Зубайдат Шябанова,
Мейлан Нежефов
Игитарин багъ
Табасаран райондиъ хусуси метлеб айи операцияйиъ гъийиху эскрарин гьюрмат уьбхбан багъ Ургур чвуччвунна сар чуччун гъалайин аьтрафариин ачмиш гъапIну. Думу серенжемдиъ муниципалитетдин кIулиъ айи Мягьямед Къурбанов, РД-йин юстицияйин министр Ханлар Пашабегов, РД-йин Халкьдин Собраниейин депутат Алавудин Мирзабалаев, гъийиху эскрарин багахьлуйир, райондин депутатарин собраниейин ва жигьиларин жямяаьтлугъ тешкилатарин вакилар иштирак гъахьнийи.
Украинайин ругариин жан диву, Табасаран райондин ЦIурутIил гъулан агьали Амир Наврузовдин абйирбабар Исабег ва Мадина Наврузоварра КIваин уьрхбан багъдиъ чпин балин ччвурнахъ гьар кивуз гъафну.
«Ич бай Амири дявдин женгариъ учв игит вуди улупну. Гьяйиф, думу сарун кьяляхъ гъюрдар. Учу дугъ’инди гизаф дамагъ апIурача. Багъри ругариин жвуван ватанагьлийирин терефнаан чахьна вуйи гьюрмат уьмурлугдиз гъубзувализ думу лайикьлу ву.
Учу дугъан ччвурнахъ гъелем кивунча, дидихъ шидра хъубзунча, дидкан аьхю ва гужал гьар ктубчIврувалиин умудлу вуча», – гъапнийи Исабег Наврузовди.
Мягьямедриза ва Армине Аьбдуризаевар Цухтигъ гъул’ан ву. Дурарин бай Мягьямед Луганский областдиъ игитси кечмиш гъахьну. Ич сюгьбатнаъ Арминейи къайд гъапIганси, думу багъдиз дурар гьамусдихъантина фунуб вахтнара аьхю иштагьниинди гъиди ва гьарарин гъайгъу зигиди.
«Багъ ачмиш апIру йигъан учу 72 гьар кивунча. Гьарсаб гьарик кечмиш гъахьи эскрин ччвур ка. Му багъди ич баяр инсанарин юкIвариъ гьаммишандиз уьрхюз гъитди. Хайлин абйир-бабар чпин бицIи худларихъди дуфнайи. Багъ фуну вахтнара инсанарин
юкIв сикин апIру йишв хьибди. Гъи думу гьарарихьна, чпин веледарихьнаси, абйир-бабар гъюра, гележегдиъ, сацIиб аьхю гъахьиган, гъийиху эскрарин веледарра улукьуз гъиди. Думу Игитарин багъ ву. Бязи кечмиш гъахьи эскрарин багахьлуйирихьан серенжемдиз гъюз гъабхьундайи. Учу дурарихъандира гьарар кивунча. Ич гьар мушвахь, тмунурин гьар тушвахь гьаз кивна, кIури, гиранвалар дархьуз, тешкиллувалин комитетди, гьарар нубатнахъди, сарпидарди гъийихдарилан ккебгъну, кивуз йикьрар гъапIну. Хъасин имбудариз бахш вуди нубатнахъди гьарар кивна. Гьаци вуйиган, гиранвалар хьидар. Райондин администрацияйин терефнаан думу багъ ибтуз аьхю кюмек гъабхьну. Бай кечмиш хьивал, хизандинси, вари райондин дерд ву. Чухсагъул варидариз», – гъапну Армине Аьбдуризаевайи.
Табасаран райондин жигьиларин центрин директор Руслан Керимовди къайд гъапIганси, дурарин идарайин вакилар ва волонтерар багъ ачмиш апIбан серенжемариз швнуд-сад йигъ улихьна гьязур шули гъахьну. Сифте дурари, субботник кIули дубхну, багъдин аьтрафар марцц гъапIну, хъасин гьарар кивуз ичIар гъапIну.
«Му аьхю мяна айи серенжем гъабхьну. Абйир-бабари чпин хилариинди гьарар киврайи вахтна учвуз дурарин нивгъари ацIнайи улар рякъюз ккунийи. Миди фу кIура? Чпин веледдин гьюрмат кIваълан гьадрапIрайивалин, багъри райондиъ дугъан пай
кайи йишв айивалин ва чпи жвуван дерднахъди сарнасарди ялгъузди гъидритувалин дурар гъавриъ а. Гьар кивуб – му ужуб, аьхю сувабнан ляхин ву. Хъа диндин аьлимари кIурайиганси, балин ччвурнахъан гьар кивували гъакIиризра суваб хура.
