Табасаран халкьдин тамшир
Гъи ихь бицIидариз гьяракатнан тамшир фицдар шулуш, гьеле аьгъюдира имдар. Гьадму ляхник ихь, аьхюдаринра, тахсир ка. Жвуван улариккди бицIир хулаъ айиган, кIваз рягьятди, кючйириъ алдакрувалихьан, машинарихьан ярхлаъди шлувализ дилигну, дурар телефон ва компьютер тувну дитрахьа. Гьаддихъди бицIир вердиш шула. Абйир-бабарихъди сейир апIуз гъушу вахтнара кмиди бицIириз тамшир апIуз телефон ккун шула.
Компьютерар адру заманайиъ бицIидарин сагъ’вализ хайир кайи тамшир гизаф айи. Шубарин арайиъ тIурнилан, тIилилан ергури ултIурччвувал, «макар» варитIан гизаф ккунидар вуйи, фицики, думу тамшир кьюр касдин арайиъ вушра уйнамиш апIуз шлудар ву. Баяри гизафси, «теленгу» (тIерешв) илбицури, «лянгка» апIури шуйи. Хъа физкультурайин дарсариъ тамшир апIрударин кьадар артухъ вуйиган, дестйириинди уйнамиш апIру тамшириин машгъул шуйи. Дурарикан саб «ачун чун, чун герек» вуйи.
Тамшийин иштиракчйир кьюб барабар дес-тейиз пай шулу. Гьарсаб дестейиъ хьур кастIан цIиб дарди гъабхьиш, ужу ву. Тамши ккебгъайиз, думу фукьан вахтналан ккудубкIуруш, йикьрар йитIну ккунду. Гьарсаб дестейин иштиракчйир, хилар дидисну, арайиъ 10-15 метр манзил ади чиб-чпиз гъаншарди дийигъуру. Сабпи дестейин вакилари, тмуну дестейин улихьна гъягъюри, варидари ттархьну урхуру:
– Ачун чун, чун герек,
ва десте кьяляхъ гъягъуру.
Тмуну дестейи гьерхру:
– Дагъламишан?
Сабпи дестейи, хъана улихьна гъягъюри, жаваб тувру:
– Нур герек, гьатлимина гъюрайи варитIан уччвур риш / варитIан аьхю гафар кайи бай (гъаншариъ айи жергейиан сар шуран ясана балин ччвур кIуру). Ччвур гъибисур жаргъури дуфну, чан бедендихьди гьаму дестейин вакилари дидиснайи хилар гьудутIуз чара апIуру. Эгер жерге гьудубтIиш, думу гьаму дестейиан сар кас хъади чан дестейиз кьяляхъ гъягъюру, хъа хилар гьудутIуз даршиш, думу тмуну дестейиъ гъузру. Хъа ражари «ачун чун» урхури, тмунуб жерге удубчIвуру. Сабнуб жергейиъ айидар ккудукIиш, гьадму жерге магълуб гъахьи гьисаб шуйи.
Му тамши гизаф баяр-шубарин арайиъ аьхю аьшкьниинди апIруб вуйи.
Нубатнан тамшийикан газат урхурайидариз ктибтуб газатдин вафалу дуст Тажудин Мягьрамовдикан (Хючна гъул) ккун апIурача.
Хъана урхай:
