Гюльнара Мягьямедова
Хьадан тятIилар аьхирихъна дуфна, 2023-2024-пи йисандин урхбан йис ккебгъра. 1-пи сентябрихъан мектебариъ урхурайидариз ва мялимариз жюрбежюр дигиш’валар ккилигура.
Августдин вазлин эвелиъ Урусатдин Президент Владимир Путинди «Урусатдин Федерацияйиъ образованиейин гьякьнаан» къанундиъ дигиш’валар тIау федеральный къанундиин къул гъизигну.
2023-пи йисан 1-пи сентябрилан башламиш дапIну, мектебариъ бицIидариз зегьмет зигуз, жямяаьтлугъ ляхнариъ иштирак хьуз улупиди, дурар гележегдиъ ктабгъру пишейихьна гьязур апIиди. Дидин гьякьнаан цIиб улихьна Урусатдин мярифатнан министр Сергей Кравцовди мялумат тувну. Дугъу къайд гъапIганси, мектебариз арсран медалар кьяляхъ хура. Арсран медаль (кьюбпи дережайин хъуркьувалариз дилигну) гьаму улубкьурайи цIийи урхбан йисан тувуз хъюгъди. Вари предметариан «хьубар», хъа кьюб предметдиан «юкьбар» ади мектеб ккудубкIдариз арсран медаль тувди. Сергей Кравцовди гъапиганси, арсран медаль – вуздиъ учIврударизра кюмек ву.
Мектебариъ урхурайидариз зегьмет зигувалиан тербия тувувалин гьякьнаан федеральный дережайиъди къанун кьабул дапIна. Урхурайидар мектебдин уьмриъ иштирак хьиди. Дурар чпин классар марцц апIбиин, библиотекайиъ китабар къайдайиз хувалиин, мектебдиъ кюкйир кивувалиин, субботникар гъахувалиин ва гьацдар жара ляхнариин машгъул хьиди. Дицисдар ляхнари бицIидар коллективдин зегьметнахъди вердиш апIиди.
Улихьна йисари айи ОБЖ дарс «ХатIасузвалин бина ва Ватан уьбхювал» ва НВП дарсариз илтIибкIиди. Дарс шубуб пайнакан ибарат хьибди: ОБЖ, медицинайин аьгъюваларин бина, дявдин гьязурлугвалин сабпи дарсар. Мектебдин заан классариъ урхурайидариз аьлава вуди НВП-йин дарсар кивди.
Дарсар гъахру кабинетарра гьязур апIиди: противогазар, яракьдин чешнйир, Калашниковдин автомат, хилин гранатар; урхурайидариз армияйиъси ликар алдагъуз, медицинайин кюмек тувуз улупиди.
6-11-пи классариъ пишейихъди таниш апIру дарсар кивуз хъюгъди. Саб гафниинди, 6-пи классдилан башламиш дапIну, бицIидар чпиз пише ктабгъбахьна гьязур апIиди. БицIидариз уьлкейин гьясиллувалин машгьур карханйирикан, рабочий пишейин уткан терефарикан ктибтиди.
Къанундиъ тIаънайи дигиш’валариз асас вуди, урхбан заведенйир федеральный саб программайиинди лихуз хъюгъди. Урус чIалнан, литературайин, тарихдин, обществознаниейин, географияйин китабарин кьадар цIиб апIувал ва дурар цIийи алаувал планламиш дапIна. Госдумайин мярифатнан комитетдин председатель Ольга Казаковайин гафариинди, китабар дикIуз гьюкуматдин заказ тувна.
Тарихдин китабариъ 1970-пи йисхъан 2000-пи йисаз вуйи главйир цIийи алаиди. Дюн’яйин тарихдиъ ихь уьлкейин тарихди асас йишв бисиди. Хусуси метлеб айи дявдин операцияйикан вуйи пайра китабдиъ тIапIди.
Сергей Кравцовдин гафариинди, федеральный образованиейин саб вуйи программа кьувватнаъ убчIвували бицидариз гъулай шартIар арайиз хиди: «Мисал вуди гъадабгъиш, урхурайир саб мектебдиан тмуну мектебдиз удучIвураш, гьаму дарс кивну-кивундар кIуру месэла улихь дийибгъидар».
Гьацира 1-пи сентябрилан ккебгъну, саб мектебдиан жара мектебдиз гъягъбан цIийи къайда кьуватнаъ убчIвра: 10-11-пи классариъ урхурайидарихьан, мектебдин администрацияйиз дуфну, аьрза дибикIну, фуну мектебдиз вушра гъягъюз хьибди. Мидланра савайи, саб мектебдиан тмунуб мектебдиз «Госуслуги» порталиъ учIвну, жара региондиъ айи мектебдизра кмиди удучIвуз шулу.
Электрондин китабар удучIвиди. Спортдин клубар ва мектебарин театрар ачмиш апIиди.
Мектебариъ урхурайидари Пушкинская карта ачмиш дапIна, дурарихьан театрариз, музеяриз, выставкйириз, кинойиз гъягъюри, культурайин серенжемарихъди таниш хьуз шулу.
Мектебдиъ «директорин бицIидариз тербия тувбан ляхнин теклифчи» кIуру гъуллугъ ачмиш апIиди.
Сергей Кравцовди къайд гъапIганси, бицIи классариъ урхурайи 7,5 миллион бицIидар пулсузди мани хурагнахъди тямин апIиди. Пулин дакьатар федеральный бюджетдиан деетиди.
Гьаму вари дигиш’валари ихь бицIидарин урхбан ва тербияйин дережа за апIур кIури, умуд кивурхьа.
