24-пи июндиъ УнцIукIул райондин центр вуйи Шамилгъала гъулаъ «Дагъустандин гъизилин мишмиш» IV республикайин фестиваль кIули гъубшну.
Гъулан мяишатдин цирклиан вуйи серенжемдиз гъюрайи республикайин Правительствойин председатель Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимов ва дугъан заместителар, Госдумайин депутат Артем Бичаев, Дагъустандин гъулан мяишатдин ва ипIру-убхъру сурсатарин министр Мухтарбий Аджеков ва хайлин жара хялар райондиъ мукьмар йивури ва ялхъвнар апIури къаршуламиш гъапIнийи. Мишмишар гьясил апIурайи районари фестивализ 10 сортнан мишмишар ва дурарикан гьязур апIурайи жара сурсатар духнайи, ва гьацира фестивалиъ иштирак шулайи районари, чпин майднарра гьязур дапIнайи.
Республикайиъ му жюрейин фестиваль кIули гъабхури, гьамус хъади-хъади 4-пи йис ву. Фестивалин дахилнаъди му йигъан жюрбежюр конкурсарра кIули гъухнийи. Гьадрарин гьисабнаан – мина уч духьнайи бицIидарикан шли улупнайи вахнан арайиъ ухди мишмишар каъруш ва мишмишарин гилар уьргъюруш, шли ужуди шиърар урхуруш ва гьацдар жарадар…
Серенжемдиъ иштирак гъахьи республикайин Правительствойин председатели гъапиганси, гъийин йигъан Урусатдиъ гьясил апIурайи мишмишарин уьмуми кьадарнакан 80% Дагъустандиъ гьясил апIурайидар ву.
«Гъи му серенжем Шамил-гъалайиъ кIули гъабхуз йикьрар гьаци гьавайиди гъапIуб дар. Лигай, гьамусяаьт ухьу дийигънайи йишв вари терефарихъанди мишмишарин гьарари алабцIна.
Фестивалиъ мишмишар гьясил апIурайи районари дурарикан чпи гьязур апIурайи итIру сурсатар улупну. Му жюрейин серенжем кIули гъахувал Дагъустандин гъулан мяишатдин ва ипIру-убхъру сурсатарин министерствойин гьунар ву. Гьаддиз узуз министерствойин гъуллугъчйиризра ва районарин кIулиъ айидаризра чухсагъул мялум апIуз ккундузуз. Гьамци сатIиди ляхин апIруган, натижйирра ужудар шулу», – гъапну Аьбдулмуслим Аьбдумуслимовди.
Чан удучIвну улхуб ккудубкIбалан кьяляхъ, дугъу гъулан мяишатдин цирклиъ ужуди ляхин апIурайи пишекрар республикайин Правительствойин терефнаан гьюрматнан грамотйир тувбиинди лишанлу гъапIнийи. Гьадрарин арайиъ Гумбет райондин администрацияйин гъулан мяишатдин управлениейин кIулиъ айи Мягьямед Аьбдулгьялимовра айи.
Дугъу «Табасарандин нурар» газатдиз туву мялуматариинди, Гумбет райондиъ айи 730 гектарин йимишдин багъларикан 548 гектар мишмишарин багълариъ дидисна.
«Райондиъ айи мишмишарин багълар асас вуди хусуси мяишатар ву. Швнуд-сад йисариинди абйири фици улупнуш, гьациб жюрейиинди мишмишар гьясил апIури, ягъли шлу гьарар киври гъахьну. Аьхиримжи йисари учу яваш-явашди гизаф бегьер тувру бицIи жюрейин гьарарин багълар киври, бегьер ккадабцIуз хъюгънача. Гъийин йигъаз райондиъ айи гизаф бегьер хру мишмишарин багъларин кьадар 30 гектар ву. Гъябгъюрайи йисан чвлин вазари хъанара 7 гектариъ мишмишарин ва 4 гектариъ жвугърийин гизаф бегьер хру багълар итуз планламиш дапIнача.
Гьар йисан райондин мяишатариан 4 агъзурна 500 тоннатIан артухъ мишмишарин бегьер уч апIура. Дидин гьацI пай (2 агъзурна 300 тонна) Урусатдин регионариз, хъа асас вуди Краснодар ва Ставропол крайяриз, Москва, Санкт-Петерберг, Самара ва хъана жара шагьрариз гъабхура. Хъа имбуну бегьер ихь региондин шагьрариъ масу туврача. Хайлин кьадар мишмишар мяишатари ерццурира а. Фицики, деерццну масу тувруган, гизаф хайир шулу. Хъа сабсан пай кIуруш, БотIлихдин консервйир апIру заводдизра тувра», – гъапну Мягьямед Аьбдулгьялимовди.
Райондин гъулан мяишатдин управлениейин кIулиъ айири туву мялуматариинди, мишмишар ухди чIур шлу ипIру сурсат ву. Гьар йигъан гвачIнинган уч гъапIу мишмишар, хябяхъдиз ишлетмиш дапIну ккунду, дарш дурар пуч шулу. Бегьер уьбхбан бадали, райондиъ йимишар ва мейвйир уьрхру йишвар адар. Гьаддиз уч гъапIу бегьер дишлади масу тувуз чалишмиш шула.
Республикайин дережайиъди кIули гъубшу мишмишарин фестивалиъ иштирак гъахьи Дагъпотребсоюздин гъулан мяишатдин отделин пишекар Муртузяли Муртузялиевди къайд гъапIганси, му фестиваль гъабхувал гизаф мяналу ляхин ву, фицики дагълу районарин агьалйири мишмишар лап читин шартIариъди гьясил апIура.
«Гъийин гьаму серенжемдиъ швнуб-саб сортнан мишмишар улупнайи. Мишмиш наънан Дагъустандиз гъафиб вуш, гьелелиг аьгъю дапIнадар. Гъванаригъ гьарар битмиш апIури, бегьер гъадабгъура. Инсандин сагъламвал мюгькам апIузра мишмиш ужуб йимиш ву. Мишмишин гьари 40 йисандин арайиъ бегьер тувру, кIурира шулу.
Йиз фикриан, ихь региондиъ гьамцдар фестивалар кми-кмиди кIули гъахури ккунду. Саб гъапиб, думу гъулан мяишатдин зегьметкешарихьна улупурайи гьюрмат ву, хъа, кьюб гъапиб, ихь республикайин гьарсаб райондиъ фу-вушра гьясил апIура. Мисал вуди гъадабгъиш, Кьибла Дагъустандиъ тIумутI гьясил апIура, гьаддиз гьар йисан тIумтIарин фестивалра кIули гъабхуз шулу. Гьаци гъулан мяишатдиъ гьясил апIурайи имбуну итIру сурсатаринра», – аьлава гъапIнийи йиз сюгьбатчийи.
