Мейлан Неджефов
Магьа 9-пи, 11-пи классарин выпускникари чпи мектебдиъ урхбан натижайин имтигьнар тувра. Хъа улихьна йигъари тувнайи имтигьнариан фицдар баллар гъахьнуш, интернетдиъ хусуси сайтнаан ахтармиш апIура.
Хив райондин имтигьнар тувру пункт вуди Хиварин гъулан уьмуми мектеб тяйин дапIна. Имтигьян тувру гьарсаб йигъан ягъурлувал ккун апIру гафарихъди баяр-шубар рякъ’ин апIури, узуз сар дишягьли рякъюри гъахьунзуз. Аьхир нач-гучI дипну, узу дугъан багахь гъахьиза ва, фуж вуш-дарш, гьар йигъан имтигьяндиз гьаз гъюраш, суракь гъапIнийза. ВуйиштIан, му халайин бали 9-пи класс, хъа шуру 11-пи класс ккудубкIурайи. Дугъан жаваб гъеебхьиган, му макьала бикIуз аьшкьлу гъахьиза. Халайин тIалабниинди, макьалайиъ дугъан ччвур туврадарза.
«Валлагьи, халайин, имтигьнарихьан, бализна шуразтIан, узуз ул хьазуз. Гьелбетда, вари абйир-бабаризси, узузра веледарин закурин йигъ акуб дубхьну ккундузуз. Хъа гьяйифки, йиздар вушра кIарзавуз: урхурадар. «Я жан бай, гъийин имтигьян закурин уьл ву», – гъапишра, аьр адар. Гьаму саб классдиъ айи баяр-шубар ву. Гьарсаб классдиъ юкьубдиз, хьубдиз тувуз шлудар кьюр-шубур кас ади шулу, хъа бязидарихьан шубубкьан гъадабгъуз шуладар. Дурариз мялимди жа-жаради дарсар киврайинхъа? Зат урхурадар гьамусдин баяр-шубари, гьяйиф. Ич вахтариси дарди, гьамус ипIрубра, алабхьрубра булди а. Адар-дар кIуруризкьан хал, йишв, машин адарди дар. Мид’ин анжах разидитIан дарза-гьа. Гъит адру-дарур рякъ-хулиъкьан алалахъри. Баладайи, гьаргандиз мици гъубзнийиш. Гьамциб хъайивал, гьамцдар мумкинвалар адира ади, амма веледариз мидин гъадри адруган, дерд шулазуз дадайиз. Фукьан аьхю гъахьишра, фукьан яш гъабхьишра, дадайиз велед гьарган веледди гъузру, дугъаз думу улин ниниси багьалу ву. Ич вахтари бегьемди дусуз йишв, ипIуз уьл, дахъуз нивкI гъабхьидар дарча. Мал-кIул, пеъ-шюхъ, халачи ва гьалитина хъана давам апIуз шул. Гьаци вушра, варибдин гвачIин-хябяхъра дапIну, ужудар кьиматариз дарсра дубгъуйча. Хъа гъи му ляхнар-крар сабра улиъ амдар, мурарин терефнаан дарсназ лигуб амдар. Сабса кIарзавуз, жан бай: гьамусдин хьубдиз дарс урхурайи саб бязи баяр-шубартIан гьадмугандин шубубдиз урхурайир зиина вуйи. Мураринуб гъи интернет гъабхьну. ИпIру уьлра, убхъру шидра, алабхьру палатра, урхру дарсра — вари телефондиан гъабхьну. Ургуб телефондихъна интернетдихъ саб китаб тутруварза узу. Урхуз ккунириз китабдин ниъ гъюрайи кIажарикди бикIнайибдихъди гъюруб фу а? Ав, лазимди вуйиб интернетдианра гъадабгъур, сад йигъандин арайиъ кьюб-шубуб сяаьтна телефонра шул. Варибдин гъаври аза, жигьилар ву. Заманара дигиш гъабхьну, учутIан дурар гъи варибдиз улихьра гъахьну. Хъа мураринуб шлуб дар. ЕГЭ-йин ва ОГЭ-йин гьякьнаанра кьюб келима дарпиди гъибтуз шуладарзухьан. Баяр-шубар вари сабсдар даршул. Саб хлиин али тIубаркьан сабсдар дар. Урхуз иштагь ва давам апIуз ният айири, тувну чан ЕГЭ, ОГЭ кучIври урхуз. Хъа саб сварщикдин, ясана автошколайиз гъягъюрайирин гьаз ву ЕГЭ, ясана ОГЭ? Тувну чан аттестат, гьадаъ сарун. Кивну камерар, гъиришвур утIуккури… аьгъдарзуз, фу апIуз ккунди аш мурариз. Гьарсар урхурайир гъи мектебдиан къаб жюрейин сайтнаъ тIаъна. Жан дайин ич вахтари туври гъахьи имтигьнар. Яллагь гьарур чахьан шлу ва удукьру йишваз урхуз. Гьамцдарин бадали хулаъ улхбар-рахбар шули, лап утIугъру, гьятта жандиин хил иливру выпускникарра шулу. Саризра веледдин дерд-хажалат дярябкъри. Гъит гьарсар выпускникди чав чан улихь дивнайи мурад-метлебар, гюзлемиш апIурайи аку хиялар бегьем ишри. Дурар кIулиз адагъуз кьувват туври ва гележегдиъ ужудар бахтлу уьмрин эйсир ишри».
