Узу шагьриъ яшамиш шули, магьа 20 йискьан шула. Гьаддиз гъи дагълу гъуларин дишагьлийир гвачIнин ухди фицдар ляхнариин машгъул вуш, пуз хьибдарзухьан.
Гьадму саб вахтна узура, ихь аьдати дагълу дишагьлийириси, гъулан вари ляхнар тамам апIури гъахьунза. Сад йигъан кьюрдну узу мугра хьади малариз укI хуз чвукказ гъушнийза. Раккнарин сес гъабхьиган, укIягъ саб фу-вуш рибшвуз хъюбгънийи. Узу, гучI дубхьну, али йишв’ин гъах гъахьирси дийигънийза. Яваш-явашди укIгъян чан шубрид бицIидарра хъади ич гъунши Аминат бажи (ччвур гьюдюхна) гъюдучIвнийи. Гьякьлуди гъапиш, дурар сабпну аьгъюра гъахьундайзуз, фицики дадайинра, бицIидаринра машар, улар ишбаан бегьемди дяргънайи. Узу раккин абцциган, дурариз варидариз гучI гъабхьнийи. Узухьинди лигури, бицIидари чпин дада бицIи хиларихъди хабаъ тIаъри, дугъан кIулкан хилар ктатури, улариан гъягъю-райи нивгъар марцц апIури: «Мишан, дада, мишан, му адаш дар, му Зубайдат бажи ву», – кIурайи.
Узу дурар хулаз хъади гъафнийза. ВуйиштIан, йишвну бегьемди пиянди ади хулаз гъафи жилири хпир ва бицIидар гъурччвну, хъасин, вари гьамусяаьт уркурзачву кIури, екIв гъадабгъну, дурариина алжагъуз хъюгъну. Аминат бажи бицIидарра хъади хул’ан гьергну. Кьюрдун лап учIру аяз айи, цIижан йишв вушра, гучI дубхьнайивалиан дурариз аьхълушну тясир гъапIундайи.
Аминат бажийи ишури ич хулаъ ктибтганси, жилир екIв хьади дурарихъ хъергри, му сабпи раж дайи. Жилирихьан гьергри, дугъу чан веледарихъди ич чвуккаъ хайлин йишвар адаъну.
Гьамцир жилири чан веледариз туву тербия фициб шул?! Веледариз гележегдин уьмриз рякъ улупрур адаш вуди ккунду. Хъа бязиган пиянвалиан хулазкьан рякъ дибрихъру касди веледариз уьмрин рякъ фици улупиди?! Дициб хизандин веледарра бахтсузар шулу кIури, фикир апIурайза.
Хъа ваъ, Аминат бажийи чан веледар бахтсуз хьуз гъитундар. Думу сабурлу дишагьлийи, жилирин гъагъи хасият аьгь апIури, веледариз адаш даккун хьуз гъидритди, чан хизан гъюбхну. Веледари сифте мектеб, хъасин университетар ужудар аьгъювалариинди ккудукIну. Гъи дурар жюрбежюр идарйириъ, тафавутлу пишекрарси, лайикьлуди лихура. Жилирира, убхърубдихьан ярхла духьну, гъудгнар апIуз хъюгъну.
Аминат бажийин сабурлували дурарин хизан ккадабхъуз гъитундар. Хъа вари дишагьлийирин хасиятар сабсдар дар. Ккебгънайи хизан ккидипну, абайин хулаз хъадакну дуфнайи хайлин дишагьлийири чпин нюкягь чIюбгъбан асас тахсир ичкийиин алапIура. Пиянди хулаз гъафи жилари хулаъ гъалмагъал хьуз гъитра. Жвуван уьмрин юлдшиз, багъри веледариз гиран ктапIура, бязи дюшюшариъ тахсиркарвалар апIура. Урусатдин Роспотребнадзорин улупбариинди, ихь уьлкейиъ, 13 йисан яшналан башламиш дапIну, 33% жилари ва 15% дишагьлийири гьар йигъан ички кайи сурсат убхъура. Урусатдиъ кечмиш шулайи агьалйирикан 20% алкоголизмдихъди аьлакьалу ву. Уьлкейин вари регионариъ, гьадму гьисабнаан Дагъустандиъра, алкоголизмдиз, тембеку зигбаз аькси вуйи профилактикайин серенжемар гъахура. Гъи, рес-публикайин наркологияйин диспансерин гьисабариинди, Дагъустандиъ 3761 кас ичкийин асиллувалиъ а. Дурарикан табасаранар фукьан вуш, пуз хьибдарзухьан, хъа диспансерин уьмуми улупбариинди, Табасаран райондиан 139 кас, Хив райондиан – 73 кас алкоголизмдин асиллувалиан гьисабназ гъадагъна.
Анжагъ гъубшу йисан республикайиъ алкоголизмдиан 15-тIан артухъ инсанар гъийихну, хъа ички дубхънади гъапIу тахсиркарвалар 300-тIан артухъ ву. Республикайин СМИ-йин чап апIбариъ, официальный дару улупбариинди, Дагъустандиъ 30-40 агъзур алкоголикар айиваликан кIура. Хъа му цифрайи гъагъи аьгьвалатнаъ айи хизанарин кьадар ашкар апIура. Узу, гьадму саб вахтна дагълу гъулаъ екIв хьайи пиян жилирихьан гьергну, гъуншдин чвуккаъ чан бицIи баяр-шубарихъди йишвар адаурайи, пиян жилирихьан абайин хулаз гьергну гъягъюрайи дишагьлийирикан, гъалмагъларихьан гучI гьабхънайи бицIидарикан сарун ебхьидар кIури, фикир апIураза. Узуз йиз багъри Табасаран дирбаш баярин ва сабурлу, намус гъир’ят уьбхру дишагьлийирин макандиз илтIибкIрувалихъ хъугъуз ккундузуз.
