Кьялаъ учIвруб

 

 

Табасаран халкьдин тамшир

 

 

Му тамши баяр-шубари асас вуди гъулан гъюлягъ уйнамиш апIури шулу. Сифте чпин арайиъ 20-30 метр ади ва чпиз гъушади кьюб цIар зигуру.

 

 

Хъасин тамшийиъ иштирак шулайи баяр-шубари думу цIарарин чIат терефназди дийигъру кьюр кас тяйин апIуру, имбуну бицIидар цIарарин арайиъ дийигъуру. ЦIарарин чIат терефназди дийигънайидарикан сарихьна бицIи туп тувру (туп адарш, цIилар илдижну, дурарикан бицIи тупсиб гьязур апIуру). ЦIарарихъ дийигънайидарин асас метлеб – нубатнахъди гагь сари, гагь тмунури туп йивури, цIарарин арайиъ айидарикан сарик туп кубкIувал ву. Туп кубкIу бицIир тамшийигъян гъядяхъюру.

 

Хъа цIарарин арайиъ айидарин метлеб – туп хьайирихьан гагь саб терефназди, гагь тму терефназди гьергри, чпик туп кубкIуз гъидритувал ву. Эгер цIарарин арайиъ айидарикан сари, гатIабхьну гъиву туп гъибисиш, дугъу чаз балл гъазанмиш апIуру. Му балл дугъхьан чак туп кубкIган ишлетмиш апIуз ва, тамшийигъян гъядядяхъди, думу уйнамиш апIури гъузуз шулу. Дизигнайи цIарарин чIатан терефнаъ айидари гъиву туп швнуб ражари гъибисиш, думу гъибисуриз гьадмукьан баллар шулу. Му баллар дурарин эйсийихьан, туп кубкIну, тамшийигъян гъядяхънайи чан юлдшихъандира ишлетмиш апIуз шулу.

 

Тамши уйнамиш апIувал, цIарарин чIатI терефнаъ айидари туп йивури, цIарарин арайиъ айидар вари тамши-йигъян гъидитайизкьан давам шулу. Хъасин цIарарин чIат терефнаъ, тамши уйнамиш апIурайиган, туп кубкIну, сабпидарди гъядахьу кьюр кас дийигъуру, имбуну баяр-шубар цIарарин арайиъ учIвру, ва тамши давам шулу.