Гюльнара Мягьямедова
Урусатдин Федерацияйин аьтрафариин почтайин гъуллугъар гьуркIуз ихтияр айи компания тек саб «Урусатдин почта» ву. Думу уьлкейин агьалйирин почта хътапIбаъ кюмек туврайи гьюкуматдин идара ву. Уьлкейин вари аьтрафариъ почтайин аьлакьайин агъзрариинди айи отделенйириз миллионариинди Урусатдин ватанагьлийир гъюри-гъягъюра. Гьаддиз компания-йиъ дебккрайи гьарсаб цIийи къайдайикан Урусатдин аьтрафариин яшамиш шулайи инсанариз мялуматар тувувал важиблу ву.
Гьаму улихьна йигъари, посылка хътапIбан бадали, Мягьячгъалайиъ почтайин саб отделениейиз гъушнийза. Душваъ дуснайи оператор-дишагьлийи узхьан, йиз телефондиъ «Урусатдин почта» приложение аш, гьерхнийи. Узу посылкйир кми-кмиди хътаури шулдарза, гьаддиз думу приложениейикан хабар адайзуз. Оператор-дишагьлийи думу приложение интернетдиан йиз телефондиъ тIапуб ккун гъапIнийи. Гуж-балайиинди приложение телефондиъ тIапIунза, хъа адрес бикIури гьацI сяаьт гъубшнушра, гъабхьундайзухьан. Хъана операторихьна илтIикIну, суал тувунза: «Хъа кнопкйиртIан алдру телефон хьади гъафи кьаби бабу хътапIурайи посылкайикан гьапIрачва?» «Дицисдар касариз кюмек апIру оператор айич…», – гъапнийи почтайин отделениейин гъуллугъчийи.
Ав, гьамус йислан-йисаз гьюкуматди инсанариз гъулайвалар арайиз хура. Думу цIийивалар шлиз рягьятди, хъа шлиз читинди алахьуру.
«Урусатдин почта» компанияйиъ духьнайи цIийиваларикан мялуматар гъадагъбан бадали, узу Дагъустан Республикайин УФПС-дин директорин заместитель Зейнудин Рама-зановдихьна (шиклиъ) илтIикIунза. Дугъахъди гъубху сюгьбат исихъ туврача.
«Гъи, цифрайин цIийи-дарсдар технологйир ляхниъ ишлетмиш апIури, «Урусатдин почта» АО фици дигиш дубхьнаш, рябкъюрахьуз. Почтайин отделенйириз гъюрайи агьалйирихъди гъабхурайи ляхнилан гъадабгъну, мялуматар уьрхювал, тартиб апIувалра кади, компанияйин ляхин кIан’ан-кIулиз дигиш дубхьна.
Магьа гьамци, аьлакьайин отделенйирин ляхнин ерийиз кьимат тувбан бадали, 2023-пи йисан Дагъустан Республикайин агьалйири «Урусатдин почта» приложение жанлуди ишлетмиш апIуз хъюгъну. Республикайин агьалйири гьар вазли, кьялан гьисабниинди, почтайин ляхникан 10 агъзурилан зиина мялуматар, гьадму кьадарнакан 90% Почтайин мобильный приложениейиъ гъитра.
Дагъустанлуйири мобильный приложениейиъ гизафна гизафси чпи хътапIу посылка, кагъаз наанакьан гъубхнуш, эйсийихьна гъурубкьнуш ва гьацира почтайин отделенйирин ляхнин график аьгъю апIури шулу. Мобильный приложениейиинди хътапIурайи мутму ухди рубкьуру. Приложениейиъ регистрация дапIнайи агьалйирихьан, эгер тялукь вазифа (функция) тIапIну аш, телефондин номериинди посылкйир хътауз шулу. Посылка хътапIбан бадали, адресатдин телефондин номер улупуру, думу хътапIбан гьякъи-пулра вахт ккимиди тувну, посылка почтайин отделениейиз дубхну, операториз штрих-код улупуру.
