагъустандиъ айиганра ва гьамусяаьт Санкт-Петербургдиъра дин-тIяаьт хъапIраза. Узухъди ушвар йиз бицIину балира дисури гъахьну. Ушв деебтбан кьяляхъ, сатIиди гъудган апIури шулча. Гьамусяаьт дугъан яш 9 йискьан бегьем дубхьнадар. Дугъу гъудгнин чIалар, кьулгьйир – вари гъудургъну. Аьхюну балира багарихьди гъудгнар апIуз хъюгъди кIури, умуд кивраза.
Галина Шябанова, 21 йис, Дагъустандин Огни шагьур:
– Рамазандин ваз ккебгъу сабпи йигъан Дагъустандин Огни шагьриъ аьхю мист абццнийи ва ифтар тешкил гъапIнийи. Дина хайлин аьлимар, имамар, рягьимлувалин фондарин кIулиъ айи касар гъафнийи. Дурарин сюгьбатарихъ хъпехъбан кьяляхъ, сабра гъидидипди ушвар дисуз ният гъапIнийза. Дербентдин ифтариъра иштирак гъахьнийза. Дина Дубайиан гъафи хялижвди азан урхурайиган, вари мюгьтал гъахьнийи. Мици утканди нашидар ва экбер ебхьури сабпи раж вуйзуз. Дербентдин ифтариз Урусатдин жюрбежюр шагьрариан дуфнайидар, жара динарин вакилар гизаф айи. Дурар аьхю аьшкьниинди аьлимарихъ хъпехънийи.
Рамазандин ваз саб ваъ, хъа шубуб вазлиъ гъябгъюрайиш, лапра ужуди шуйи. Фицики гьаму вазлиъ хайлин шубари чпин алабхьурайи палатдин гьякьнаан, кIулихъ лакач хъабхьбакан, гъудгнар апIуз хъюгъбакан фикрар апIуру. Думу ужудар фикрар кIулиз адагъуз хайлиндариз гьаз-вуш цIиб артухъ вахт лазим шула. Дурарин фикрар кьувватлу гъахьнийиш, лапра ужуди хьибдийи.
Ич хизандиъ Рамазандин вазлихьна вазар ккимиди гьязур шулу. Йиз абйир-бабарира, гъардшарира ушвар дисура. Абудин гъардаш гьамусяаьт СВО-йиъ а. Амма дугъу саб ушвра гъидипундар. Рамазандин вазлиъ дадайи, галар, афрар, цIикбар уржури, швнуб-саб ражари касибариз ва кьабидариз туври гъахьну.
Цюкерханум Асланова, 40 йис, Санкт-Петербург шагьур:
– БицIидихъанмина ич бабу учу гъудгнар апIури, ушвар дисури, дин-тIяаьт хъапIри тербияламиш гъапIну. Рягьматлу бабу, йиз яш 7 йис гъабхьиган, чан гъвалахъ дитри, гъудгнин чIалар, дюъйир улупунзуз. Гъиси кIваин илмийиз, совет вахтари бабу чав гъудган апIайиз, фужкIа гъюруган хабар тувуз, учу раккнарихъ гъаравларди дерккуйи. Учухьна хялижвди гъюрур гъахьиган, бабу чан гъудган ккудубкIайиз думу алдатмиш апIури, раккнарихъ гъитуйча. Баб кечмиш гъахьиган, узу гъудгнар апIбахьан ярхла гъахьнийза. Мектебдин кьяляхъ хал-хизан ккебгъну, жилирихъди Санкт-Петербургдиз яшамиш хьуз гъафнийза. 2015-пи йисан ич дада кечмиш гъахьнийи. Думуган узуз саб фицдар вуш сюгьюрлу гьиссари диндихьна багахь хьуз яман тясир гъапIнийи ва кьувват тувнийи. Гьадму йисхъан мина цIийикIултIан гъудгнар апIуз ва ушвар дисуз хъюгъюнза. Ва сару диприра дарза. Ушв бисуз ният гъапIган, Аллагьди фунур касдизра кьувват тувру. Цциси дарди, улихьна йисари Санкт-Петербургдиъ аку йишвар вуйиган, ушв деебтну, хъа-йигъандин ушв бисуз арайиъ вахт кьюб сяаьттIан гъубзудайи. Гьадмуганра 20 сяаьтна ушв дибисну гъузуз Аллагьди кьувват тувуйи.
Гъит ихь халкьдин иман ижми, наан ашра алдабгъурайи лик ягъурлуб, рягьимлувал ва сабурлувал артухъ ишри, туврайи садакьйир, ушварин сеэр, гъапIу ниятар Аллагьди кьабул апIри.
