Гъи республикайин 370 гектар жилариин ихтиярсузди хъархъас дабхьна. Хъа улихьна йисари къанунсузди зирзибил дабхьували 461 гектар жилар чIур гъапIну ва, уьмуми гьисабариинди, республикайиз 2 800 миллион манатдин экологияйин зарар гъабхну.
Гьаму аьгьвалат къайдайиз хпан бадали, Дагъустандин табиаьтдин дакьатарин ва экологияйин министерствойин жягьтлувалиинди 2012-пи йислан 2020-пи йисаз вуйи региондин метлебнан «Отходы» программа тартиб гъапIнийи. Мидланра савайи, Дагъустандиъ хъархъас жара апIру комплексар ва хъархъас уч апIру полигонар тикмиш апIбанди ву – Дербент райондиъ, Хасавюртдиъ ва Мягьячгъалайиъ. Думу комплексар гьяракатнаъ ирчували вари жюре чIуру хъархъас тартиб ва республикайин аьтрафариин марццишин тямин апIуз кюмек тувиди. Табиаьтдин дакьатарин ва экологияйин министерствойин мялуматариинди, ООО «Стройсит» тешкилатди 2024-пи йисаз Дербент райондин аьтрафариин хъархъас жара апIру комплекс тикмиш дапIну ккудубкIиди. Думу ляхник кипбан кьяляхъ йисан 200 тонна хъархъас тартиб апIуз мумкинвал хьибди. Му комплексдиъ тартиб апIуз ккимбу хам материалар (пластик, картон, алюминий ва гь.ж.) тартиб апIру цехарра тикмиш апIбанди ву.
Апрелин эвелариъ РД-йин правительствойин председателин заместитель Нариман АьбдулмутIалибовди Дербент райондин Дюзляр гъулаъ ерлемиш дубхьнайи хъархъас тартиб апIру комплекс тикмиш апIувал ва зирзибил жилиъ ивру полигон арайиз хувал фициб гьялнаъ аш, ахтармиш апIуз гъушну. Дупну ккундуки, Дербент райондин Дюзляр, Рукель ва багахь гъуларин алафар гьязур апIру йишвар хъархъас дабхьри чIур апIували гизаф мяишатарин экономика ккидипурайи. Ругарин ва набататарин химияйин состав дигиш хьувалра, пишекрарин гафариинди, хъархъсари гьава чиркин апIувалихъди аьлакьалу вуйи.
«Экологияйин зарар терг апIбан бадали, хъархъас дабхьри, ишлетмиш дарапIрайи жилар къайдайиз духну ккунду. Тялукь гьяракатар гъахбан кьяляхъ цIиб вахтналан жил гъулан мяишатарин ишлетмиш’вализ тувуз хьибди. Гьаци вуйиган, ухьу шлубкьан ухди гьаму чарасуз гьял дапIну ккуни месэлйир кIулиз адагъну ккунду», – къайд гъапIну Нариман АьбдулмутIалибовди.
