ХицIарихьан ихтиятди гъузай

Гюльнара Мягьямедова

Хьадан мани вахт улубкьна. Ляхнихьан азад вахтна инсанар табиаьтдиз рягьятвал гъадабгъуз удучIвура. Роспотребнадзорин РД-йиъ айи управлениейи хицIарин инфекцйирихьан уьрхбан теклифар кIваина хура.

 

Ярквраз гъягъюз планламиш апIруган, хицIарихьан уьрхру палат гьязур апIинай; ярквраъ айиган ва хулаз гъюбан кьяляхъ ичв палтар, жандак, сумка ахтармиш апIинай; чIат-чIурдиъ рягьятвал гъадабгъбан бадали, ачухъ майднар айи йишвар агай.
Ярквраз, накьваригъна, дачайиз гъягъяйиз улихьна ичв палатдиз хицIариз гучI тувру, ясана дурар йихру дармнар йивай. Думу жюре дармнар аптекйириъ ва туканарин химикатар айи отделариъ масу тувра.

Дурубхьу, бегьем тартиб дарапIу никк ишлетмиш мапIанай, гьаз гъапиш гьяйванатдик уьзур кайи хицI кчIибгиш, вирус никкдикнара гъюз мумкин ву!
Ичв дачайин участок марцциди уьбхяй. Йирси, чIур гъахьи ипIру сурсатар дахьу йишв’ина кьюлар гъюру. Дурари хулаз хицIар хуз мумкин ву.
Ярквраан чIат-чIурдиан гъафи мал-къарайик хицIар кичIигнаш, ахтармиш апIинай.
Хъа эгер хицI кичIибгну гъябкъиш, дидик хицIран уьзур каш (энцефалит, боррелиоз ва гь.ж.), ахтармиш дапIну ккунду. Инсандин хамрак кичIибгу хицI поликлиникайиъ, ясана травматологияйин пунктнаъ кадабгъну ккунду. Эгер учву хулаъ хицI ктабгънуш, дишлади сябнихьди хилар жикIай, хилар дижрикIди уларик, хъюхъник мукучанай.
Ктабгъу хицI ижмиди хъябкьру бутылкайиъ ипну, вирусологияйин лабораторияйиз гъабхуб мясляаьт апIура. Эгер дишлади думу лабораторияйиз хьади гъягъюз мумкинвал адарш, хицI айи бутылка холодильникдин миркк йивру йишваъ ивай. Вахт гъабхьиган, лабораторияйиз гъайибхай.
Гьамцдар къайдйир тамам апIури гъабхьиш, ичв сагъламвал жюрбежюр уьзрарихьан уьбхидичва.

Улихьна йигъари Мягьяч-гъалайиъ вице-премьер Аьбдурягьман Мягьмудовдин жягьтлувалиинди марццишнанна эпидемиологияйин ляхнин идарйирин уьмуми комиссияйин заседание кIули гъубшну. Заседаниейиъ Дагъустандин жилариин табиаьтдиъ айи жюрбежюр инфекцйир тарагъбан аьгьвалат гъагъи дубхьнайивалихъди аьлакьалу месэла гьял гъапIнийи.
Гъубшу йисандин тялукь вахтнахь ттевиган, гьаму йисан хицIари кьацI гъапIдарин кьадар 11% артухъ дубхьна. Мициб аьгьвалатнахъди аьлакьалу вуди, вице-премьери республикайин муниципалин образованийирин ва шагьрарин округарин главйирикан инсанар гизаф уч шлу йишвар-паркар, накьваригъ йишвар, туристарин базйир, мектебарин гьяятар – дармнарихьди тартиб апIуб ккун гъапIнийи.

«Гьелбетда, думу гьарсар инсандикан асиллу ву, хъа хицIари, битIари кьацI гъапIган, гьапIну ккундуш, инсанариз мялуматар ади ккунду. Эгер кьацI дапIнайир бицIир вуш, думу шлубкьан ухди духтрихьна духну ккунду, хъа табиаьтдиз гъягъяйиз абйир-бабариз мялуматар ади хьувал чарасуз ву», – къайд гъапIну Аьбдурягьман Мягьмудовди.
РД-йин сагъламвалин министерствойин кIулиъ айи Татьяна Беляевайи агьалйирикан кючейиз удучIву хулан гьяйванатар, мал-къара ахтармиш апIуб ккун гъапIнийи. Министрин гафариинди, мяишатдин гьяйванатари хизандиз уьзур хуб мумкин ву.
Аьбдурягьман Мягьмудовди къайд гъапIганси, РД-йиъ айи гьюкуматдин санитарный аьхюну духтрин къарар тамам дарапIдариин административный журум илибтIиди.