Хабар дарди арайиз удубчIву коронавирусдин уьзри инсанарин уьмрин вари цирклариз хайлин, гизафси ужудар дару дигиш’валар гъахну. Саб жерге читинвалар тIягъвни образованиейин цирклиъра яратмиш гъапIну. Аьхиримжи кьюб вазлиъ мектебариъ ва вузариъ урхурайидар манзилнаъди аьгъювалар гъадагъуз мажбур духьна. Мектебарин улихь гьамус сабсан читин месэла дийибгъна – ЕГЭ тешкил апIуб ва кIули гъабхуб.
2020-пи йисан Табасаран райондин мектебариъ урхурайидари ЕГЭ ва ОГЭ тувбакан мялуматар гъадагъбан бадали, узу Табасаран райондин «Управление образования» МКУ-йин начальникдин заместитель Бахиш Аьгьмедовдихъди гюрюшмиш гъахьунза. Дугъахъди гъабхьи сюгьбат исихъ чап апIурача.
– Бахиш ТIагьирович, ццийин йисан ЕГЭ ва ОГЭ фициб дережайиъди ва наан гъягъиди, дурарихьна фицдар гьязурлугъ’валар гъахурачва?
– Цци, коронавирусдин тIягъюн себеб дубхьну, ЕГЭ ва ОГЭ гъабхувалин къайдайиъсаб жерге дигиш’валар тIауз мажбур гъахьну. Гьелелиг цIийи шартIариъ ЕГЭ гъабхбан къайда тяйин апIру нормативный документ адабгънадар. Экзаменар гъахру вахтра дигиш гъапIну, ва думу йигъарра бегьемди тасдикь дапIнадар. ЕГЭ кьабул апIру пунктар жвув уьрхру хусуси дакьатарихъди тямин апIиди, ЕГЭ-йин иштиракчйир имтигьнар гъахру пунктариъ, чиб чпин арайиъ 1,5 м манзил ади дитди. Урус чIалнаан саб вуйи гьюкуматдин имтигьян, выпускникар саб йишв’инди гизаф кьадар уч дархьбан бадали, кьюд йигъандин арайиъ кIули гъябгъиди.
ЕГЭ гъабхбан къайдайиъ арайиз гъафи вари дигиш’валарихъди саб вуйи гьюкуматдин имтигьяндин иштиракчйир ва дурарин абйир-бабар вахт ккимиди хабардар апIидича.
Гьаддихъди сабси, райондин образованиейин управлениейи, ЕГЭ-йихьна гьязур шули, саб кьадар серенжемар духна. Цци Табасаран райондиъ ЕГЭ гъабхбан бадали, 2 ППЭ (имтигьнар гъахру пунктар) гьязур дапIна: Хючнаарин сабпи нумрайин кьялан мектебдиъ 331-пи нумрайин ППЭ (руководитель Хючнаарин – 2-пи нумрайин мекетебдин директор Панах Султанов) ва Хянгъярин кьялан мектебдиъ 334-пи нумрайин ППЭ (руководитель – Ягъдигъарин сабпи нумрайин мектебдин директор Уьсман Мягьямедов).
Хянгъярин кьялан мектебдиъ урус чIалнаанна математикайиан имтигьнар, хъа Хючнаарин кьялан мектебдиъ, 331-пи нумрайин пунктдиъ – урхурайидари чпи ктагъу дарсариан имтигьнар гъягъиди. Имтигьнар тувру урхурайидарин уьмуми кьадар 431 выпускник ву.
ЕГЭ гъабхру пунктар Рособрнадзорин тIалабариз жаваб тувруганси гьязур апIура. Видеойин гюзчивал гъабхру гъурулушра албагура. Телефонарихъна сигнал гъюз гъидрибтру гъурулушарра китIну гьязур апIиди, аквар ктIушвиш, генераторра гьязурди гъибтди. ЕГЭ гъябгъру пунктдин айитI, выпускникар чIатинди удудучIвбан бадали, чIат ктучIвру кабинйирра, пунктдизди учIвру йишвахь металл абгру рамкйирра дивди.
ЕГЭ тувру пунктар гьязур апIбан ва дурариз лазим вуйи вари алатар масу гъадагъбан бадали, райондин администрацияйиан лазим вуйи кьадар пул деебтна. Пунктариъ гьязурлугъ’валин ляхнар фици кIули гъягъюраш, райондин глава чав гъягъюри, лигура.
– ОГЭ гъабхбакан фу пуз шулу?
– Арайиз дуфнайи аьгьвалат фикирназ гъадабгъну, РФ-дин просвещениейин министерствойи цци 9-пи классариъ ОГЭ дурубхбан къарар адабгъну. Урхурайидарин аттестация, урхбан йисан гъадагъу кьиматариз лигну, гъабхиди. Аттестатар, имбу йисариси, 15-пи июндиз тувди.
