Гюльнара Мягьямедова
Кьюрдун хябяхъдин вахт вуйи. Ич дада ва Гюлюзер бажи маскуриан, гъючIакк аьхю халачира кивну, хулаз гъафнийи. Дадайи чан хилиъ айи жвилли цIикIвар, уршвар, гаркIлар, рягъяр хяназди дивну, халачи хьади бистниз гъушнийи. Халачи йиф’ин дипну, дидин машниинди йиф алабхьури, думу тIулан мурглихьди илжибгуз хъюгънийи. Дадайи мургул алдатури, бушу ругдихьан марцц апIбахъ, халачи хъана аку шуйи. Марцц дапIну ккудубкIу халачийин утканвал гъира йиз уларикк ккими. Гьамциб халачи арайиз хпан бадали, кьюр дишагьлийи кьюб-шубуб вазли зегьмет дизигну ккундийи. Гьаддиз гьар наан халачи гъябкъишра, дид’ин лик дивруган, табасаран дишагьлийири зигру зегьмет кIваин шулиз.
Улихьнаси, СВО-йиъ ватандин маракьар уьрхюри чан жан диву сар кьягьяликан макьала бикIбан бадали, Каспийск шагьриъ яшамиш шулайи йиз таниш дишагьли Гьижарат Сефербеговайихьна (шиклиъ) гъушнийза. Игитси гъакIи балин дада Гьижаратдин гъунши вуйи. Дугъан хулаъ хуш-беш апIбан кьяляхъ, Гьижаратди (табасаранарин аьдат вуйиси) узуз чан хулар улупуз хъюгънийи. Дугъан гьарсаб хулакк хил’инди гъубху халачи ясана гьалав ккипнайи. Гьамусдин жигьиларин хил’инди гъурху халачйирихъ юкIв хъадаршра, думу халачийин хьайин мар-цциваликан, дидихъ гъизигу зегьметнакан аьгъю касдиз табасаран халачитIан багьайин халачи адар. Гьижаратдин саб хулаъ дуркьаригъ иччи мурсларин аьхю халачи гъябкъиган, мюгьталра, гьяйранра гъахьнийза. Фицики гъийин девриъ шагьриъ яшамиш шули (гъулариъкьан халачи убхуз ккунидар имдар), дуркьаригъ халачи гъяйи дишагьлийир тек-бирра рякъюз мумкин дар. Думуган Гьижаратдихъди сюгьбат гъубхнийза.
– Гьижарат Недюряли-евна, шагьриъ яшамиш шули, халачи убхуз вахт гьапIруб авуз? Даршиш жара ляхниъ адарна?
– Узу бицIи вахтнахъанмина халачи убхбан зегьметнахъди таниш вуза. Дадайи мектебдиз гъягъяйиз гьярфартIан, гугар алахьуз ухди улупнийи. Думу вахтари 2-3 риш айи хизандиъ кьюр дуркьар дивну шуйи. Хъа дадйири дуркьар ичIи хьуз гъитри шулдайи. Халачи гъядабтIиган, бархлар-халачйир ккадагъну, кIан’ан-кIулиз хулар марцц апIуйи. Хъа кьюд-шубуд йигълан цIийи халачи рибшуйи. Узуз дадайи улупу сяняаьт гьархуз шулдарзухьан. Халачийин дуркьар ичIиди гъяркъган, кIваз гъагъиди шулу. Гьаддиз йисак саб гьалав ясана халачи дурубхиш, кIваз рягьят шулдар.
– Магьа гьаму дирибшну, убхуз ккебгънайи халачи «турар» чешне вуйиб рябкъюразуз. Чешне рягьтибра дар, мурсларра иччидар вуяв. Гьар йигъан швнуб раж алахьури шулва?
– Гьар йигъан халачи-йихъ дусуз хъуркьрадарзу. Хизандин ляхнарра шулу, больницайиъра ляхин апIураза. Больницайиъ гьар йигъан адарза, дежурствйирин кьяляхъ рягьятвал гъадабгъиган, цIиб вахт ккабхъру. Гизаф йигъари халачийихъ хъадарди, дуркьарихъ дусиган, 9-10 раж йивури шулза. Гьадму кьадар ражар алахьбан кьяляхъ, уз’ин али буржи тамам гъапIганси шулзуз.
– Гьижарат Недюрялиевна, увуз яв дадайи гьамциб сяняаьткарвал улупну. Хъа уву яв шубариз халачи убхуз улупнийва?
– Учу 2003-пи йисаз Табасаран райондин НичIрас гъулаъ яшамиш шули гъахьунча. Гъулариъ халачйирин фабрикйир хъяркьнийи, дишагьлийириз ляхин имдайи. Саб мал-къара уьбхбиинди мадар шулдайи. Гъулаъ аьхю хизан уьбхюз читинди вуйи. Гьаддиз шагьриз удучIвну гъягъюз йикьрар гъапIнийча. Учу Каспийск шагьриз кюч шлуган, аьхюну риш миржибпи классдиъ айи. Гьелбетда, думу халачи убхувалин кеспнахъди бегьемди таниш вуйи. Каспийск шагьриз гъафнушра, дуркьаригъ халачи гъядарди гъабхьундариз. Гьаддиз, аьхюну риш узухьна хялишди гъафиган, халачийихъра дусру вахтар шулу. Вушра, улихьнаси дарди, гьамусдин девриъ халачйирин фабрикйир амдар, дид’инди мадар апIуз шулдар. Шубари вузар ккудукIну, мялимвалин образование гъадабгъну, ляхнариъ а.
Дугъриданра, гьамус халачйир урхури амдруган, ихь деврин табасаран дишагьлийирин халачийик гугар китIуз юкIв шулу. Учу «Табасарандин нурар» газатдин редакцияйиъ, газатдин юбилейиз бахш вуди, саб бицIи халачи гъубхнийча. Редакцияйиъ халачи рибшна-йиваликан хабар гъабхьи гизаф дишагьлийир редакцияйиз гъюри, сакьюдар ражар йивуз юкIв хъайиваликан ктибтури гъахьнийи. Гьадму халачи рибшуз кюмек апIуз Гьижаратра гъафнийи. Фукьан жара ляхнариин машгъул вушра, инсанди чан юкIв хъайи ляхин апIуз вахт абгуру.
Ихь бабарин сяняаьткарвал уьбхюрайи халис табасаран дишагьли Гьижарат Недюрялиевнайиз Аллагьди мюгькам сагъвал, чан хизандиъ хушбахтлу уьмур туври.
