Умгьанат Сулейманова
Гьамусяаьт республикайиъ хайлин рягьимлувалин фондар ачмиш дапIна. Асас вуди фондариз гъюрайи гъазанжар агьалйири садакьа жюрейиинди ва чпин хушниинди туврайи пул ву. Дупну ккундуки, 20-25 йис мидиз улихьна рягьимлувалин фондар, мюгьтаж вуйидариз кюмек апIрудар саб хилин тIубариинди ктухуз шуйи. Гьадрарикан сар ухьуз варидариз таниш вуйи Айваз Рамазанов вуйи. Йиз кучIал даршул, сифтена-сифте ихь райондиъ рягьимлувалихьна гамар алдагъур гьадму вуйи гъапиш. «Рягьимлу кас хьуб кIваз ва жандиз рягьят ву», кIура йиз макьалайин игитри.
– Сабпи ражну дюн’яйиъ рягьимлувал айивалин фила гъавриъ ахъунву?
– Узу Табасаран райондиъ ТIаттил гъулаъ аьхю хизандиъ бабкан гъахьунзу. Учу ургур чви ва шубур чи вуча. Чвйирикан аьхюну бай узу вуза. Саб кIуруб, мици йиз кIваъ рягьимлувал хьуб думу йиз абйир-бабарин гьунар гъабхьну. Йиз дадайи чан йицIур бицIир ашра, хулан раккнихъна касибвал, мюгьтаж’вал кайи кас гъафиш, дугъан ляхин чарасуз бегьем дапIну гьауйи. Узу дадайиз: «Дада яв хулаъ йицIур бицIидар аяв, хъа мици гьар гъафурин ляхин бегьем апIури гъахьиш, ухьуз фу гъубзру?» – суал хъипган, дугъу жаваб тувнийи: «Ризкь артухъ апIрурра, цIиб апIрурра сар Аллагь ву, жан бай. Арчул хил’ан тувиш, гагул хилиз, увуз хабар дарди, кьюб ражари артухъди гъибди». Гьаци гъабхьнура ву.
Кьюб кIуруб, йиз адаш ухди кечмиш гъахьнийиз. Думу вахтна узу Мягьячгъалайиъ 2-пи курснаъ урхурайи аспирант вуйза. Дадайи, узуз машат дарибшри кIури, чаз читинвал кайиб улупурдайи. Хъа узу, йиз дадайиз ва чвйир-чйириз аьзият кайиб аьгъю дубхьну, урхурайиб дипну, гъулаз кьяляхъ гъафиза. Узу уьмриъ фукьан вушра читинвалар алахьур вуза, ва гъи узухьна читинвал кади илтIикIу касдиз, йиз кIул’ина гъафи йигъар кIваин шули, «ваъ» пуз шулдарзухьан.
– Му сяняаьтчивалин рягьимлувалихъ филандихъанмина хъюгъюнва?
– Дюзи суал тувунва гьамус. Му рягьимлувалин ляхин сарун сяняаьтчивалинуб гъабхьну. Сифте, саризра ашкар дарди, йиз хушниинди яшайишдин читин гьялнаъ айи, касибвал кайи хизанариз, зяиф сагъламвал айи бицIидариз ва хайлин жара касариз кюмек апIури гъахьунза. Аьхирки, яваш-явашди му ляхин йиз кьюбпи сяняаьт гъабхьну. Хъа узухъди му баркаллу ляхниъ иштирак хьуз ккуни ихь саспи ватанагьлийири теклиф дивну: «Айваз, му ляхин сар касдихьан удукьруб дар, гъач, фикир дапIну, учура увуз кюмек духьну, саб рякъ абгухьа». Сифте кIулиан 2009-пи йисан гъийин ихь Табасаран райондин глава Мягьямед Къурбановди, Анзор Къазимягьямедовди, Юнус Муртузялиевди, Ибадулла Шахсиновди ва узу «Табасаран» фонд тешкил гъапIунча. Ва фонднан тешкилатчйирира, дидин гъайгъу зигурайи советдира гьар вазлиъ гъафи чпин маважибдикан саб кьадар фондназ деебтури, гьар вазлиъ хайлин касиб хизанариз кюмек апIури гъахьунча. Дидин кьяляхъ 20 йискьан магьа касиб хизанариан вуйи баяр-шубариз ва зяиф сагъламвалин бицIидариз шадлугънан серенжемарра кIули гъахури аза. Улихьди ихь райондиъ фуну мярака апIурашра, кюмек ккунди, узуз зенг апIуйи. Хъа гъи сарун, уву кIурайиганси, рягьимлувал йиз кьюбпи сяняаьт дубхьна. Гьамус узу, райондиъ фу мярака тешкил апIурашра, улихьккимиди зенг дапIну, думу серенжем гъабхуз кюмек тувраза. Хъа аьхюбсиб пай кюмек узу сакьатвал кайи ва йитим бицIидариз туври шулза. Гьаз гъапиш, гележегдикан фикир апIруган, саринра кIвазра закурин йигъ харжиб шул кIури, хиял гъюрдар. Бедендин сакьатвал кайи бицIидариз ухьхьан ккуни кюмек чпихьна вуйи фикир ву.
– Хъа яв хизандин му рягьимлувалихьна фициб рафтар ву?
– Яв уьмрин юлдаш, яна хпир гъавриъ айи кас вуш, фунуб ляхинра мясляаьтниинди апIуз гъулайди шулу. Сабпи рягьимлувалин гамар йиз хпир Индира Максимовнайихъди сатIиди алдагъунча. ФужкIара кюмек ккунди илтIикIиш, Индирайи дишла кIуйи: «Рягьимлу рюгьнан Айваз, гьаму касдин дерди бегьем апIин сарун!»
