Гюльнара Мягьямедова
Умгьанат Сулейманова
2024-пи йисан сабпи шубуб вазлин муддатнаъ Дагъустан Республикайиъ рякъюнна транспортдин 299 хатIалу дюшюш гьисабназ гъадагъна. Думу аварйириъ 70 кас гъийихну, 402 касдиз зийнар гъахьну. Мидин гьякьнаан МВД-йин РД-йиъ айи Госавтоинспекцияйин управлениейин начальник, полицияйин полковник Александр Шалагинди республикайин СМИ-йин вакиларихъди вуйи пресс-конференцияйиъ гъапнийи.
Шалагиндин гафариинди, гъубшу йисандин тялукь вахтнахь тевиган, аварйирин кьадар 5,4%, гъийихдарин кьадар 2,8%, зийнар гъахьидарин кьадар 12,6% цIиб дубхьна. Гьаддихъди сабси, ГАИ-йин вакили машинар гъягъру федеральный рякъяриъ, Урусатдин Къарабудагъкент райондиъ айи ОМВД-йин гюзчиваликк ккайи рякъяриъ арайиз гъюрайи аварйири пашман апIурайивал къайд гъапIнийи. Думу рякъяриъ духьнайи ДТП-йирин кьадар ва гьацира гъийиху инсанарин кьадар 2 ражари за дубхьна.
Гьарсаб авария арайиз гъювалин себебар ахтармиш апIували улупурайиганси, рякъюнна транспортдин 54% дюшюшариъ машинар чиб-чпихъ гъивну. Думу аварйириъ 37 кас гъийихну. Яягъди гъягъюрайи инсанарихъ машин хъубсувалин дюшюшарин кьадар 20% ву. Дицисдар дюшюшариъ 10 кас гъийихну. Машин ккитIибкIувалин, дийибгънайи транспортдихъ хъубсувалин, рякълан ултIубччвувалин дюшюшари 26 процент тяйин апIура.
Гъубшу кварталин натижйир йивурашра, гьамусяаьт гьар йигъан шулайи аварйири ухьу хъана артухъ пашман апIура. Гьаму улихьнаси, 13-апрели, СтIал Сулейман райондиъ гъабхьи аварияйиъ шубур кас гъийихну, гьадму гьисабнаан 2 бицIир. Мамрач-Ташкапур-Араканский гъяд’ин Hyundai Solaris машин, гъаншарди машинар гъюру рякъюз удубчIвну, «Газель» микроавтобусдихъ ва гъагъ зигру машинарихъ хъубсну. БицIину машин хъапIрайир ва думу машиндиъ айи 7 ва 8 йисандин кьюр бицIир гъийихну, сар пассажириз ва микроавтобусдиъ айи ургур касдиз гъагъи зийнар гъахьну.
Гьаму пресс-конференцияйиъ иштирак гъахьи Дербент райондин РОВД-йин полицияйин майор, ОГИБДД-йин отделин кIулиъ айи Фейрудин Аскеровди республикайин рякъяриин арайиз дуфнайи аьгьвалатнакан чан фикрар ачухъ гъапIну. Дугъан гафариинди, Госавтоинспекцияйин вакиларихъди вуйи пресс-конференция тешкил апIбан себеб хьадан тятIилар вахтна бицIидар машинариъ итну гъахруган, дурар рякъяриъ шлу хатIалу дюшюшарихьан уьрхбан уьлчйир кьабул дапIну ккуниваликан агьалйириз кIваин апIуб вуйи
Фейрудин Аскеровди гъапиганси, гьамусяаьт Дербент райондиъ варитIан гизаф ДТП-йир федералин рякъ’ин шула, иллагьки хьадан вахтна. Шубуб вазлин муддатнаъ ДТП-йириъ зийнар шулайи касарин кьадар цIиб дар. Хъа рякъюн къайдйир чIур гъапIдарин кьадар 3655 кас гъахьну, гьадму гьисабнаан 109 кас ички дубхъну рулихъ деънайидар ву. Дурарикан 25 кас суддин кьарарниинди машин хъапIбан ихтиярарихьан мягьрум гъапIну, хайлиндар, хатIасузвалин чIулар ишлетмиш дарапIувализ лигну, журумдикк ккахъну. Дупну ккундуки, машиндин рулихъ деънайидариз гизаф дюшюшариъ телефондира машат апIура. Машин хъапIрайирин фикир жара йишвахъинди гъябгъюру, ва гьадму саб бицIи геренди хатIалу дюшюшра шулу. Саспи водителари жара йишвахъинди машин илтIибкIруган, поворотник ктрабхьри, хатIалу гъалатIар гизаф деетура.
– Рякъярин къайдйир чIур апIурайидар аьхю машинар хъаърайидар ву кIури, гизаф водителар аьрзачйир духьна. Му дюзиб вуйин?
– Аьхиримжи йисари, дугъриданна, рякъяриин аьхю машинарин кьадар артухъ дубхьна. Хъа гьаму улихьна йигъари СтIал Сулейман райондиъ рякъюъ гъабхьи дюшюш аьхю машин улихь хьади гъабхьуб вуйин? Дурар вари гьацдар гафари ву. Рякъяриъ аварйир хьпан асас себебар – рякъюъ машинар гъягъру къаршу терефназ удучIвувал, зарбди машин хъапIувал ва рякъюъди гъягъюрайи жара машинарихьна гьюрматсузди янашмиш хьувал ву. Машинар хъаърайи ватанагьлийирихьна илтIикIну, гьамци пуз ккундузуз: рякъяриъ машинар сар-сарихьна гьюрмат ади хъаъну ккунду. Учву шлин машин зарбди гъябгъюраш, талитар тешкил апIури ккундар. Учву рулихъ деънайи вахтна, хулаъ учвуз ккилигурайиваликан кIваълан гьархну ккундар.
Рякъяриъ шлу аварйири инсанарин уьмрар гъахуру, саб тахсирра ктру бицIидар уьмрихъ мягьрум шулу, жигьиларикан сакьатлудар апIуру. Гьацдар дюшюшар гьар йигъан текрар шулашра, машинар хъаъру жигьилари, гьяракат гъизгъин апIури, рякъюъ машиндин гьяракатнан къайдйир чIур апIури шулу.
Бязи машинар хъаърудариз я журум апIбахьан уголовный жазайихьан, ясана машин рас апIуз гъягъру харжарихьан гучI адар. Наана гьялакди вучва? Машиндин гьяракат артухъ дапIну, 10 дакьикьа улихьна хъуркьну, гьапIручва?
Эгер учвуз ичв уьмрикан фикир ктарш, учв’ина аманат дапIну машиндиъди гъярайи бицIидарин ва жара пассажирарин уьмриканкьан, учвуз хулариъ ккилигурайи багъри инсанариканкьан фикир апIинай.
