COVID-19 тIягъвни вари дюн’яйин агьалйирин сагъламвал уьбхбан цирклизси, экономикайизра аьхю зарар тувра. Йигълан-йигъаз ухьуз ерхьурайи мялуматари гьелелиг юкIв сикин хьуз гъитрадар.
Аьхю ва кьялан бизнесдин карханйир, тешкилатар хъяркьра. Инсанар ляхнарихьан шула. Дериндиан ахтармишар гъахру сяняаьткрарин улупбариинди, гъи туриствалин фирмйирин цирклиъ, ресторанариъ, ариш-веришчивалин центрариъ лихурайи гизаф кьадар пишекрар, фитнес-тренерар, логистар, ярхла регионариз шей’ар гъахру аьхю машинарихъ хъайидар ляхнарихьан гъахьну. Гизаф кьадар хусуси касарин тешкилатарихьан чпин гъуллугъчйириз маважиб тувуз шуладар.
Узу коронавирусдихъди аьлакьалу вуди чпин ляхнарихьан гъахьи ва бицIи вахтнан арайиъ жара ляхниин машгъул духьну, читинвалариан удучIвру рякъ гъабгу швнур-сар касдихъди сюгьбатар гъапIунза. Дурар вари табасаранар ву. Йиз сюгьбатчйири, чпи фици читинвалариан удучIвураш, учвузра ктибтура.
Саядпери Гьяжимурадова, дилаварчи:
– Узу Мягьячгъала шагьриъ йиз кьюр веледдихъди яшамиш шулаза. Улихьна йисари палтар масу тувру тукан абццнийза. Яваш-явашди, узхьан шлуганси саб бицIи хулаз мадар апIури, алверчивал гъабхурайза. Гьамусяаьт узу жара касарин хусуси хулариъ яшамиш шулаза. Коронавирусдихъди арайиз дуфнайи гъагъи аьгьвалатнахъди аьлакьалу вуди, палтар масу тувру саки вари туканар ва базрар вахтназди хъяркьну. Гьеле майин вазра карантиндиъ гъябгъиди кIуру хабрар а. Саб аьбасира гъазанмиш дарапIди хулаъ вазариинди деуз шлуб вуйин? Дюзди гъапиш, Урусатдин Президентди чан улхбаъ гьаму вазари налогарин кьадар цIиб апIруваликан гъапнийи. Амма гьаму улихьна йигъари йиз карточкайихъан, гъушу вазари фици хътабгъури гъахьнуш, гьаци апрелин вазлиъ тувну ккуни налогарин пул саб кепеккьан кам дарапIди хътабгъну.
Хулаз гъазанж гъюру йишв адруган, узу машариин алахьу маскйир дирхуз ва дурар узу яшамиш шулайи хуларин гъвалахъ хъайи тукандиз масу тувуз хъюгънийза. Мидланра гъайри, йиз тукандиъ масу туврайи палтарин шиклар йивну, дурар жюрбежюр социалин сетарин машариъ рекламаси тувунза. Интернетдин кюмекниинди йиз алвер апIувал йигълан-йигъаз ужу шула. Жара туканчйиризра гьаму теклиф апIураза. Ичв гъуншйириз, майил-мадатдиз, социалин жюрбежюр дестйириз учву масу туврайи шей’ар улупай. Ичв муштарйириз учву рякъиди.
Артур Шагьсинов, балач:
– Узу Дербентдин саб ресторандиъ балачди лихурайза. Коронавирусдихъди аьлакьалу вуди ич ресторан хъябкьну. Гьаци даршра узу багарихьди жара ляхин абгуз планламиш апIурайза – ресторандиъ балачди лихувал гьии ляхин дар. Йишвандин сяаьт 12-барихъанра лихувал алабхъру вахтар гизаф шулу. Хулаз, хизандиз, жвуван кIваъ айи ляхнариз бегьемди вахт гьубкIудар. Гьамус хурагар заказ гъапIу йишвариз тяди кади хурагар гъахру касар агру менеджерди лихураза. Аьхиримжи вахтна хусуси касарин хулаз гьязурди айи хурагнан заказар хьади гъягъбан гъуллугъ мюгькамди артмиш шула. Хурагар гьязур апIру йишвариз мицдар касар гьуркIрадар, ва инсан ахтармиш дарапIди, думу гъафибси хурагнан заказ хьади жара касарихьна гьаувал дюз дар. Гъубшу гьяфтайиъ узу 6 хураг гъабхру касар ва супермаркетариз 4 кассир гъагунза. Му ляхин апIбаз 20 агъзур манат тувунзуз. Узу мид’ин рази вуза.
Диана Абачева, силбар сагъ апIру клиникайин гъуллугъчи:
– Коронавирусдин инфекция ачмиш гъабхьиган, учу силбар сагъ апIру кабинет хъябкьюз мажбур гъахьунчу. Сифте йигъари инсанарин зенгарихьан затра мумкинвал адайзуз, фицики улихь йигъар ккимиди нубатназ ккилигурайи инсанар гизаф айи. Учу Дагъустандин Огни шагьриъ лихурача. Чарасуз кюмек ккун апIури, иццурайи шяргъярин суза аьгь апIуз даршули айи касарин миннатнан тIалабарихъди сабпи йигъари ляхниз удучIвнийча, амма участокдин вари ихтиярар айи вакил дуфну, журум апIруваликан хабар дебккнийчуз. Зенг гъапIу гьарсар касдиз мидкан кIураза, амма иццрушнан аьссивалиан бязидариз йиз сес ебхьурадар.
Хулаъ ади магьа саки саб ваз шулайиз. Му вахтнан арайиъ йиз веледарихъди артухъ вахт адапIуз, дурар мектебдихьна гьязур апIуз, хулан ляхнариз фикир тувуз мумкинвал гъабхьунзуз. Дюзди гъапиш, ич хуларихъ бистан хъа. Гьадушваъ сижарихъди жюрбежюр гъелемар кивунча. Гьамус майин машкврар хьайиз, ич бистнин ва хулан ляхнар ккудукIуз ният дапIнача. Узу ляхниъ айиш, мурар вари ялгъуз сар сижарин гъюнариин алахьидийи.
