ЦIиб улихьнаси Дагъустан Республикайин кIулиъ айи Владимир Васильевдин регьберваликкди кIули гъубшу яркьу совещаниейиъ республикайин сатIиди вуйи бюджетдиз 2019-пи йисан налогарин ва жара гъазанжар гъювалин гьялнан, налогарин гъуллугъари ва муниципалин администрацйири гъабхурайи ляхнин гьякьнаан меселйириз гъилигну. Чан улхбаъ В. Васильевди къайд гъапIганси, республикайиъ налогар уч апIувалин уьмуми гьял харжиб дар.

Гьаму жигьатнаан Дагъ. Огни шагьриъ аьгьвалат фициб вуш, узу шагьрин налогар уч апIбан гъуллугънан кIулиъ айи Къурбан Ягь’яевдихъди сюгьбат гъубхунза.

Дугъан гафариинди, гъи Дагъ. Огни шагьрин налогарин гъуллугъну гьаму шагьрин ва гьацира Табасаран, Къяйтагъ ва Дахадаев районарин агьал-йирин игьтияжар гьуркIра.

«Гъи ихь уьлкейиъ налогар уч апIбан месела лап аьхю эгьемият айи ляхин дубхьна. Аьгьвалат харжиб дар, хъа агьалйирира, месэлайин важиблувал гьисабназ гъадабгъну, налогар вахтниинди тувуйиш, хайлин кюмек хьибдийи. Аьхю яшнан инсанари кIурайиганси, чан вахтна гъапIу ляхнихъ хъубкьруб фукIара адар», – гъапнийи Къурбан Ягь’яевди.

– Му ляхин апIури, хайлин йисар вуяв. Фицдар читинвалар алахьурачвуз, гизафси фицдар месэлйир гьял апIурачва?

– Налогар уч апIувал рягьят ляхин дар. Хъа коллектив ужудар пишекрарикан ибарат вуйивализ лигну, вазифйир хъуркьувалиинди тамам апIуз удукьурачхьан. Гьарсар касди чаин али ляхин ужуди кIулиз адабгъура.

Гъи ухьу гьюкуматдин хазнайиз шубуб жюре налогар тувну ккунду: мал-мулкдилан, машинарин ва жилин налог. Гьар йисан декабрин аьхирариъ Урусатдин налогарин гъулугънан Федералин инс-пекцияйи республикайин шагьрариз, районариз вахт-ниинди ва улупнайи кьадар налогар уч апIбан гьякьнаан гьязур дапIнайи теклифарин кагъзарра хътауру. Думу ляхнин асас метлеб – девлет-хазнайин эйсйир вуйи физический касари чпин гъазанжарилан гъюрайи налогар я Сбербанкдин, ясана почтайин аьлакьайин отделенйириъ тувуб ву. Улихьна йисари дицисдар отделенйир адрували республикайин агьалйириз вахтниинди налогар уч апIуз манигъ’вал туври гъабхьнийи.

Гьаму месэла ич коллективдихъди гьял гъапIунча. Гьар йисан учу игьтияжар гьуркIрайи районарин ва гъуларин администрацйирин главйириз, улупнайи вахтназ налогар уч апIуб ккун апIури, налогарин гъулугънан кагъзар хътаури шулча. Миди аьхю кюмек туврачуз ва ужудар натижйирра арайиз хура: ерли бюджетдиз аьлава пул хуз кюмек тувра ва агьалйирин терефнаан налогарин гъуллугънан пишекрарихьна вуйи рафтарра гъяни апIура. Узу зиихъ ктуху районариъ лихурайи налогарин гъуллугъчйирин ляхнин тажруба гъи жара йишвариъра ишлетмиш апIуз ккунди а.

– Аьхиримжи вахтна уч апIурайи налогарин кьадар аьхюб ву. Дурар республикайиъ фици ишлетмиш апIура, фицдар метлебариз деетура?

– Ав, гъабхурайи ляхнин натижайиъ хайлин пул уч шула. Саризра жиниб дар, ихь республикайиъ гьамусяаьт гизаф бицIидар айи, касибвал кайи хайлин хизанар а, дидланра савайи, сакьатвал кайидарин, иццрударин, пенсионерарин кьадарра цIиб дар. Уч дапIнайи налогар сабпи нубатнаъ гьамрариз ва цIибди тяминвал айи жямяаьтдин жара гъатариз пособйириз, электроэнергияйихъан, газдихъан пулар тувуз ва гьацира мектебариъ айи баяр-шубар ипIрубдихъди тямин апIуз харж апIура.

Сюгьбатнан аьхириъ газат урхурайидарихьна илтIикIуз ккундузуз. Гьюрматлу ватанагьлийир, учвкан налогар вахтниинди тувувал ккун апIураза. Дурар тувбан аьхиримжи вахт декабрин 2-пи йигъ ву, кьан гъапIиш, налогдин кьиматниин аьлава вуди пул иливиди ясана ичв журум апIиди. Думуган кьюбдри харжар гъягъидичв.