Учву наан ашра, фуну вахтна вушра, мобильный приложениейиинди Урусатдин почтайи гьуркIрайи гъуллугъар тамам апIуз рягьятди шулу.
Урусатдин Почтайиъ электрондин доверенность а: улихьна вахтари жарарин ччвурнахъ хъайи посылка адабгъбан бадали, нотариусди печать дивнайи доверенность лазим вуйи. 2021-пи йисан июндин вазлилан башламиш дапIну, думу гъуллугъ Урусатдин почтайин сайтдиъ электрондин къайдайиъди пулсузди либхура, диди кьюб-шубуб дакьикьайин арайиъ месэла гьял апIуз мумкинвал тувра. Сервисди ватандашарин паспортарин улупбар мюгькамди уьрхюра. Посылка хътапIурайири чан телефондиъ адресдин бланк абцIра, хътапIурайи посылкайин хусуси номер гъадабгъура, хътапIурайи посылкайихъан (мумкинвал аш) пулра тувра. Гьадму ляхнар тамам апIбан кьяляхъ 72 сяаьтнан арайиъ почтайин фунуб отделениейиз вушра дубхну, посылка операторихьна тувра», – ктибтнийи Зейнудин Рамазановди.
Почтайин аьлакьайин отделенйириъ вахтназ улихьна нубатнахъ дикIузра шулу. Дагъустандиъ Урусатдин почтайин гьаму жюрейиинди ляхин апIурайи чIатху 60 отделение а. Гьяфтайин арайиъ Урусатдин почтайин 1000-кьан муштарйири вахт ккимиди чпи нубатнахъ дикIура. Диди агьалйириз чпин вахт планламиш апIуз мумкинвал тувра.
«Электрондин къул зигували почтайиъди хътаурайи посылкйир, кагъзар гъадагъувалин ляхин рягьят дапIна. Республикайин гьарсар юкьудпи агьалийи паспорт хьадарди, извещенйир ацIувал дарди чпиз хъадапIнайи мутму гъадабгъура. Электрондин къул зигувал отделениейиъ вушра, почтайин асас сайтдиъ вушра пулсузди тувру. Регистрация апIбан бадали цIиб вахттIан лазим дар. Аьрзайиъ паспортдин улупбар ва телефондин номер тувну ккунду. Хъа почтайин аьлакьайин отделениейиъ, муштарийин эйсивал аьгъю апIбан бадали, саб ражари паспорт улупувал лазим шулу. Электрондин къул гьязур апIбан кьяляхъ, посылка, ясана кьиматлу кагъаз гъадабгъбан бадали, жвуван фамилия ва трек-номер, хъа телефондиз дуфнайи код дупну ккунду. Гъийин йигъаз региондин почтайин аьлакьайин отделенйириъ гьаму жюрейиинди 86% кагъзар ва посылкйир тувра.
Ухьуз рябкьюрайиси, кьабул дапIнайи уьлчмйири отделенйириъ апIурайи ляхник гьяракат кипра. Цифровизацияйи чан ляхин ухди-кьанди вари йишвариъ ккебгъди. Хъа думу ляхнихъ ухди хъюгъю компанияйин ляхин заан дережайиз удубчIвиди», – къайд гъапIнийи ич сюгьбатнаъ Зейнудин Рамазановди.
Дугъриданра, вари гьаму гъулайвалар инсанар бадали, апIурайи ляхин гьяракатнаъ ипбан ва коррупцияйин тархсиркарвалар терг апIбан бадали кьабул апIурайидар ву. Вушра деврин технологйирихъди бегьемди таниш дарудариз, яшнан аьхю инсанариз цIийивалар читинди алахьуру. Хъа Зейнудин Рамазановди гъапиганси, региондин отделенйириъ телефондиъ «Урусатдин почта» приложение адрударихъди улихьна айи къайдйириинди ляхин апIувал давам шула.
