Сентябрин 23-пи йигъан Дагъустандин Глава Владимир Васильевди республикайин сатIланди вуйи бюджетдиз ургру материалар масу тувру цирклиан гъюрайи налогарин кьадар за апIбаз бахш дапIнайи совещание кIули гъубхнийи.
Республикайин гьюкмин органарин вакиларилан савайи, серенжемдиъ АЗС-арин цирклин эйсйирра иштирак гъахьнийи. Региондин кIулиъ айири ихь девир гьяракатниинди артмиш шулайиваликан, вари ляхнарихъ хъуркьну ккуниваликан, гьюкминна бизнесдин ва жямяаьтдин арайиъ айи албагу аьлакьйир дюрхну ккунивалин чарасузваликан гъапнийи.
РД-йин Главайи мисал вуди АЗС-арин эйсйирихъди албагнайи аьлакьйир тешкил дапIнайиваликан гъапнийи. ЦIиб улихьнаси дурарихъди гъийитIу йикьрари ужуб натижайихъна гъахну. Владимир Васильевди, убгруб цIи-цIибди масу туври, алвер гъабхбан цирклиъ ляхин апIурайидариз чухсагъул мялум гъапIнийи. Дурарин кюмекниинди республикайин сатIланди вуйи бюджетдиз гъюрайи налогарин кьадар артухъ гъабхьну, инсанариз ляхин тувну.
Налогарин кьадар артухъ хьували дагъустанлуйирин уьмрин дережа за апIурайивал къайд апIури, региондин Главайи республикайин бюджетдиан сабпи ражари штухъди тямин апIбаз, рякъяр рас апIбаз, жямяаьтлугъ аьтрафар къайдайиз хпаз саб кьадар дакьатар жара дапIнайиваликанра гъапну. Автозаправкйирин гизаф эйсйир «сирниккан» ккудучIвувалира думу ляхниъ асас йишв гъибисну.
Натижйирикан улхури, Владимир Васильевди къайд гъапIну: «Республикайиъ лихурайи 723 заправка налогарин гъуллугъарин гьисабнаъ а. Гьаму йисан 8 вазлин арайиъ дурари 177,3 миллион манат налогар ва страхованиейин взносар тувну, му улупуб 2018-пи йисандин тялукь вахтнан натижйиртIан 44%-дин артухъ ву. Гъубшу йисан эвелиан мина заправкйириъ зегьметнан йикьрариинди лихурайидарин кьадар 3 ражари за гъабхьну – 562 касдилан 1672 касдиина. Лихурайи вари АЗС-ариъ ахтармишар гъахру кассайин техника а, POS-терминалар дивна».
Субъектдин кIулиъ айири, «сирниккан» ккудучIвну, ачухъди ляхин апIуз гьязур вуйидариз чан терефнаан кюмек тувуз гьязур вуйиваликанра мялум гъапIнийи: «Гьюкми гъагъи рякъюъди гъягъюз гьязур вуйидариз шартIар яратмиш дапIну ккунду. Му гележегдин рякъ ву: къанунди гьарган уьрхюрайи дилаварчийин, ватандашдин рякъ, чан веледариз хусусият гъибтру, йислан-йисаз артухъ шлу хусусиятнан эйсийин рякъ. Му бикарвал адру хизандин рякъ ву, фицики къанунди дидин ихтиярар уьрхюди», – гъапну Владимир Васильевди.
Чан терефнаан АЗС-арин эйсйирин Ассоциацияйин кIулиъ айи Мягьямед Абакаровди аьхиримжи йисари региондиъ бизнесдихьна вуйи янашмиш’вал ужуб терефнахъинди илтIибкIнайиваликан гъапнийи: «Сабпи гюрюшдихъан мина ухьу сар-сарин гъавриъ ахъунхьа. Учуз учву кIурайиб гъеебхьунчуз. Учу саб гам алдабгъунча, хъа учву ич терефназ кьюб гам алдагъунчва. Саб ляхин ккун апIурача – гьаму бизнесдиъ сагъу конкуренция уьбхювал».
Дугъаз жаваб туври, РД-йин Правительствойин сарпи вице-премьер Гьяжимягьямед Гьюсейновди, региондиъ конкуренция уьбхбан бадали, барабар шартIар арайиз хувалиин ляхин гъабхурайивал къайд гъапIнийи.
