Наргиз Гюлечова
1-пи октябри Дагъустан Республикайиъ кьюбпи Варихалкьарин арайиъ вуйи «Дагълу йишварин дурумлу артмиш’вал» форум ачмиш гъапIну. Думу шубуд йигъан давам хьибди. Форумдиъ иштирак хьуз Урусатдин регионарианси, жара уьлкйирианра 1 агъзуртIан артухъ касари аьрзйир тувнийи. Гьадрарин арайиъ Узбекистандин, Таджикистандин, Казахстандин, Пакистандин, Кыргызстандин, Беларусдин, Арменияйин, Индияйин ва Ирандин вакилар а.
Форумдин тешкилатчйир СНГ-йин парламентарин арайиъ вуйи Ассамблея, Федерацияйин Совет, Дагъустандин Правительство, Урусатдин илмарин академия ва РФ-дин жямяаьтлугъ палата, хъа дидин асас метлеб – дагълу терефар дурумлуди артмиш апIбаъ муниципалитетари киврайи пай за апIуб ву.
Серенжем кIули гъабхуз Дагъустан кадабгънайивалин себеб гьадму вуки, ихь региондин жиларикан 44% дагълу терефнаъ а, ва душваъ 1200 гъулар ерлешмиш духьна. 2020-пи йисхъанмина Дагъустандиъ «Дагълу терефарин артмиш’вал» программара уьмриз кечирмиш апIура. Думу программа юрутмиш апIуз республикайин бюждетдиан сачдизкьан 400 миллион манат жара гъапIнийи.
Программайин дахилнаъди муниципалитетариъ теплицйир ачмиш гъапIну, 60 гектариъ гизаф йимишар хру багълар итну. Мидланра гъайри, гьаму программайин кюмекниинди республикайин бязи бизнесменари чпин пулин дакьатарихъ 263 аьдад техника масу гъадабгъуз харж гъапIу пулин кьадарнакан гьацI пайтIан артухъ кьяляхъ гъадабгъну.
Форумдиз дуфнайидари чпин проектариканра ктибтиди. Мисал вуди гъадабгъиш, Узбекистандин парламентдин къанунчивалин палатайин комитетдин вакил Борий Аьлихановди форумдиъ дагълу йишварин табиаьтдин хатIасузваликан вуйи месэла гъитIибккуз планламиш дапIна.
Форумдиъ гьацира дагълу районарин агьалйирин уьмрин дережа за апIбан, ерли муниципалитетари табиаьтдин хатIасузвалиин гюзчивал гъабхбан ва хъанара жара месэлйир гъитIирккуз кка.
Форумдиъ иштирак хьуз аьрза тувнайи хяларикан хайлиндар 1-пи октябриз республикайиз хъуркьну ва гьадрарин арайиъди БРИКСдиз дахил шулайи уьлкйирин вари халкьарин форумдин Президент Пурнима Анандра а.
Дугъан гафариинди, форумдиъ иштирак хьуз дугъаз республикайин Правительствойин председатель Аьбдулмуслим Аьбдулмуслимовди ПМЭФ-диъ айиган теклиф гъапIну.
