Айгуль Мягьямедова
2014-пи йисан ихь уьлкейин тарихнаъ мяналу гьядиса гъабхьнийи – Крым Урусатдин дахилназ гъадабгънийи. Социологарин улупбариинди, Урусатдин аьхюну пай агьалйири, Крым ва Севастополь ихь уьлкейик кпикьбакан кьюбиб терефаризра хайир гъабхьну, кIури гьисаб апIура. Хъа Урусатдин Федерацияйин 84% агьалйирин фикриинди, Крымдин полуостров уьлкейин дахилназ гъадабгъиган, ихь уьлке хъана артухъ кьудратлу гъабхьивалин лишнар вари дюн’яйиз ачухъди гъяркъну.
11 йисандин арайиъ Крымра бегьем дигиш гъабхьну: душваъ инфраструктурайин чIатху дараматар дивна, энергетикайин проектар уьмриз кечирмиш апIура, агьалйириз йицIбариинди яшайишдин объектар тикмиш дапIна.
Крым, Украинайин дахилнаъ ади гъабхьи тамам 60 йисандин арайиътIан, Урусатдин дахилнаъ айи муддатнаъ артухъ хъуркьуваларихъна гъафну. 2014-пи йисхъанмина полуостровдиин цIийи рякъяр гъапIну, Симферополиъ Айвазовскийин ччвурнахъ хъайи варихалкьарин аэропорт ачмиш гъапIну, регион Урусатдин жиларихъди сатIи апIру Крымдин гъяд ляхник кипну, бицIидарин «Артек» лагерь цIийи алапIну – думу гьамус цIийикIултIан бахтлу бицIивалин лишан дубхьна.
Крымдин Республикайин глава Сергей Аксеновди Урусатдин Президент Владимир Путиндиз вуйи докладдиъ къайд гъапIганси, 11 йисандин арайиъ Крымдин экономикайиз 2 триллион манат харж гъапIну, гьадму кьадарнакан аьхюну пай бюджетдин инвестицйир ву.
2023-пи йисандин улупбарихь тевиган, Крымдин экономика 2024-пи йисан 28% за гъабхьну. 11 йисандин арайиъ 95 агъзур кас лихру цIийи йишвар ачмиш гъапIну, бикарвал 7,2%-дилан 2,4%-диина ис гъабхьну; туриствалин инфраструктурайин 79 цIийи объектар дивну, экскурсйирин 111 цIийи маршрутар ачмиш гъапIну, сейир апIру 67 миллион туристар кьабул гъапIну.
Образованиейин циркликан улхуруш, бицIидарин 168 багъ, 10 мектеб дивну, 10-сана тикмиш апIура, образованиейин 500 объектдиъ расвалин ляхнар духна. БицIидарин багъариъ инсанар нубатнахъ дийигъну амдар.
Медицинайин цирклиъра 2000 объект кIан’ан-кIулиз рас дапIна, 900 объектдиъ бицIи-бицIи расвалин ляхнар духна, 306 ФАП ва духтирвалин амбулаторйир дивна.
2025-пи йисан спортдин инфраструктура артмиш апIбан яркьу программа планламиш дапIна: физкультурайинна сагъламвал уьбхбан 9 гъурулуш тикмиш апIиди, бицIидарин 120 майдан ккабалгиди.
Аьхиримжи йисари Крымдин Республика инсанариз рягьятвал гъадабгъуз, ляхнихъди ва заан гъазанждихъди тямин апIуз, яшамиш хьуз ужудар шартIар айи, гъафи туристар гьяйран апIру региондиз дюнмиш дубхьна.
