Аьхиримжи йисари гъулар-шагьрариъ машинарин кьадар лап гизаф дубхьна. Раккнарихъ машин хътру хизан тек-бирра имдар. Хъа бязи хизанариъ кьюб-шубуб машинра а.
Гъийин гьяракатниинди артмиш шулайи девриъ машин инсандин аьхю кюмекчира ву. Гьаддихъди сабси, машинди, жюрбежюр ляхнар апIуз рягьятвал туврайиганси, хатIа-бала арайиз хуз мумкинвалра артухъ апIуру. Хъа бедбахтвал арайиз гъювалин себебарра гьар жюрейиндар шулу. Гизаф себебар чакан инсандикан асиллу ву.
Машинар гьясил апIуз хъюгъхъан мина, дурар хъаувалин къайдйирра тяйин гъапIну. Эгер гьадму къайдйир варидари тамам апIуйиш, аварйир хьувалин кьадарра цIиб хьибдийи.
Рякъяриъ гьяракатнан къайдйир уьрхбан гъуллугъчйири машинар хъаърударикан гьаммишан, рулихъ деъруган ички дурубхъувал ккун апIуру. Пиянди ади рулихъ деували машин хъапIрайиризси, дугъахъди машиндиъ айидариз, рякъюн гьяракатнан жара иштиракчйириз аьхю зарар хуз мумкин ву. Мисал вуди гъадабгъиш, гьаму улихьна йигъари ухьуз варидариз телевизориан гъябкъиганси, машгьур актер Михаил Ефремовди дапIнайи аьхю тахсиркарвал: пиян духьну, лик алдабгъуз даршлу гьялнаъ ади машиндин рулихъ дусувал – му саб тахсир. Хъа кьюбпиб – саб тахсирра ктру, чан гъуллугънан вазифйир тамам апIурайи кас уьмрихъ, дугъан веледар адашдихъ мягьрум апIувал.
Гьацдар касар ихь ара-йиъра цIиб адар. Мисалназ, цци апрелин ва майин вазариъ республикайиъ 140 аварияйиъ 47 кас гъийихну. ГьапIуз вуш, гизафдари машин хъапIбан къайдйир чIур апIуру: ички дубхъну рулихъ деъру, машин хъапIбан гьяракат артухъ апIуру, жара машин хъидипну, думутIан гьялакди гъягъюрза кIури, гъаншарди машинар гъюрайи рякъюн зулиз удучIвуру ва хъана жара къайдасузвалар арайиз хуру. Хъа гьарсаб къайдасузвализ жазара а – журум апIувал, машин хъапIуз ихтияр тувру документар тадагъувал ва жарадар. Хъа эгер шофер пиянди ади думу жюрейин къайдасузвалариан жара касдиз зарар гъабхьиш, ясана жара инсан гъакIиш, му аьхю тахсиркарвал ву. Тахсиркарвализ тувру жаза гъагъиб шулу.
Гьюрматлу ватанагьлийир, гьарсарин хизандиъ машин а гъапиш, йиз кучIал даршул. Хъа машиндин аварияйиъ зарар гъабхьидарин кьадарра гьадмукьан ву. Аварияйиъ ахъували лазим дару журумарихьна хуру, зарар гъабхьидар аш, журумдиинди улдубчIвидар. Ички дубхъну рулихъ деайиз, варжбан фикир апIинай: гьарсар касдиз хулаъ багъридар ккилигура. Ичв ва жарадарин уьмур кур мапIанай. Рякъюн гьяракатнан къайдйир тамам апIинай.
