Умгьанат Сулейманова
ЦIа кабхъбаан шлу зарарнан ва йихрударин кьадар йислан-йисаз гизаф шула. Республикайин пожарный подразделениейин гьисабариинди, 2024-пи йисан юкьуб вазлин арайиъ цIа кабхъбан 614 дюшюш гъахьну, ва дурари агьалйириз 64 миллионна 616 манатдин зарар тувну. Думу цIигъ 321 касдиз зийнар гъахьну, 45 кас, гьадму гьисбнаан 3 бицIирра, гъийихну. Табиаьтдин девлет вуйи яркврарик цIа кабхъувалин дюшюшарра цIиб дар, ва гизафси дурар марцци майднариина рягьятвал гъадабгъуз гъягъюрайидарин кьадар артухъ шулайивалихъди аьлакьалу ву.
Республикайин пожарный частариъ лихурайи пишекрари, чпиз техника жигьатнаан читинвалар алахьурашра, цIа ктIубшвувалин ляхнар ужуди тамам апIура.
Апрелин вазли ихь уьлкейиъ пожарный частариъ лихурайи пишекрарин йигъ къайд гъапIну. Пишекарвалин машкврахъди тебрик апIури, узу Табасаран райондиъ пожарный частнаъ ляхин апIурайи Назим Аьлиевдихьна илтIикIунза.
Назим Аьлиевдин цIа ктIубшвру дестейин ишчиди ляхин апIури сумчIур йискьан ву. Дугъан гафариинди, улихь йисари кми-кмиди цIийир кахьрудар алаф айи чвугар вуйи, хъа хуларик тек-бирра цIа кабхъдайи. Хъа гьамусяаьт аьгьвалат бегьемди дигиш дубхьна – хуларик цIийир кабхъбан дюшюшар артухъ шула.
– Мялум вуйиганси, цIа кабхъбаан аьхю зарар арайиз гъюра. Йисариинди гъизигу зегьметнан натижйир цIиб вахтнан арайиъ зяя шулу. Аьхю пай цIа кабхъувалин дюшюшар гизафси токдихъди ва газрахъди шула. Ток ишлетмиш апIру алатар гъи гьарурин хулаъ кьадар дарубкьан артухъ духьна – ути, микроволновка, телефондин зарядкйир, палтар ва гъаб-гъажагъ жикIру машинар ва хайлин жарадар. Ккудубшу йисари ва ццира газран плитайихъан газ удубчIвури, фукьан хизанариз зарар гъабхьну, хайлиндар гъийихну.
Му бедбахтваларин себеб – электрикарин ва газовикарин гъайгъусузвал ву. Гьар йисан, рейднан бригада тешкил дапIну, агьалйири чпин хулариъ хатIасузвалин техника уьбхюраш, гюзчивал дубхну ккундийи. Дицисдар серенжемар хъайи-хъайибси кIули гъахури гъахьиш, ухьхьан хусуси ва гьюкуматдин девлетар цIа кабхъбан бедбахтвалихьан уьрхюз хьибди.
ЦIа кабхъувалин улихьишв бисувал гьарсар ватанагьлийин ватандаш’валин буржи ву. Ккудубшу йисан ихь республикайиъ газран плита себеб вуди, швнуб-саб цIа кабхъбан дюшюшар духьна. Гьамусяаьт цIийи техникайихъди ляхин апIуз аьгъдру сяняаьткрар гизаф а. Газдин плита дивру вахтна, газовый идарайиан тялукь сяняаьткриз дих дапIну ккунду. Гьаци электрикаризра.
– Ццийин йисандин цIа кабхъбан дюшюшар фукьан духьна?
– Цци йицIихьубтIан артухъ цIа кабхьбан дюшюшар гьисабназ гъадагънача. Аьхиримжи вахтари машинар гизаф ургуз хъюгъна. Вари агьалйири цIа кабхъбаз къаршу вуйи къайдйир уьрхюри гъахьиш, цIа кабхъувалин улихьишв бисуз шулу. Амма, гьяйифки, гьелелиг ихь арайиъ дицисдар дюшюшар кам шуладар. Гизаф пай цIа кабхъбан дюшюшар токдиан гъахьну.
– Ляхниъ фицдар дигиш’валар духьнайичв?
– Аьхиримжи йисари МЧС-диъ ляхин апIурайи ишчйирин гьял-яшайиш ужу хьуз хъюбгъна. Лазим вуйи дакьатарихъди тямин дапIнача, маважиб артухъ дапIна. МЧС-дин вакиларин ляхин гизаф читниб ву. Уву кюмекназ гъягъру вахтна, бедбахтвал дубхьнайи йишван аьгьвалат фициб шулуш, аьгъдарвуз. Хъа читинвализ дилигди учу ич вазифа аьхиризкьан тамам дапIну ккунду. Саспиган, жандилан хил аладабгъну, цIа айи хулаъ учIвну, инсанар цIигъян гъядягъру вахтарра шулийич. Гьадму учу апIурайи ляхниз лигну, гьюкуматдин терефнаанра артухъ фикир тувуз хъюгъна.
