Инсанвалихъ хъубкьруб адар

 

 

 

КIулин редакторин колонка

 

Инсандиз я чаз гъапIу уж’вал, я харживал гьадрархур, дупна ихь халкьдин айтуйиъ. Гьякьикьатдиъ бязидариз уж’вал гьархузра мумкин ву, амма яманлугъвал кIваълан гъябгъюрдар. Хъа жвув тахсиркар духьну, флану кас абайихъ ясана бабахъ, айи-адру веледдихъ мягьрум апIувал – мутIан аьхю яманлугъвал гьич шулинхъа?

 

 

 

 

21-пи июндиъ Къизлар райондиъ аьхю завал гъабхьну – шубуб машин чиб-чпихъ йивну, аварияйиъ 9 кас гъийихну, 20-риз зийнар гъахьну. Гъийихдарин арайиъ кьюр бицIи баярра а – чвйир, ва КамАЗ машиндин рулихъ хъайирра (хъайи-хъайиси 3-пи машнаъ «Дерднан учIврушин фти яваш апIиди?»…. макьалайиъ урхай).

Силис гъабхру органарин гъуллугъчйири тяйин гъапIганси, му аварияйин тахсиркар сар, кIулиъ фикир адру аннамаз гъахьну. Гьелбетда, рякъюъ, ягъурсузвал дубхьну, шликан вушра хатIа ктубчIвуз мумкин ву, амма му дюшюш дицдарикан дар, гьаз гъапиш му бедбахтвалин себеб – намуссуз кас дубхъну рулихъ деувал гъабхьну. Дидланра савайи, полицияйин вакилари дугъхьан машин хъапIуз ихтияр тувру документра тадабгънади гъабхьну, фицики цци февралианмина (гьадмуган дугъу чаз машин масу гъадабгъну) рякъюъ машин хъапIбан жюрбежюр къайдйир чIур апIувализ лигну, дугъаз 30-рихьна журумар гъидикIнийи.

Журналистарин суалариз жаваб туври, ягьсуз маш гъивну, бегьем пиянвалра ктудубчIву му касди аварияйин тахсиркар КамАЗдин рулихъ деънайир апIура, дугъу чаз рякъ тувундар кIури. «Гьамци гъабхьнийи.., яна узуз гъийихдарикан марцци кIваан узлан хил алдабгъуб ккун апIураза… узу дурарихъди гьеле рякъидиза… яна… Аллагь бадали багъишламиш апIуб ккун апIураза… му кьастIнаан гъапIуб дайиз… узуз йикIуз ккун гъабхьундарзуз… багъишламиш апIинай… му ляхин гьаци, хабарсузди гъабхьиб вуйи», – мелзра хъабхъри, саб жизбикьан гьяйифвалра машнаъ адарди, кIура му игитри ва аьхириъ уларикан нивгъ ктипуз чарйир зигура.

Хъа уву, дубхъну рулихъ деъруган, машин хъапIуз увуз ихтияр адруб аьгъяди, Москвайиан Дагъустандиз рякъюъ учIвруган, гьамци шлуб аьгъдайвуз, гьей, агъдабан?
Мицисдар фагьумсузар кми-кмиди рякъяриъ алахьуру. Сач узу гъулаз дуфну кьяляхъ хътакурайир, йиз мирасдин машиндиъди Цалак гъулан кючейиан исина Хючназ гъягъюрайза. Сабпну ич гъвалхъантина, узу айи машиндик кубкIуз саб нуфттIан имдарди, чIвужв-жв сеснахъди, «Лада Приора» машин гьутIубччвну гъубшнийи. Дидиъ раши чIарарин жигьил бай ва кьюр бицIидар айи. Ич машиндиъра йиз мирасдин шубур бицIир деънайи. Сифте, белки, саб фицибкIа ужуб дару хабар дуфну, флану йишваз гьялакди айир вушул кIури, фикир гъабхьнийич. Хъа Хючназди учIврушвахь хьайи гъядлан улдучIвну, магазиндин улихь дугъу чан машин дебккну, папрус зигуз хъюгъиган, йиз багахьлу, йиц гъадабгъну, дугъ’ин алжагънийи. «Эй, я жуван веледарин, я жарадин веледарин гъайгъу ктру келлегюз. Фу бадали гьамциб гьяракатниинди гъулан кючейиантина машин хъапIрава? Хъа саб хатIа гъабхьнийиш, фтин ккимиди гъуздийва? Яв келлейиъ айидар маар вуйин, дарш гъутIу нахъв?», – хъял дебккуз шуладайи йиз мирасдихьан.

– Узуз мици шлуб аьгъдайзуз, фикир гъапIундайза, – жаваб туву машнаан гъатху гъахьи жигьили.
Сабсан дюшюшнакан ктибтуз ккундузуз. Му ихтилат узуз ляхнин гъарашугъдикан гъеебхьнийиз. Дугъан аба, колхоздин председатель, Социалист зегьметнан Игит вуди гъахьну, ва дугъаз хусуси «Волга» машин тувнийи. Саб ражари диф гъяйи йишван, райцентриан гъулаз гъюрайи председатели рякълан улдучIвурайи касдихъ хабарсузди машин йивуру. Думу бейнава гъунши гъул’ан вуйи колхоздин гюзюр вуди гъахьну. Председатели думу, тядиди машиндиъ итну, больницайиз гъахуру.

Гюзюр сакьат гъахьнийи, ва колхоздин председатели 25 йисан, учв йикIайизкьан, думу касдин хизандиз гьар вазли чан маважибдикан 25% процент пул хътапIури гъахьну. Му мерд касдин хпирра гьятта гьар вазли гюзюрин хизандиин улукьуйи, ва натижайиъ бедбахтвали сатIи гъапIу кьюб хизан ханухрарра гъахьну.
«Йиз аба гьадму йигълантина машиндин рулихъ деундар», – гъапнийи йиз гъарашугъди.
Магьа кьюб дюшюш. Инсанвалин кьюб кIалиб. Сари, 9 инсан дийихну, начра дарди чалан хил алдабгъуб ккун апIура, тмунури, вари уьмур чакан хатIа гъабхьи касдиз кюмек апIури, гьапIну.