Табасаран халкьдин тамшир

 

Учу улихьган табасаран баяр-шубари уйнамиш апIури гъахьи тамширихъди газат урхурайидар таниш апIувал давам апIурача. Гъи учвуз цIийи тамшийикан ктибтуз ккундучуз.

 

 

 

Му тамши уйнамиш апIбан бадали, саб терефниин кIакI алапIнайи маргълин кьатI (уйнамиш апIурайирин жандиз дилигну) лазим шулу. Хъасин тамшир апIурайидар (юкьур-хьур ва артухъ баяр) гергми шулу ва чпихь хьайи маргъар, кIакI али йишв йивури, жилик карсру.

Хъасин, нубат хъивну, сарпири чан маргъ жиликан кчIюбгъюру ва цIийикIултIан, имбударин маргъариз лап багахьди, жилик йивуру. Дугъан метлеб – жвуван маргъ жилик кабсувал ва гьадму саб вахтна имбударин маргъар жиликан ктирчувал (дурар гъвал’инди жилиин дахьуз гъитувал) ву. Эгер дугъу гъивиган, имбударин маргъарикан сануб жилиин дабхъиш, маргъ йивурайири думу чаз гъадабгъуру ва кьюбпи ражарира чан маргъ жилик кабсру, жарадарин маргъар ктахьруганси. Гьаму жюрейиинди, дугъхьан вари маргъар уч апIуз шулу.

Хъа, эгер йивурайирихьан чан маргъ жилик кабсуз дархьиш, ясана, жилик кабснушра, имбударин маргъар ктирчуз дархьиш, нубат кьюрпирихьна гъябгъюру.

Кьюрпири чан маргъ гъивиган, эгер сарпирин кабсуз дархьиди жилиин дабхънайи маргъ цIибдикьан гъирибшвиш, жиликан ктипу маргъси, думу маргъра чаз гъадабгъуру.
Тамшийиъ варитIан кьана гъузу иштиракчи гъалиб ва вари маргъарин эйси шулу.