София Шагьсинова
Дербент райондиъ яшамиш шулайи Шихмягьямадоварин хизанди Ватан уьбхбан буржийиз вафалу хьувал наслиан наслиз васият апIура. Му хизандин Ватандихьна вуйи мани ккунивалин адлу тарих Сталинград шагьур бадали женгариъ лигим гъахьи аьхю абайин ва гъи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ чпин эскервалин буржи намуслуди тамам апIурайи дугъан худлин ва гудлин гьунарарикан дюзмиш дубхьна.
Гъирагъдиъ дийигъуз гъабхьундар
Эльбрус Загьирбегович Ших-мягьямадов 1977-пи йисан 15 ноябри Дербент райондин уткан пIипIнаъ – К.Марксдин ччвурнахъ хъайи совхоздиъ – бабкан гъахьну. Живандин юкIв, думу учв ЦIийи Жалгъандин мектебдиъ урхури имиди, военный ляхнихьна зигури гъабхьну. Гьаддиз, кьюд йисан армияйиъ эскервалин гъуллугъ тамам дапIну, Эльбрус Владикавказдиъ айи Урусатдин МВД-йин Кафари Кавказдин айтIан кьушмарин военный институтдик урхуз кучIвру. Вуздиъ мюгькам аьгъювалар гъадагъу лейтенантди чан уьмрин пишеди айтIан кьушмариъ гъуллугъ апIувал ктабгъну. Пишекарвалин заан дережайихъна гъюз ният ади, Эльбрус Шихмягьямадов Москвайиъ айи Урусатдин Яракьлу кьувватарин уьмуми кьушмарин академияйик урхуз кучIвру, ва душваъ дугъу кьушмарин аьхю дестйирин ва соединенйирин идара апIбаан аьгъювалар гъадагъуру. 2021-пи йисан, военный контрактдин вахт ккудубкIиган, полковник Эльбрус Шихмягьямадов запасдиз удучIвуру.
Амма халис офицерихьан Донбассдиъ кIули гъягъюрайи гьядисйирихьан ярхлади гъузуз гъабхьундар. 2022-пи йисан ноябрин вазлилан 2023-пи йисан майиз думу чан хушниинди хусуси метлеб айи дявдин операцияйиз гъушдарикан ибарат вуйи саб дестейиъ командирин заместителин вазифйир тамам апIури, ДНР-ин ругариин миллетчйирихъди женгариъ гъахьну. Сад йислан, 2024-пи йисан июнь вазлилан ноябриз гьадму дестейин дахилнаъди, чан улихьгандин гъуллугънаъ ади, думу Бахмут терефнаъ женгариъ иштирак гъахьну.
«Ихь баяр Ватандин азад гележег бадали гъати женгариъ айи вахтна, узхьан, запасдиъ айи офицерихьан, гъирагъдиъ дийигъуз гъабхьундарзухьан», – ашкар апIура Эльбрус Шихмягьямадовди учв хусуси метлеб айи операцияйиъ иштирак хьпан себеб.
Чан хусуси дирбаш’вализ ва женгариъ улупу игитвализ лигну, Эльбрус Шихмягьямадов гьюкуматдин ва ведомствойин хайлин заан наградйириинди лишанлу дапIна. Дидлан савайи, хусуси метлеб айи дявдин операцияйин вахтна ДНР-ин ва ЛНР-ин ругариин чан улихь диву буйругъар намуслуди тамам апIбаз лигну, дугъаз «Дирбаш’вализ лигну» медалра тувну. Полковник Шихмягьямадовдин инсанвали ва мюгьтаж вуйидариз хил гьачIабккуз гьарган гьязур вуйивали Донбассдин агьалйирин юкIвар дугъахьна зигуз гъитну. «Узу душван ислягь инсанариз кюмек апIбан бадали, узхьан шлу вари чарйир агури гъахьунза», – ктибтура офицери. Мисалназ, дугъу саб ражари, кIван иццрушнан жвар кивнайи кас больницайиз гъахбан бадали, йишвну машиндиъди гъюгъюз айи аьхю хатIайиз дилигди, транспорт дабгну, аьзарлу вахтниинди духтрарихьна гъурукьну.
Кьисматарин аьлакьа
Эльбрус Шихмягьямадовдин фагьмиъ чан аьхю аба Шихмягьямад Шихмягьямадовдикан вуйи фикрари гьарган важиблу йишв дибиснади гъабхьну. Ватандин Аьхю дявдин иштиракчи вуйи аьхю аба бицIи Эльбрусдин кIваъ гизаф рягьимлу, затра гудручIру ва гьаддихъди сабси фурсар ктру, чакан жарадариз зарар хьуз гъидритру кас вуди гъузну. «Узуз, женгариъ чаин ва дявдин юлдшариин улукьу читинваларикан вуйи абайин ихтилатар кми-кмиди кIваин шулзуз… Дугъанна йиз кьисматар аьжайиб саягъниинди чиб-чпихъди сатIи духьнайивал, дярябкъру, амма ижми симрахьди китIнайивал гьисс апIураза. Йиз кIваъ ватандихьна вуйи ккунивалин цIюмгъял кчIибгурра аба ву. Гьелбетки, узу гъалибчи эскрин худул вуйивалиинди дамагъ запIураза», – кIура полковникди.
