Умгьанат Сулейманова
Хал уьбхюрайир, аьдат вуйиганси ва ихь абйирин мисалари субут апIурайиганси, дишагьли ву. Хулан айитI фукьан ляхнар ашра, бицIидарин тербияйин, дурарин ипIрубдин ва алабхьрубдин гъайгъушнаъ айир гьаммишан дишагьли ву. Гьелбетда, думу жафайик жиларин пайра ка. Хулан жавабдарвал кайи касдик ватандинра гъайгъушин кади шулу. Гьамциб албагу ва саламтвал айи ва ватанпервер веледар тербияламиш гъапIу чешнелу хизанарикан ву Дербент шагьриъ яшамиш шулайи Шерифоварин хизанра.
Хачмаз ва Шагьселем Шерифоварин хизанди намуслувалиинди, ужуб тербия тувну, ихь ватандиз, жямяаьтдиз вафалу 2 велед – кьюр дирбаш шубар, Жамиля ва Фаина, бахиш гъапIну. Дурар кьюридра гъи Украинайин аьтрафариин гъябгъюрайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак шула. Жамиля ва Фаина Урусатдин кьушмарин госпиталиъ медсестрйирди лихура. Узу дурарин дада Шагьселем Федретдиновнайихъди гюрюшмиш гъахьунза. Думу Дербент шагьрин 17-пи мектебдиъ ккергъбан классарин мялимди лихура. Жамиляйин ва Фаинайин игит хасиятнан лишнар дурарихьна чпин дадайихьан гъафидар вуйиб аьгъю шулу.
Хачмаз ва Шагьселем Шерифовар кьюридра ТIаттил гъул’ан ву. Мурари ТIаттил гъулан мектеб ккудубкIну. Хачмаз Абсеретдиновичди Зерноград шагьриъ ерлемиш дубхьнайи гъулан мяишатдин институтдиъ, хъа Шагьселем Федретдиновнайи Дербент шагьрин педучилищейиъ урхуз хъюгъру. Хъасин дурар эвленмиш шулу.
1984-пи йисан чав гъурху институтдиан Орел шагьриз учв аьхюну инженерди ляхниз гьаиган, Хачмаз, чан хизанра хъади, Орел шагьриз кюч шулу ва хайлин вахтна душваъ лихуру. Хъа 2000-пи йисан Шерифоварин хизан Дербент шагьриз кьяляхъ гъюру.
Узу Шагьселем мялимдихъди гюрюшмиш гъахьи вахтна, дугъан жилир Хачмаз Абсеретдинович кечмиш гъахьиб аьгъю гъабхьунзуз. Думу аьхиратдиз душну, магьа улихьнаси сад йисра гъабхьну. Шагьселем Федретдиновнайиз башсагълувал капIну, ич сюгьбат ккебгъунча.
– Украинайиъ гъябгъюрайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак хьуб яв кьюрид шубаризра фици кьисмат гъабхьну?
– Варидари туврайи суал гьадму ву, увуз айидар кьюр риш ва дурарра гъи магьа Украинайиъ гъябгъюрайи спецоперацияйиъ а, кIура. Кьюрид шубарра духтурвалихъ юкIв хъайидар вуйи. Кьюридра Дербент шагьриъ ерлемиш дубхьнайи Г.А. Илизаровдин ччвурнахъ хъайи медицинский колледждиъ урхуз учIвнийи. Дурарин кьисмат гьамциб гъабхьну: Фаина ТIаттил гъулаз Тельман Аскендеровдиз, хъа Жамиля Мягьячгъалайиз Артур Агъаризаевдиз жвуваз гъушну. Кьюрид язнийирра военныйир гъахьну, дурарихъди – йиз шубарра. Артурин игитваликан макьала учву сач «Табасарандин нурар» газатдиъ тувнийчва. Язнийири Чечен Республикайиъ военный частариъ гъуллугъ апIури гъахьну. Чпин жиларихъди йиз шубарира Урусатдин яракьлу кьувватариъ ляхин апIуз кIури, контрактар йитIуру.
