Дербент райондин Сегьлик поселениейихъди таниш шулайиган, узу му гъулан главайин заместитель Рамазан Шябановдихъди гюрюшмиш гъахьунза. Дугъан гафариинди, гъулаъ 280 хизандиъ 2015 кас яшамиш шула. Райондин гизаф гъулариъси, мушваъра азербайжан, табасаран, лезги, дарги, авар, урус миллетарин вакилар албагну яшамиш шула.

«Гьамусяаьт гьял дапIну ккуни месэлйирикан улхуруш, ич гъулаъ 20 йис улихьна асфальт улубзнайи рякъяр расвалин ляхнариз ккилигура. Гьацира электрикдин симар йирсидар ву. Трансформатор чIуру гьялнаъ а. Райондин электрикдин гъурулушдиз гъуллугъ апIурайи идарайиз му аьгьвалатнакан гьаммишан мялуматар хътаурача, анжагъ гьелелиг дурари фукIа апIурадар. Убхъру шид гьубкIну а, анжагъ штун турбйир йирси духьна, ва дурарра гьюдюхну ккунду. Бистнариз тувру шид гьубкIрадар, гьаддиз бистнариъ масу тувру мейв-йир кивуз шуладар», – гъапнийи ич сюгьбатнаъ Рамазан Зейнудиновичди.

Гъуландарин бикарваликан

Республикайин гьарсаб гъулаъси, мушваъра гизафдариз ляхин адар. Рамазан Шябановди тасдикь гъапIганси, ерли «Шейхляр» агрофирмайихьан артмиш хьуз шуладар. Гъулан аьтрафариъ айи жил жара йишвариан вуйи касарихьна арендайиз тувна. Думу жилиин ляхнарра жара йишвариан вуйидари кIули гъахура.

«Бязи агьалйир «Татляр» агрохолдингдин Берикей, Татляр, Уллу-Теркеме гъулариъ айи тIумтIарин багълариъ ляхнар апIуз гъягъюра. Гъийин деврин агьалйириз мал-къара уьбхюз ккундар. Улихьна йисари ич гъуландарин маларин кьюб лиж айи. Саб лижаъ 180 мал, тмунубдиъ – 65 мал шуйи. Гьамус ляхин адру гизаф жигьилар хизанарра хъади Урусатдин жюрбежюр шагьрариз гъягъюра. Гъушдар хулар тикмиш апIру йишвариъ, ариш-веришчивалин цирк-лиъ лихура», – давам гъапIну Рамазан Шябановди.

 

Сагъламвалин гъайгъушнаъ

Макьала бикIуз гьязур шулайиган, Сегьлик гъулан агьалйирин сагъламвалин гъайгъушнаъ фуж аш аьгъю апIуз ккунди, узу бицIидарин медсестра Майсарат Рабада-новайихъдира гюрюшмиш гъахьнийза. Сагъламвалин тешкилатдиъ гинеколог, терапевт, педиатр духтрари, гьарсарихъ медсестрара хъади, ляхин кIули гъабхура.

«Гьамусдиз ич гьисабнаъ 487 бицIир айич. Педиатр саб гьяфтайин арайиъ саб ражари гъюра. Вари лазим вуйи прививкйир апIурача. 16 бицIирин абйир-бабари прививкйир апIуз гъитрадар. Дурарин арайиъ 2-3 бицIир саб хизандиан вуйидарра а. Бязидари диндихъди аьлакьалу фикрариан, бязидари, аллергия шулу кIури, прививкйир апIуз ихтияр туврадар. Дурарихъди профилактикайин ляхин гъабхурача. Абйир-бабар вахт-ниинди ич пишекрарихьна илтIикIура. Сабпи кюмекназ вуйи дармнарихъдира тямин дапIначу. Аьхиримжи вахтна агьалйири чпиз лазим вуйи мялумат Интернетдиъ абгура. Душваъ, лазим вуйибра, лазим дарубра а. Вушра, аьхиримжи вахтна ихь агьал-йири жвуван ва чпин баяр-шубарин сагъламвализ фикир тувуз хъюгъна. Гизафдарин хулариъ тонометрар, глюкометрар а», – кIура Майсарат Рабадановайи.

 

Мектеб ва баяр-шубарин артмиш’вал

 

Сегьлик гъулан мектебдиз Дербент райондин образованиейин цирклиъ гизаф зегьмет гъизигу Якьуб Къурбановдин ччвур тувна. Мектебдиъ вари мялимар гьуркIну а. Душваъ тербияйин ляхнин вазифйир кIули гъахурайи директорин заместитель Сугьбет Халиловайи къайд гъапIганси, му мектебдиъ 223 балина шуру аьгъювалар гъадагъура. 11-пи класс 5 ученикди, 9-пи класс 16 ученикди ккудубкIура. Дурарихъди ляхин кIули гъабхури, 41 мялим лихура. ЦIийи мектеб 2004-пи йисан дивну. Вари лазим вуйиб мушваъ а.

