Наргиз Гюлечова

Цци январин вазлин аьхирарихъанмина башламиш дапIну, гьар гьяфтайиъ республикайин министерствйири ва ведомствйири чпи ккудубшу йисан тамам гъапIу ляхнарин натижйир йивура. Дагъустандин зегьметнанна яшайишдин артмиш’валин министерствойира гьаму гьяфтайиъ ляхнин натижйир йивбаз бахш дапIнайи пресс-конференция гъубхну. Му серенжемдиъ министерствойиз дахил шулайи жямяаьтлугъ советдин вакиларра иштирак гъахьнийи. Гьадрарин арайиъ хусуси метлеб айи дявдин операцияйин иштиракчйирикан сарпирди Урусатдин Игит гъахьи Нурмягьямад Гьяжимягьямадовдин дада Сапижат Мазаева, «Ватан уьбхюрайидар» тешкилатдин кIулиъ айи Идрис Къурбанов, «Марцци юкIв» фонднан председатель Миседо Садрудинова ва «Социальное такси» проектдин кIулиъ айи Рашид Исаев айи.

 

Пресс-конференция зегьметнанна яшайишдин артмиш’валин министерствойи 2024-пи йисан тамам гъапIу ляхнарикан ктибтурайи видеоролик улупбалан ккебгънийи. Гьаддиан мялум гъабхьиганси, ккудубшу йис Урусатдиъ Хизандин йисси къайд гъапIувализ лигну, Дагъустан Республикайиъра 10 агъзуртIан артухъ агьалйир иштирак духьну, 114 жюрбежюр серенжемар кIули гъухну. Хизандин йисан кIули гъуху серенжемарин дахилнаъди 10 вая хъанара артухъ бицIидар айи 6 хизандиз машинар багъиш гъапIну. Пуб лазим вуки, 2022-пи йисхъанмина дицдар хизанариз 18 микроавтобусар тувна.
Видеоролик улупбан кьяляхъ, журналистарин суалариз министр Мягьямадзагид Кихасуровди жавабар тувуз хъюгънийи. Суалар, асас вуди, хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак гъахьи ва шулайидарин хизанариз кюмек апIбахъди, бикарвалихъди, министерствойи йитим бицIидариз апIурайи кюмекнахъди аьлакьалудар вуйи.

Министри туву мялуматариинди, гьамусяаьт республикайин гьюкмари СВО-йин иштиракчйирин хизанар ляхниъ, хъа дурарин баяр-шубар нубат дарди бицIидарин багъариъ, образованиейин идарйириъ аузра кюмек апIура.

«Гьар йисан хусуси метлеб айи дявдин операцияйин иштиракчйирин хизанариз йисандин арайиъ швнуб-сабан ипIру-убхъру сурсатарин кюмек апIура. Пособйир ва льготар гъадагъбан бадали лазим вуйи документар гьязур апIузра кюмек туврача. Гьацира, хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ гъийиху эскрарин хизанариз чIанади жилра ва 1 миллионна 250 агъзур манат пулра туврача.

Мидланра гъайри, Дагъустан Республикайиъ хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ жанар туву эскрарин колледжариъ ва вузариъ урхурайи веледариз 2500 ва 5000 манатдин стипендияра тувра. Хъа хьадан тятIиларин вахтна, баяр-шубар лагераризра гьаъра», – гъапну министри.

Республикайин зегьметнанна яшайишдин артмиш’валин министерствойи хайлин жара ляхнарра кIули гъахура. Мисал вуди гъадабгъиш, сач 620 ражари ляхин туврударинна абгрударин ярмаркйирра гъахьну. Гьадму ярмаркйирин кюмекниинди 11 агъзур кас ляхниъ тIаъну. Гьацира, республикайи кьюб ражари кIули гъуху вари Урусатдин ярмаркйириъ 1 агъзуртIан артухъ ляхин тувру ва 18 агъзуртIан артухъ ляхин абгурайи касар иштирак гъахьнийи. Натижайиъ 2 агъзурихьна инсанар ляхнихъди тямин гъапIну. Янаки ярмаркйирин кюмекниинди саки 13 агъзур кас ляхниъ дерккну.
«Му жюрейин серенжемар гьар йисан кIули гъягъюра, дурар гьаму йисанра давам хьиди, фицики бикарвал терг апIбан бадали, гьамцдар ярмаркйир гъахуб чарасуз ву.

Мидланра гъайри, ккудубшу йисандин арайиъ республикайиъ фаслизди вуйи ляхнарра кади, 18 агъзуртIан артухъ инсанар ляхнихъди тямин гъапIну. Гъябгъюрайи йисан январин вазлизкьан вуйи улупбар 2023-пи йисан тялукь вахтнахъди тевиган, республикайиъ бикарвал 0,4% ис абхъну», – гъапнийи Мягьямедзагид Кихасуровди
Дагъустандин зегьметнанна яшайишдин артмиш’валин министерствойин хиликк йитим бицIидарин опекайин ляхнарра кка. Му месэлайин гьякьнаан гьар йисан министерствойин вакилари республикайин муниципалитетариъ хайлин серенжемар кIули гъахура, гьадму гьисабнаан – йитим бицIидарин хусуси делойир ахтармиш апIбан ляхнарра. Мягьямадзагид Кихасуровди мялум гъапIганси, 1-пи январиз вуйи мялуматариинди республикайиъ 2611 йитим бицIидар гьисабнаъ а, хъа сачдин 1-пи январиз вуйи улупбариинди дурарин кьадар 3061 вуйи.

«Пуз ккундузузки, йитим бицIидар ву кIури гьисаб апIурайидар вари йитимар дар. Саспи бицIидарин абйир-бабар ашра, дурар лазим вуйи саягъниинди чпин веледариз лигури адрувалиан, дурари хъапIнайи уьмур ужуб дарувалиан, дурарихьан абавалин ихтиярар тадагъна. Хъа дурари чпин уьмур дигиш апIбан кьяляхъ, 92 бицIир хизанарихьна кьяляхъ тувну.
Зегьметнанна яшайишдин артмиш’валин министерствойин ва ихтиярар уьрхру органарин вакилари сатIиди бицIидар тадагънайи хизанарин гьял ахтармиш апIбан кьяляхъ, веледар чпихьна кьяляхъ хпан бадали, абйир-бабари аьрза тувбиинди 70 бицIир чпин хизанарихьна кьяляхъ гъафну ва суддин къарарниинди 12 хизандин абавалин ихтиярар кьяляхъ тувну.

Мидланра гъайри, улупнайи кьадарнакан 358 кас яшар хьпаз лигну вая жара региондиз гъягъбахъди аьлакьалу вуди, сарун йитимарин сиягьнаъ имдар», – гъапнийи министерствойин кIулиъ айири.
Мягьямедзагид Кихасуровди «Социальный контракт» программайикан, ццийин йисаз улихь дивнайи планарикан ва уьмриз кечирмиш апIурайи проектариканра мялуматар тувнийи.

«Социальный контракт» программа асас вуди касибвал кайи хизанариз кюмекназ юрутмиш апIурайи программа ву, ва дидин дахилнаъди гъийин йигъаз республикайин 5 агъзур агьалийиз 1 миллиард манатдин кюмек тувна.

Мумкинвал ккабхъну имиди, узура Табасаран райондин КСЦОН ерлешмиш дубхьнайи идара капитально рас апIбан гьякьнаан вуйи суал тувунза. Узуз жаваб вуди министри гьамци гъапнийи: «Идара фициб гьялнаъ аш, узу гъавриъ аза. Гьамусяаьт дишлади душв рас апIбан бадали программайик кипурхьа пуз шулдарзухьан, вушра аьгьвалат дигиш апIуз мумкинвалар агидихьа».