Гюльнара Мягьямедова
«Региондиъ аквакультурайин 86 карханайи ляхин апIура. Хъа аьхиримжи йисари форель балугъар артмиш апIбан ляхин гьяракатнаъ ипна. 2023-пи йисхъанмина республикайин ругариин форель жинснан балугъар артмиш апIру 15 мяишат ляхник кирчна. Думу 2022-пи йисантIан, 3 мяишатдин артухъ ву. 2023-пи йисан думу жинснан сурсат 412,5 тоннайиинакьан гьясил гъапIну, гьадму кьадарнакан 150 тонна балугъин йикк масу тувну.
2023-пи йисан республикайиъ осетр жинснан балугъар артмиш апIру 18 мяишатди ляхин апIурайи, 2022-пи йисан думу жюре мяишатарин кьадар 14 вуйи. 2023-пи йисан думу жинснан сурсат 637,5 тонна гьясил гъапIну, гьадму кьадарнакан 58 тонна масу тувну. Гъубшу йисан осетр жинснан балугъарин 10,3 тонна кIару кюрра (икрара) масу тувну», – къайд гъапIну республикайин журналистарихъди вуйи пресс-конференцияйиъ РД-йин балугъарин мяишатдин комитетдин председатель Хадижат Шамхаловайи.
Комитетдин кIулиъ айирин гафариинди, форель артмиш апIувалик гьяракат кабхъуб, Дагъустандиз гъюру туристарин кьадар артухъ хьувалихъди аьлакьалу ву. Хялариз ихь форель гизаф кьабулди ву.
«Гьясиллувал за шули ашра, балугъин сурсат тартиб апIбахъди сабси, балугъарин мяишатар материалинна техникайин бинайихъди тямин апIбаъ гьял дарапIу месэлйир гизаф гъузна. Эгер балугъар гьясил апIбан, ясана гьюликкан дурар ккадагъбан ляхниъ читинвалар адарш, балугъар тартиб апIбаъ, масу тувбаъ читинвалар гъузра. Гъубшу йисан Дагъустандиъ гьюлин аьтрафариъ 27 гимийи 37 агъзур тонна килька балугъар гъидисну. Хъа гъидису балугъар тартиб апIбан бадали, гъунши регионариз, мисалназ гъадабгъиш, Астрахандиз хътаура, хъа гьадлинмина Астрахандин килькаси Дагъустандиз хура», – гъапнийи Хадижат Шамхаловайи.
Балугъин йикк инсандин бедендиз фукьан хайирлу вуш, ухьуз мялум вухьуз: думу инсандин кIулин маълиз чарасуз лазим вуйи омега-3 ва омега-6 ччимдин кислотйир арайиз хру материал ву; балугъин ччимди ва йикку инсандин ифдик кайи зарарлу холестерин цIиб апIуру; гизаф йод кайивали щитовидный железайин ляхин къайдайиз хуру; дидик А, В, Е, Д группайин витаминар ка; балугъин йиккук бицIидарин кIурбар ва гурдмин йикк аьхю хьпаз кюмек тувру, пчIуди гьял апIуз шлу белок ка.
РД-йин балугъарин комитетдин улупбариинди, кьялан гьисабниинди Дагъустандин сар агьалийи йисандин арайиъ 7 кило балугъин йикк ипIура. Балугъин йиккун хайирлувализ дилигну, думу кьадар лап цIиб ву. Суал арайиз гъюра: дагъустанлуйири балугъин гьаму кьадар хайирлу йикк цIибдитIан гьаз ишлетмиш апIурадар? Жаваб: осетр балугъикан улхидархьа, думу девлетлу касарихьантIан гъадабгъуз шуладар, фицики кьиматар лап багьади ву. Хъа аьдати, ихь Каспий гьюлиъ дисурайи балугъарра ужузди дар. Гьаддиз комитетдин улихьра, балугъчйирин, балугъар тартиб апIрударин, алверчйирин улихьра хайлин гьял дапIну адру месэлйир дийигъна.
Журналистари Каспий гьюлин гъирагъдихъ хъайи шагьрарин айитI чIиви балугъар масу гъадагъуз шлу йишв адрувалин месэлара гъитIибккнийи. Хадижат Шамхаловайи, чав регьбервал туврайи комитетдин гьацдар туканар тешкил апIуз планар айиваликанра гъапнийи.