«Учу, баяр-шубар вари терефариан артмиш хьпаз фикир туври, жюрбежюр серенжемар гъахури шулча. Узухъди сабси му серенжемариъ Дербент шагьрин музыкайин училище ккудубкIу жигьил пишекар – клубдин директор Камаля Мегьтиевайи иштирак’вал апIури шулу. Баяр-шубар вари мяракйириъ жанлуди иштирак шула. Гьамусяаьт вари халкьарин бицIидар уьрхбан ва июндин 12-пи йигъан къайд апIру Урусатдин Йигъариз гьязур шулача. Гьацира терроризмдизна наркоманияйиз аькси жюрбежюр къайдайин серенжемарра гьязур апIурача. Учу гъахурайи серенжемариъ социолог, психолог, ПДН-дин инспектор иштирак шула», – къайд гъапIну Сугьбет Жяфаровнайи.

Камаля Мегьтиевайин му гъулаъ лихури сад йистIан дар. Дугъан гафариинди, мектебдиъ гизаф зигьимлу баяр-шубар а. «Узу клубдин директор вуза. Анжагъ йиз хилиъ айиб фукIара адар. Компьютер адрували ляхниз манигъ’вал апIури шулиз. Гьар вахтна мектебдиз жаргъуб алабхъуразуз», – кIура дугъу.

Сугьбет Халиловайи урус чIалнанна литературайин дарсарра кивра. Дугъу улихьна йисари шиърарра дикIури гъахьну. Мектебдиъ «Булагъ» кIуру литературайин клубдира ляхин кIули гъабхури, баяр-шубарин поэзияйихьна маракьлувал за апIуз чалишмиш шули гъахьну.

«Табасаран драмайин театрин директор Аьлимурад Аьлимурадов йиз ученик вуди гъахьну. Дурарин классдиан литературайин кружокдиз 13 кас гъюри шуйи. Аьлимурад гьамусра мектебдиз хялижвди гъюри шулу, учу дугъахъди ужудар аьлакьйир уьрхюрача», – давам гъапIну дугъу.

 

Гъвандин устйир: Селим ва Рамис Къазиевар

Мектебдиъ гъабхурайи тербияйин ляхникан улхури, Сугьбет Жяфаровнайи чан гъунши вуди гъахьи уста Селимдиканра ктибтнийзуз. 2009-пи йисан думу уьмриан гъушну. Чан адашдин ляхин давам апIурайи Рамисдихъди таниш хьуз ва уста Селимдин яратмиш`валар рякъюз ккунди, узу дурарин хулаз гъушнийза. Рамис ляхниъ айи, дугъан хпир Наидайи узу разивалиинди кьабул гъапIнийи ва чпин хулан сабпи мертебайиъ айи бицIи музейиз хъади гъушнийи. Гъвандикан 150-тIан артухъ гюрчег шей`ар гьязур гъапIу, СертIил гъул`ан вуйи, сифте Дербент шагьриъ, хъасин Сегьлик гъулаъ яшамиш шули гъахьи Селим халуйин выставка Суздаль шагьриъ кIули гъубшну, ва душван музейиъ дугъу яратмиш гъапIу, 2,5 метрин ярхишин али гъвандин зунжур уьбхюра. Дугъаз «РД-йин жигьиларин тербиячи» кIуру ччвурра тувну.

«Гьаму шей`ар йиз сижар абайи гъапIдар ву. Думу чан кеспниин юкIв алир вуйи. Хъа Рамисди гъапIдар люстрайиин иливру плафонар, токрак кивру светильникар ву. Ич икриъ айи гъвандин стол ва скамейкара йиз жилири гъапIдар ву. Рамис хулар тикмиш апIру ляхнарихъ шулу. Учуз кьюр ришна сар бай ачуз. Ич бали Абукру ва бицIину шуру Майсаратди, саспиган адашди гъвандихъди ляхин апIруган лигури, дугъаз кюмек апIури шулу.

Йиз сижар абайи, гъвандикан шей’ ар апIуз дубгъбан бадали, сифте гъарпзар ишлетмиш апIури, жюрбежюр шей’ар ктаури гъахьну. Дугъан гафариинди, гъвандин уста хьайиз, дугъу бистнин 50-тIан артухъ му мейвйир пуч гъапIну. Дугъу шиърарра дикIуйи», – гъапнийи ич сюгьбатнаъ Наида Къазиевайи ва узуз уста Селимдикан вуйи макьалйир, дугъан шиърар кайи китаб улупнийи.

Ачухъ юкIв ади гъахьи, аьхю кюлфетдин эйсийи (уста Селимди 9 бализна шураз тербия тувну) шиърариъ чан уьмрин юлдшикан, диву булагъарикан гъибикIну.

Му рягьят дару яратмиш апIбиин юкIв алди гъахьи Селим Къазиевдиз ва чан адашдин ляхин давам апIурайи Рамисди зигурайи зегьметназ ухьу артухъди фикир тувну ккунивалиин умудлу вуза. Жарадарихьан текрар апIуз даршлу му ляхнихъ хъайидарихьан пул гъазанмиш апIуз шулдаршра, гьевес кмиди думу дипуз шулдар.

Му гъулахъди таниш духьну, ихь табасаранаригъ гьамциб яратмиш апIбан ляхнихъ хъайидар гъахьивалиин ва гьамусра айивалиин узу рази гъахьунза. Рамис Кьазиевдиз хъуркьувалар ккун апIураза!