Ккудубшу йисан аьхириъ табасаран литературайин китабарин жергейиз «Уьмрин гьенгар» кIуру цIийи китаб гъафну. Дидин авторар Салмахан Римиханов ва дугъан риш Инаят ву. Гьелбетда, урхрудари сифте китабдиз, хъасин дидин авториз кьимат тувру. Хъа узхьан Салмахан Римихановдин уьмрикан кьюб келима дидрикIди гъузуз шулдар.
Салмахан Сефиханович Римиханов 1932-пи йисан 14-пи мартдиъ Хив райондин ЧIира гъулаъ бабкан гъахьну. Багъри гъулан бегьем дару 7 классдин мектеб ккудубкIбалан кьяляхъ, дугъу илим гъадабгъувал Хючнаъ давам апIуру. Мушваъ 10-пи класс ккудубкIну, Салмахан Сефиханович Табасаран райондин Гюгьрягъ ва Ужихъ гъулариъ ккергъбан классариз урус чIалнан дарсар кивру мялимди лихуру. 1952-1953-пи йисари дугъу Москвайиъ офицерар гьязур апIру мектебдиъ урхуру. Мидланра савайи, Дагъустандин гьюкуматдин педагогвалин институтдин филологияйин факультетра ккудубкIуру.
Хив райондиъ Салмахан Римихановдин ччвур аьгъдру мялим лихура гъапиш, узу аьхю гъалатI шулу. Дугъу чан уьмрин аьхюнубсиб пай мялимвализ бахш гъапIну, сумчIуртIан артухъ йисари мектебдиз регьбервал туври гъахьну. Дугъан эсерар ва макьалйир вахт-вахтарик гьам «Табасарандин нурар», гьамсана «Аку хяд» газатариъ чап апIури шулу. Чав кIурайиганси, дугъаз Аллагьу Тяаьлайи, мялимвалин пишекарвал ктарди, уьмриз герек шлу табиаьтдин бажаругълувал тувна. Салмахан Римихановди, ихь табиаьтдиъ шлу укIар-кIажарикан дармнар апIури, дурарикан халкьдихьди мянфяаьт ктабгъуз гъитра. Хайлин касари дугъаз, дугъу гьавайиди зигурайи жафайиз ва кюмек апIбаз чухсагъул мялум апIура.
Гьамус чапдиан удубчIвнайи цIийи китабдиъра уьмрин дарсарикан вуйи эсерар тувна. Гьадгъан тербия гъадабгъбаз лигну, Инаятдин эсерарра дерин мяна айидар ву. Аьхюр-бицIирихьна, гъирагъдилан хялижв гъахьи касдихьна вуйи гьякь-гьюрматнакан, фагьум-фикирнакан, инсандин сагъ’валин гъайгъушнаъ айивал улупури, жюрбежюр укIар-кIажарикан ва дурарин мянфяаьтнакан, жвувлантина саб хайирлу рякъ гъибтуваликан, уьлиз гьюрмат дапIну ккуниваликан дибикIна.
Мидланра савайи, китабдиъ табасаран халкьдин милли игит ва шаир Кьалухъ Мирзайикан дибикIна. Эльмира Аьшурбеговайи, Кьалухъ Мирзайикан вуйи тарих уч апIури, «Эвелин дих» кIуру эсер бикIурайиган, Салмахан Сефихановичди дугъаз шаирикан саб хайлин цIийи мялуматар тувнийи.
Му китабди урхбахъ юкIв хъайи касдин хусуси китабханайиъ ва мектебарин библиотекйириъ айи китабарин жергейиъ лайикьлу йишв бисур кIури, умудлу вуза.