Шихмягьямад Гюльмягья-медович Шихмягьямадов 1904-пи йисан бабкан гъахьну. Думу Ватандин Аьхю дяви ккебгъу йисан фронтдиз гъухнийи. Саб женгнаъ гъагъи зийнар гъахьи эскер хайлин вахтна госпиталиъ дахъуз мажбур гъахьнийи. Хъасин думу Горьковдин автомобиларин заводдиз гьаънийи. Душваъ бицIивахтнахъанмина зегьметнахьна вердиш вуйи Шихмягьямад, фронт лазим вуйи техникайихъди тямин апIбан бадали, йигъ-йишвди лихури гъахьну. Амма далу терефнаъ эскрин юкIв сикинди дайи, ва сагъламвал сацIиб мюкькам гъабхьибси, думу хъана гъати женгар гъягъюрайи фронтдиз кьяляхъ хътакнийи. Сталинград бадали вуйи женгарикан сабдиъ Шихмягьямаддиз нубатнан ражари зиян гъабхьнийи, ва гьаддин кьяляхъ думу комиссовать гъапIнийи. Гъулаз гъафи эскру ватан бадали фидакар зегьмет зигувал давам гъапIнийи. Думу, чан тухмарин ва гъуландарин юкIвариъ марцци шил гъибтну, 1984-пи йисан 8-пи январи уьмриан гъушну.
Хизан гизаф ккунир вуйи
Хизандин жюрэтлу эскервалин китабдиъ чан аку маш Шихмягьямад Шихмягьямадовдин гудул ва Эльбрусдин чвуччвун бай Маратдира гъибикIну.
Марат Ражабялиевич Шихмягьямадов 1986-пи йисан Мягьячгъалайиъ бабкан гъахьну. Армияйиъ эскервалин буржи тамам апIбан кьяляхъ дугъу, Урусатдин оборонайин министерствойихъди контракт йибтIну, военный гъуллугъ давам гъапIну. Хусуси метлеб айи дявдин операция ккебгъу садпи йигъариланмина Марат дидиъ иштирак гъахьнийи. Думу взводдин командирин заместитель, реактивный батареяйин дявдин машиндин командир вуйи. Саб женгнаъ дугъаз, душмнарин мина дутIубкIну, дидин тикйири гизаф зийнар гъапIнийи. Жигьил офицер 2022-пи йисан 11-пи апрелиъ уьмриан гъушну. Марат Шихмягьямадовдин игитвал йикIбалан кьяляхъ Кьягьялвалин орден тувбиинди лишанлу дапIна. Дугъан ччвур багъри СиртIич гъулан саб кючейиинра иливна. Игитрилан кьюр велед гъузна, ва дурари, гьелбетки, адашдин гьунар кIваинди гъибтди.
Маратдикан гаф-чIал апIуз Эльбрусдиз читинди ву – худул жигьил уьмрин чагълариъ айи вахтна рягьматдиз гъушну.
«Вушра йиз чвуччвун бай гьамцир гучI’вал аьгъдру ва дирбаш эскер хьувалиинди узу дамагъ апIураза. Думу яшнан аьхюдарихьна гьюрмат айир, хизан гизаф ккунир, зирек жигьил вуйи», – ктибтура Эльбрус Шихмягьямадовди.
Ватандиз уьмур гъурбан апIувал Эльбрусди аьхю гьунарси гьисаб апIурадар, гьаз гъапиш дугъу чавра, дугъан аьхю абайира, Маратдира Ватан хизандихьан, мирас-варисдихьан, чпи яшамиш шули ва зегьмет зигури гъахьи абйирин макандихьан жара апIурадар. Гьаддиз ич сюгьбатнан аьхириъ Эльбрус Шихмягьямадовди гъапи «Учу гьарвахтна, ихь бицIи макан ва хизан уьбхюри, Ватандин гъулугънаъ дидиз даягъ хьидича» гафар саб жизбикьан къуру заанвал ктрудар вуйиб аьгъю гъабхьунзуз.
Шихмягьямадоварин хизандин тарих Ватандиз вафалувалин, жилирвалин ва фидакарвалин тарих ву. Му тухмин шубуб наслин ватанпервер офицерарин нумунайи шагьидвал апIурайиганси, насларин аьлакьа, тарихдихьна вуйи гьюрмат ва Ватан уьбхюз гьязур вуйивал му хизандиз варитIан заан кьимат айи шей’ар ву.
