Умгьанат Сулейманова
25-пи мартди вари уьлкейиъ культурайин пишекрарин йигъ кьайд апIура. Му йигъ тебрик апIури, узу Дагъ. Огни шагьриъ ерлешмиш дубхьнайи культурайин хулан пишекрарихъди гюрюшмиш гъахьунза. Мяълийирин устад Гьясанова Зарифа Гъардашбеговнайин (шиклиъ), Дагъ. Огнийин культурайин хулан сягьнайиин ляхин апIури, 21 йис ву. Зарифа 1985-пи йисан музыкант Гъардашбег Султановдин хизандиъ бабкан гъахьну. Думу, Дагъ. Огнийин 1-пи нумрайин мектеб ккудубкIну, педагогический институтдиъ психологияйин факультетдик урхуз кучIвру. Пединститутдиъ гъурхнушра, шуру чан кIваз хуш вуйи мяълийир апIру пише ктабгъну.
Зарифайин аьхю абйир-бабар Хив райондиъ Зюрдягъ гъул’ан вуйи. Аба Камил Султанов Зюрдгъярин мектебдиъ математикайин дарсар киври, музыкайихъра гизаф юкIв хъайи кас гъахьну. Камил абайин шубрид баярра – Закарья, Гьясанбег ва Гъардашбег –музыкантар гъахьну. Гъи магьа дурарин ляхин Зарифайира давам апIура.
1965-пи йисан Дагъустандиъ ижмиди жилар гъутIурччву вахтна, Хив райондиъ Зюрдягъ гъулан гизаф хулар кIан’ан-кIулиз гъарагънийи. Ва хайлин хизанар шагьрариз, аьхю жара гъулариз кюч гъахьнийи. Гьадрарихъди Зарифа Гьясановайин хизанарра гьамци Дагъ. Огни шагьриз кюч духьну гъафидар вуйи.
– Зарифа, уву сягьнайиина швнуд йисаъ ади удучIвунва?
– Увуз мялум вуйиганси, узу адлу музыкант Султановарин хизандиъ бабкан гъахьунзу. Йиз ришвахтнахъанмина мяълийириин юкIв алир вуйза, гьаз гъапиш ич хулаъ гьарвахтна гюрчег мяълийир ва шаду мукьмар ерхьури шуйи. Ич адаш каманча йиврур вуйи, ва думу гьаммишан табасаранарин сумчрариъ, шаду мяракйириъ иштирак шуйи. Гьамциб хизандиъ бабкан гъахьи касди фициб пише ктабгъур кIури фикир вуяв?
– Хизандиъ швнур чвйир ва чйир ачва? Уву ктарди, сарун шли ктабгъну му пише?
– Учу кьюр чве ва сар чи вуча. Аьхюну чве Ильясди ва узу уьмрин пишеди музыка ктабгъунча. Ильяс адлу далдабчи вуйич. Думу Дербент шагьриъ «Каспий» ансамблиъ, Дагъ.Огни шагьриъ музыкальный мектебдиъ ва гьацира Гъяякент райондиъ бицIидарин искусствойин мектебдиъ лихура. БицIину чве Байрамбег гьамусяаьт Украинайиъ хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак шула. Думу эскервалин гъуллугънаъ а.
– Зарифа, уву гьюкуматдин ляхниъ айи культурайин гъуллугъчи вува. Гьелбетда, сумчраризра мяълийир апIуз душну ккунду, культурайин хулан ляхниъра жюрбежюр мяракйир тешкил апIуб алабхъуру. Му ляхнар сабди тмунубдиз манигъвал тутрувруси фици албагурва?
– Узу дурар, саб тмунубдихъди гъюруси албагбан бадали, сад йисаздиз план гьязур апIури шулза. Хъа сумчрариз узу, йиз ляхниз машат даршлубси, гъягъюри шулза. Рабочий йигъан узу сумчриз вуйи заказар гъадагъурдарза. Ич культурайин хулан директор Фируза Аьбдулмежидовна гизаф рягьят кас ву. Узу дугъахъди мясляаьт дапIну, фила машквар шулаш, фицдар мяракйир тешкил апIуруш – вари мялумат гъадабгъну, хъасин узу душну ккуни сумчрарин йигъар тяйин апIураза.
– Зарифа, яв, адлу музыкант Султановарин хизандиъ аьхю гъахьи яратмиш’валин хатI кайи касдин, кьюрид веледарира жара пише ктабгъувалиин рази вуна?
– Йиз гюрчег веледари – Миланайи ва Уьсмну – гъи Каспий шагьриъ медучилищейиъ урхура. Узу йиз бицIидари ктабгъу уьмрин рякъ’ин гизаф рази вуза. БицIириз чаз мумкинвал тувну ккунду уьмрин пише ктабгъуз. Хъа узу дурариз гьациб мумкивал тувунза, ва кьриддира гизаф эдеблу ляхин ктабгъну. КетIерццнайи касдиз вахтниинди кюмек, гьюрмат апIуб, варитIан сувабнан ляхин ву.
– Чухсагъул Зарифа. Ичв, Султа-новарин, хизандиз яратмиш’валин рякъюъ Аллагьди хъанара кьувват туври, ичв пишекарвалин машкварра мубарак ибшри. Украинайиъ айи яв чве Байрамбегра, гъалиб духьну, сагъ-саламатди кьяляхъ гъюри.