Гъийиху эскрарин гьюрматназ, дурар кIваин уьрхбаз бахш дапIнайи багъ айивали, ихь жигьиларинси, аргъаж шулайи наслинра ватанпервервалин гьиссар гужал апIуз кюмек тувди. Мидланра гъайри, Табасаран райондин Ургур чвуччвунна сар чуччун гъалайиз гъюру ихь ватанагьлийир ва хялар вари КIваин уьрхбан багъдиантина вуйи рякъюъди гъягъюру. Дурар вари ихь игитарихъди таниш хьиди. Сариз чпин гъулан балин ччвур рябкъиди, тмунури дюаь урхиди. Гьаци вуйиган, Табасаран райондин кIулиъ айи Мягьямед Сиражудиновичди гъапиганси, ихь игитар сарра гьархидар. Дурар гьархуз ихтиярра адархьуз», – къайд гъапIну Руслан Керимовди.
ИкибаштIан, меркездиан дуфнайи гьякимарира ва райондин главайира серенжемдиъ гьарар кивнийи.
«Гъи Хючна гъулаъ ватан уьбхюри хусуси метлеб айи операцияйиъ чпин жанар диву эскрарин гьюрматназ багъ кивунхьа. Багарихьди гьаму гьарар аргъаж хьуз хъюгъди. Гьарсаб киву гьархъан ухьу жавабдарвал гъабхурахьа, фицики думу гьарари гъати женгариъ жанар туву ихь игитарин сурат улупура, гьарсаб гьар дурарихъан вуйи дерд ва дурариз ккудудубкIру гьюрмат гьисаб шула. Гъи ихь серенжемдиз хайлин инсанар дуфнайивалиинди, Табасаран райондиъ гьаму багъдихьна аьхю гьюрматниинди янашмиш шлувалиин инанмиш вуза. Дурар вари хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ гъийиху эскрарин хизанарихъди дурарин дерд пай апIуз, дурариз кюмек тувуз, гьарар кивуз дуфнайидар ву. Республикайин меркездиан дуфнайи гьякимариз ва вижнасузди гъузну адру вари ватанагьлийириз чухсагъул пуз ккундузуз. Багарихьди багъдиъ йимишарин гьарарра кивдихьа. Мармардашдин ядигар дивуз йишв кадабгънахьа. Гьацира багъдиъ Игитарин аллеяра ачмиш апIурхьа. Гьамусяаьт СВО-йиъ айи ихь имбу баяр сагъ-саламатди гъалибвал хьади хулаз гъюрувалик умуд кивурхьа ва дурариз ккилигурхьа», – гъапну Мягьямед Къурбановди.
Адашдин ччвур али гьар
3-пи ноябриъ хусуси метлеб айи операцияйиъ кечмиш гъахьи эскрарин гьюрмат уьбхбаз бахш вуди гъабхурайи ватанпервер акцияйин дахилнаъди Дербент райондиъ, Дагъустандин Огни шагьрин ва Сябнава гъулан арайиъ, «Кавказ» федеральный рякъюн гъирагъдихъди саб гектар жилиин 200 гъелем кивну, «КIваин уьрхбан багъ» ибтну. Акцияйиъ Дербент райондин кIулиъ айи Мавсум Рягьимов, РД-йин Халкьдин Собраниейин депутат Азад Гьяжиев, Дербент шагьрин ва Дербент райондин депутатарин собранйирин председателар Гьясан Мирзоев ва Мажмудин Семедов, хусуси метлеб айи дявдин операцияйин иштиракчйир, жямяаьтлугъ тешкилатарин вакилар, дявдин женгариъ чпин жанар диву эскрарин багахьлуйир ва гьацира Дербент ва Дагъустандин Огни шагьрарин ва Дербент райондин гъуларин агьалйир иштирак гъахьну.
Серенжем Мавсум Рягьимовди абццнийи. Дугъу къайд гъапIганси, КIваин уьрхбан багъ – му лап важиблу ва мяналу, Ватандихъан вуйи женгнаъ гъийихдариз гьюрмат улупурайи акция ву. Думу багъдин гьарари, ихь игитарин гьунарар кIваин алаури,
ухьуз ва ихь жямяаьтлугъдиз Ватандин гъайгъушнаъ хьуз артухъ кьувват тувди.
