Гюльнара Мягьямедова
2020-пи йисан РФ-дин Президент Владимир Путиндин Указдиинди Сергей Меликов Дагъустан Республикайин Главайин вазифйир тамам апIрурди тяйин гъапIнийи, хъа 2021-пи йисан 14-пи октябри, йискьубан арайиъ региондин агьалйирин хъугъвал гъазанмиш апIбаз дилигну, республикайин Главади тасдикь гъапIнийи.
Республикайиъ учIруди дийигънайи месэлйир аьгъю апIбан бадали, йишв’ин агьалйирихъди гюрюшмиш шули, Сергей Меликов республикайин шагьрариз ва районариз гъягъюз хъюгънийи. Дагъустандин кьибла терефнахъди таниш хьувал дугъу Дербентдиз ва Табасаран райондиз гъягъбалан ккебгънийи.
Тазади республикайин гьюкмин кIулиз дуфнайи Сергей Меликовдин гьял дапIну ккуни месэлйирин арайиъ хъархъвсин месэла сабпи йишв’ин алди гъабхьну гъапишра, кучIал даршул. Му терефнаан арайиз дуфнайи читин аьгьвалат дугъу уьлкейин кIулиъ айидарихьанра жин гъапIундайи. 2021-пи йисан мартдин вазли Федерацияйин Советдиъ «Дагъустандин йигъар» кIули гъахурайиган, Дагъустандин главайи ЖКХ-йин йирси духьнайи объектарикан, хъархъвас тартиб апIру, чиркин шид марцц апIру гъурулушар адруваликан, марцци ва ужуб ерийин шид кьитди вуйиваликан ва жара чарасуз гьял дапIну ккуни месэлйирикан ачухъди гъапнийи.
Гъи республикайиъ Къарабудагъкент, Дербент ва Хасавюрт районариъ хъархъвас сабдихьан тмунуб жара апIру цIийи шубуб комплекс дивбан, хъархъвас дабхьру йишвар гьязур апIбан ляхнар кIули гъягъюра. Думу комплексари йисандин арайиъ 1 миллион тонн хъархъвас тартиб апIиди. Реформа уьмриз кечирмиш апIбан бадали республикайин бюджетдиз 8 млрд манаттIан зиина пул жара апIиди.
Планламиш дапIнайиси, 2030-пи йисаз Дагъустандин аьтрафариин уч гъабхьи вари хъархъас жара апIури, тартиб апIиди.
Мягьячгъалайиъ канализацияйин шид марцц апIбан бадали 1970-пи йисари тикмиш дапIнайи канализацияйин гъурулуш, 90% йирси дубхьнайи насосдин станция цIийи алаъбан бадали пулин дакьатарин кюмек тIалаб апIури, Сергей Меликов уьлкейин президентдихьнара илтIикIнийи. Цци 30-пи августдиъ Мягьячгъалайинна Каспийскдин агломерацияйин канализацияйин шид марцц апIру гъурулушар цIийи алапIбаз бахш вуйи жямяаьтлугъ презентация гъабхьнийи. Мягьячгъала шагьрин айитI канализацияйин коллекторар, Каспийскдиъ 4 километр манзил ади гьюлин кIанакк кьюб коллектор, Къарабудагъкент райондиъ чиркин шид марцц апIру гъурулушар тикмиш апIбан планар дивна. Проектдин уьмуми кьимат 21 миллиардна 900 агъзур манат ву.
Сергей Меликовди Урусатди гъабхурайи хусуси метлеб айи дявдин операцияйиъ иштирак шулайи дагъустанлуйириз, дурарин хизанариз аьхю фикир тувр. Думу учв кечмиш гъахьи эскрарин хизанарихъди саки гьар вазли гюрюшмиш шула, дурарин месэлйир гьял апIура. Республикайиъ чан дахилнаъ 200 кас айи, чпин хушниинди контракт гъийибтIдарикан ибарат вуйи ва гъи СВО-йиъ иштирак шулайи «Каспий» батальон тешкил дапIна.
2023-пи йисан республикайин экономика 5 проценттIан артухъ за гъабхьну, хъа промышленность, гъулан мяишат, тикилишчивал ва транспорт хъана артухъ. Агьалйирин маважиб 9 проценттIан артухъ за дубхьна. Экономикайиз гъюрайи инвестицйир цIиб шуладар.
Республикайиъ саб жерге чIатху проектар «Йикк тартиб апIру кархана», «Йиккунна никкдин сурсат гьясил апIру заан технологияйин кархана» уьмриз юрутмиш апIура. Мейвйир, дюгю гьясил апIбаан республика уьлкейин кIакIначи регионарикан саб ву. Балугъчивал ва балугъарин сурсатар тартиб апIбаъра улупбар къайдайиз гъюра.
Гьамцдар ву Сергей Меликовдин 4 йисандин арайиъ к1ули гъуху ляхнин натижйир. Региондин главайи республикайин кIулиъ ади тамам дапIнайи ляхнарикан яркьуди газатдин гъюру нумрйириъ тувдича.
