«Абайи бализ тIумтIин багъ тувну, хъа бали абайиз тIумтIин каб гьяйиф гъапIну» – кIуру мисал фициб дюшюшнаъ хури шуйкIан кIури, фикир апIуйза. Гьамус йиз улариинди рякъюрайи дюшюшариан дидин дюзди гъавриъ шулаза.
Гъи саб хайлин гъулариъ кьабидар чпи гъапIу веледарихьан ярхлади яшамиш шула. Ав, кьабидарихъди гъулаъ гъузну кIури, дурарин пенсияйин кепкариз ккилигну кIури, мадар даршулайивалинра гъавриъ ахьа. Хъа кьабидариз гъи, саб яш гъабхьиган баяр-шубар хъюгъну фукьан миннатар гъапIишра, гъул`ан удучIвну гъягъюз ккундар. Дурариз чпи гъулаъ дапIнайи гъюрдарстар хулар зурба гъалйирси рякъюра. «Гьаму девлет, гьаму хазна дипну, наана удучIвну гъягъюз шулу?» – кIура яшлу касари.
Хъа узуз гъи швнуб-саб гъулаъ яшамиш шулайи кьабидар аьгъязуз ва хайлиндарин веледарра гьадму гъулаъ яшамиш шула. Анжагъ, гьяйифки, дурарин арайиъ кьутIкьлишин, сар-сарихьна аьксивал а. Саб хайлин кьабидарихъдира, жигьиларихъдира гюрюшмиш гъахьунза. Аьхюнубсиб пай абйир-бабарин гафар-чIалар саб ву, хъа му темайикан гафар апIруган, узу жигьилариз яд уьлкейин душманси гьергъри гъахьну. Гьаддиз жигьиларихъди думукьан ярхи апIури гъахьундарза, хъа яшлуйири узуз чпин кIваъ айиб вари кIуйи. Анжагъ дурарин саб тIалаб айи – чпин гафар-чIалар гъидикIишра, ччвурар мялум дарпIувал .
«Гьей, жан, Мейлан, ихьдари кIури шулу: «Сифте удучIву ибартIан, кьялхъна удучIву кIарчар аьхю гъахьну». Гъи магьа узуз гьациб дубхьна. Йиз хизандиз ич гъуландари, ургур чвуччвун ва сар чуччун гъала» кIури шуйи. Фицики, узуз ургур жили велед ва сар риш азуз. Гьадму сар риш гъахьиганра гъишнийза гьа… Гешкена, вари ламус кайи шубар гъахьнийина. Сар-сарихьан жара дарапIди, арфси дюн`яйилан илтIикIури-хътIикIури, дурар саб цIарниин али гьибарси гъюрхдар вуйиз. Гьаци варидиз сабси алабхьру-илдибтруб, ипIруб-убхъруб, илим гъадабгъуз мумкинвал тувунза, саб гафниинди, дюн`я маш кIанакк гъабхьнушра, дурарин терефкарди гъузунза. Амма гъи йиз хизанар кючмиш хьплан кьяляхъ, имбу саб кьаби кьунанубсиб уьмур шуран хулаъ адапIураза. «Язнайин йикк – даждин йикк» кIури шуйза, узухъ ургур жили велед хъайиган. Йиз баяриси дарди, дугъу узу, маш чIур дарапIди, нисуъ айи мяляхъси уьрхюразу. Хъа йиз баярин сес ккундарзуз кIури, узуз гъюрайи пенсияйин кьюб кепекра йиз баярихьна рубкьура. Йиз баяр гъапиган, гъеебхьдар аьлхъюрира вушул, хъа юкIв ву гьа… веледар ву. Нач, гучI, намус пай апIруган, яраб, йиз дурар гъулаъ адайкIан?! Чухсагъул йиз язнайиз, шураз. Узу гъядапIишра, Аллагьди гъядадапIри чпин. Чпин веледарикан юкIв разиди дерккри чпи!».
Жвуван гъахи веледарикан аьхю гиран дубхьнайи жара яшлу касди гьамци къайд гъапIнийи: «Ихьдари, жан бай, кIури шулу: «Кьаби гъахьи касдинна бицIи балин хасият саб ву». Узу йиз хизанарихъди шубур жили велед дюрхну, арайиз адагъунча. Гъи дурар шубридра гьаму гъулаъ яшанмиш шула. Шула кIури, саб ашдизра кьил даруган, гьапIрувахъа. Эвленмиш хьайизкьан, дурар дадайин гъудубкьу насигьят айи баяр вуйи, эвленмиш хьпан кьяляхъ, дурар гъуни-гъуншйириндар гъахьнийиз. Баладар, я люкьян апIурадарза, ясана кьяляхъ улхударза… жвуван веледар ву гьа. Хъа абйир-бабариз, фукьан аьхю гъахьишра, велед бицIирси, улин ниниси гьергъру. Гъит, хъана бахтлу ишри чпи, чпин мадар апIри. Хъа учу минси-тинси гъахьишра, гъуландари сикин апIур».
Жвуван веледарин намуссузвал аьгь апIуз даршули, аьзаб зигурайи яшлу дишагьлийи мялум гъапIнийи: «Жан илмиди накьвдиъ учIвуз даршул, жан бай. Узу кIул`ин али жилирра дукIну, фабрикайиъ хилариан зийнар адахьайизкьан халачи-гьалвихъ жан дубкIну, йиз жилириз гаф тувганси, хьур велед дюрхну, арайиз адагъну, эвленмиш дапIну, ликриин гъапIунза. Дурарикан шубур бай, кьюр риш вуйиз. Гьелбетда, саб хил`ин али тIубаркьана сабсдар дар. Гьаци вуйиганси, дурарин узухьна вуйи лигувалра жа-жаради ву. Дурариз, чпи цIибкьан фикир апIуруш, дявдиан гъафи чпин аба, йиз сижар аба, 12-йисандин арайиъ ахниъ ахъну узу уьрхювал ва гьаци кIул`ин али жилир, чпин адаш, ахниъ ахъну уьрхювал – йикIайизкьан дарс ву. Хъа гъи йиз кьисмат шуран хулазди алдабхъну. Баладар гьа… язнайин хулаъ а пну. Сабдихьан гучIури азуз, узу гьамушваъ кечмиш гъахьиш, гъуландари йиз баяриин тю алабтIур кIури, фициб кьимат дивдийкIан кIури, фикрар апIувалиан кIул тIубкIурайиз. Изан гьаму кIулизра ву, жан бай, тму кIулизра. Гъи чпин терефнаан узухьинди вуйи гьякь-гьюрмат, закур чпин терефназдира илтIибкIиди, думу ахал ву».
Зиихъ улупнайи касарин гафар-чIалар гъеерхьиган, гьелбетда, юкIв сефил дархьиди гъубзудар. Гъит, мицисдар веледариз аькьюл гъюри. Ухьуз мици намуснан кьит вуйи инсанар рякъ-хулиъкьан кьисмат даришри. Инвалидар вушра, дурар жвуван абана баб ву, хъа дурар сарихьанра ктагъуз шлудар дар.
Гьелбетда, Шагьвелед Шагьмардановди гъапиганси: «Кьюрд дярябкъюриз, хьадан гъадри шулдар», гьаци абйир-бабар имбукьан гагьди, гьяйифки, гьич сарра дурарин гъадри шуладархьуз.
Абйир-бабариз веледар дургру, кивру йигъ дярябкъри. Хъа ухьу, абйир-бабар кьаби-кьюци духьну, намусниинди архаин хулаз саламат дапIну, сикин апIру агьларикан ишри. Амин!