2022-пи йисан 24-пи февралин гвачIнинган сяаьт хьубди Жамиля чав гъуллугъ апIурайи частнахъди Украинайин аьтрафариинна гьаъну. Думу хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ садпи йигъланмина иштирак шула. Дугъаз гьеле прапорщикдин званиера а. Улихьнаси кьюрид шубарра «Йихурайидар къутармиш апIбаз лигну» медалихъди лишанлу гъапIнийи.
– Шубар кьюридра Украинайиъ сатIиди гъахьнийин?
– ЦIиина дурар (гьарур) чпин частнаъ айидарихъди гъушну. Фаина сабпи йигъланмина Мелитополиъ ади гъахьну. Жамиляра гизаф читин ва гъизгъин женгар айи йишваъ гъахьну. Кьюрид шубар сарсарихьан 25 километр ярхлади вуйи. Хъасин сарун сатIиди саб йишваъ лихуз хъюгъру. Узук гъалаб кабхъди кIури, шубари узуз вари ктибтурдар. Хъа йиз мирасарикан ебхьури шулзуз, дурар читин йишваъ а кIури. Гизаф жандиъ сабур, намус айи шубар вуйиз. Гьамци ву-дар, дупну пидарвуз. Чпиз аьзият кайивал узхьан жин апIуру. Фици гъапишра, велед аьзиятнаъ айи вахтна бабан кIваз хабар шулу.
– Дурар фуну шагьрариъ ва районариъ гъахьну?
– Дюзди гъапиш, язнийирира, шубарира учкан вуйи мялумат мутуван кIури, тIалаб гъапIну узкан. Хъа дурар гъахьи йишвар жикъиди ктухидиза: Херсон, Мелитополь, Запорожье шагьрар. Гьамусяаьт Жамиля хъана Украинайиз душна, амма учв наан аш, ктибтуз ихтияр адарчуз, дада, кIура.
Кьюрид шубарра гизаф начудар вуйиз. Хъа узу дурариз кIури шулза, учву гъуллугъ апIурайи йишв начударинуб дар, жан шубар.
– Худлар фужар авуз, дурарин абйир-бабар дявдин женгариъ иштирак шули имиди, дурариз шли лигури гъахьну?
– Кьюр худул шубар ачуз. Сар 5-пи классдиъ а, думу узухъди хъа, бицIинур риш – гъулаъ айи аьхю бабахъди, думу бицIидарин багъдиз гъягъюра.
– Яв кьюрид шубарра дявдин гьяракатариъ иштирак шулайиган, кIулиз фицдар фикрар гъюри шулив?
– Аллагьдиинна аманат дапIну, гьадрарин зенгариз ккилигури дусназа. Белки, дурарин кьисмат гьациб гъабхьнушул. Му бай ву, тмунур дишагьли ву пну ккундар, Ватан уьбхбан бадади жиларра, дишагьлийирра – вари сатIи духьну ккунду.
Саспи жигьилари мобилизация ккебгъу вахтна, кIул ккадабгъну, фуну йишвазди вушра гъягъюз чарйир агури гъахьну. Душнайидарра а гъи ихь арайиъ. Хъа магьа дурариз нумуна – Шерифоварин кьюрид шубар – Жамиля ва Фаина, дишагьлийир вушра, жандилан хил алдабгъну, гучIра кадарди дявдин кьялаз душну, СВО-йиъ аьхю зийнар духьнайи ихь жигьилариз кюмек туврайидар. Душваъ кьадарсуз читинди ву, амма шубари чпин буржи намуслувалиинди кIули гъабхура.
Шагьселем Шерифовнайиз мицисдар дишагьлийир намуслувалиинди тербияламиш апIбаз чухсагъул дупну ккунду. Дугъу 39 йисандин арайиъ мектебдиъ мялимвал апIура. Ва дугъаз гьарсаб аьдат, бицIирихьна вуйи рякъ-раж аьгъюди ву. Мицисдар дирбаш баяр ва дишагьлийир тербияламиш апIурайи ихь мялимариз аьхю кьувват туври.
