Мейлан Нежефов
Дабалгнайи кюкйирин тахт, кIваз мани ва хуш машкврар хьади дуфну хъубкьну хьадукар. Вари халкьарин дишагьлийирин йигъ улубкьбахъди аьлакьалу вуди сар игит дадайикан макьала бикIуз ният гъапIунза.
Майдин вазси успагьи Май 1954-пи йисан 2-пи июли Хив райондин Асккан Яракк гъулаъ Таригъули ва Сефият Юзбеговарин хизандиъ бабкан гъахьну. Дугъан жумарт ва гьюрматлу адаш Таригъули Юзбегов аьгъдру кас, райондиъси, республикайиъра бажагьат алахъур. Улин ниниси уьрхюрайи айина-адру сар риш Таригъулди ккимбуб ккимиди гъитудайи. Гьаци варибдихъди тяминвал ади аргъаж шулайи веледди хабар хьайизра 8-пи классра ккудубкIнийи. ЦIиб вахтналан дугъу чан уьмур Беглар Исмяилов кIуру гъулан жигьилихъди ккабалгнийи.
Саб артухъ жара йишвлан кюмек адарди, чпин гьялал зегьметниинди дурари 12 велед гъюрхнийи. Гьяйифки, вахтсузди кьюр бейнава уьмриан гъушну. Имбу веледар (йирхьур бай ва юкьур риш) дюрхну арайиз адагъну. Дурар вари хизан-кюлфетдин эйсйир гъахьну. Аьхюну бай Аьлимбег Исмяилов ДГУНХ-диъ гъулан мяишатдин илмарин кандидат ву. Дугъан кьяляхъ хъайи юкьур чве – Раимбег, Надинбег, Риджай ва Задинбег Исмяиловар – гъи Украинайин жилариин гъябгъюрайи хусуси метлеб айи операцияйиъ жюрэтлуди иштирак шула. Зийнар ва контузйир гъахьнушра, дурари Ватандиз тувнайи гаф баркаллувалиинди кIулиз адабгъура. Хъа бицIину бай Гъайинбег, чан уьмрин юлдаш Зильфирайихъди адашдин ва дадайин багахь хьади, дурарин гъуллугънаъ а.
Игитарин дада Май къанна хьуд йисан Мажв-гларин фабрикайиз дахил шулайи чпин гъулан артелиъ халачйир гьясил апIури гъилихнийи. Гьаддихъди сабси, чпин гъулаъ ерлешмиш дубхьнайи фермайиъ сумчIур йисахьнакьан 25-30 кIул малар ккудурзури, нисар ктагъури, дояркади гъилихнийи. Фуну ляхниъра жавабдарвалиинди ва намуслувалиинди зегьмет зигбаз лигну, дугъан шикил гьарган райондин Гьюрматнан кьулик шуйи.
Гьяйифки, гъира йицIур веледдин дадайиз гьюкуматдин терефнаан саб жюрейииндира фикир тувнадар. Гьадму вахтна дугъахъди йицIур велед гъахи дадйириз тукран пичар, «Игит-дада» кIуру ччвур тувна, дурар гьюрматнан кагъзариинди лишанлу дапIна. Хъа ихь Май баб сабдикра кахъундар. Умуд кивурхьа, йицIур веледдин, къанна юкьур худлин ва сар гудлин арайиъ цци 70 йис къаршуламиш апIурайи Май баб ухьу макьалайиз тувнайи гьюрматлу ччвурнахъди гьюкуматди лишанлу апIур кIури.
«ВаритIан фти’ин шад вува, Май баб?» – йиз суалназ дугъан жаваб гьамциб гъабхьнийи: «Узуз тувнайи веледариин ва дурарин бахтниин. Ич вахтари гаш’вал айи, амма инсандихьна гизаф ужуб хатур-гьюрмат айи. Гъи дюн’яйиин али нази-ниъмат кудухну ккудубкIуз удукьудар, амма инсандин нефс ва чиб-чпихьна вуйи хатур-гьюрмат жараб гъабхьну. Узлантина алдахьу баярихьна гьадму ич вахтарин намус, гъир’ят, абур ва сабур тувуз уз’ан удукьувалиин гизаф шад вуза. Чпин зегьмет дарди, «дугъаз а, узуз гьаз адар?» кIуруб дурарин ифдиъ адариз. ВаритIан аьхю бахт, разивал ва йиз уьмрин мяна гьамдиъ айиз. Гъит дюн’яйиъ ислягьвал ибшри. Йиз баяр улихь хьади, вари кьягьялар сагъ-саламатди чIат-чIурдиан хъадакну кьяляхъ гъюри. Магьа узуз ккунди имбу мурад-метлеб», – гъапнийи игитарин дадайи.