Мамедгъалайиан вуйи Къизиеварин хизанари думу акцияйиъ чпин бай ва ккуни адаш Айдиндин ччвурнахъ мишмишарин гьар кивну. «Адаш мишмишар гизаф ккунир вуйи. Узу гьаму гьариз, диди гьар йисан йимишарин бул бегьер хрубси, хъайивал
апIурза. Гьамусяаьт узу мина дадайихъди ва абайихъди дуфназа. Узу гьеле кьюбпи классдиътIан адарза. Узу бицIир ву кIури, мина сарди гьаудар. Адашдин накьвдиинара дадайихъди гъягъюри шулза. Хъа сацIиб аьхю гъахьибси, узу дадайихъди ваъ,
хъа дада узухъди гъахури, дугъан сарпи кюмекчи шидиза. Узуна аьхю чве Аьлиаьсгьябди дада, хизан ва бицIину чве Уьмар уьрхюз ич адашдиз гаф тувунча», – гъапну, «Айдин Къазиев» дибикIну кагъаз кебхнайи гьар хабаъ тIапIри, бицIи Аьбдурашидди.
«Бегьер тувру аьхю гьар ибшри!»
3-пи ноябриъ хусуси метлеб айи операцияйиъ талаф гъахьи игитарин гьюрмат уьбхбан бадали багълар киву йицIиюкьуб районарин цIарнаъ Хив районра айи. Гьадму акцияйин дахилнаъди Хив райондин Хиварин гъулан М. Шамхаловдин ччвурнахъ хъайи мектебдин икриъ КIваин уьрхбан багъ ибтнийи. Му серенжемдиъ вари гъуларин главйир, мектебарин директорар, бицIидарин багъарин заведующйир, жюрбежюр тешкилатарин, идарйирин ва карханйирин кIулиъ айидар, Юнармияйин, «Сарпидарин гьяракатнан», ТОКС-дин дестйирин вакилар, уьмриан гъушу игитарин абйир-бабар, уьмрин юлдшар, веледар ва багахьлуйир иштирак гъахьнийи. Иштиракчйир Урусатдин ва Дагъустандин гимнарихъ хъпехънийи, хъасин дурари мармардашдин гъвандин улихь кюкйир дивнийи ва саб дакьикьайин арайиъ ккебехъну гъузнийи.
Хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ кечмиш гъахьи эскрарин гьюрматназ багъ ибтбалан кьяляхъ му серенжемдин иштиракчйирихъди гафчIал гъапIнийза. Йиз сарпи сюгьбатчи райондин депутатарин собраниейин председатель Садикь Исрафилов вуйи.
«Ватан бадали чпин жанар фида гъапIу игитарин гьюрмат уьбхюз ухьу буржлу вухьа. Райондин вари гъулариъ му жюрейин серенжемар гъахбан сиягь давам апIури, дурарин кьягьялвалин шил тарихнаъ гъибтуз ва гъюзимбу наслариз дурарин жюрэтлуваликан
уьмрин ва ватанпервервалин дарсар тувуз ухьуз кьувват туври», – гъапнийи Садикь Исрафиловди.
Мажвгларин гъул’ан вуйи Сейфудин Мирзаагъаевдихъдира сюгьбат гъубхнийза.
«Гьякалсир хтул уьмриан гъягъювалихъ гьич хъугъуз шуладарзухьан, я удукьурира адарзуан. Фикир гъапIган, 22 йис фу яш вухъа? Дугъаз швушв хпан, хизан ккебгъбан аьхю мурад-метлебар хьади гъахьнийиз улихь. ГьапIхьахъа?.. Йиз фикрартIан Аллагьдин амур аьхюб гъабхьну. Гъит, дугъан ччвурнахъ дупну гъи узу киву гъелемдикан, закур ислягьвалин бегьер хъайи аьхю гьар ибшри!» – къайд гъапIнийи игитрин абайи. Аьхиримжи сюгьбатчи Зилдикк гъул’ан вуйи Гъизил Астархановайи чан фикрарра ачухъ апIура.
«Нубатнан ражарира ич баярин гьунарар фикриъ ва фагьмиъ уьрхюри, му серенжем тешкил гъапIдариз чухсагъул. Дерднаан кабаб духьнайи учуз ккуниб анжагъ гьамциб сеймиш’вал вуда. Магьа узуси дургнайи бабарихъди кIван цIа ккядябхъюнза (хъана ишури). Я Аллагь, жвуван балин дерд саризкьан дярябкъри! Гизаф учIвруб ву, гизаф. Гъит миди вуйидаркьан сагъ-саламатди душ’ван кьяляхъ хъадакри», – ккун гъапIнийи игитрин дадайи.
