Гюльнара Мягьямедова
Хизан фунуб девринра, жямяаьтлугъдинра бицIи пай, десте ву, гъапну Индияйин писатель, шаир, художник, жямяаьтлугъ кас Рабиндранат Тагори. Хъа аьдати гафариинди кIуруш, хизан сатIиди яшамиш шулайи ва чиб-чпин гъайгъушнаъ айи багахьлу инсанарин десте ву. Аьдати хизан адашдикан, дадайикан ва дурарин бицIидарикан ибарат шула. Хъа табасаранарин хизанар кюгьне вахтарихъанмина аьхюдар шули гъахьну. Хизандиъ адашна дадаси, абана бабра, адашдин, чвйир, чйирра сатIиди яшамиш шуйи. Дициб хизандиъ сарин дерд, шадвал варидари пай апIури, саб гъюдрачихъ уьл ипIури, албагну яшамиш шули гъахьну.
Гьелбетда, гъи дицисдар хизанар табасаранарин арайиъра лап цIибтIан алахьури имдар, фицики жямяаьтлугъдин артмиш’вали уьмриз чан дигиш’валар хура. Хъа заманйир фукьан дигиш гъахьишра, хизан жямяатлугъдин бицIи дестеди, жямяаьтлугъ арайиз хурайи бинади гъубзра.
Урусатдин Федерацияйиъ июлин 8-пи йигъ хизандин, ккунивалин ва вафалувалин йигъ вуди къайд апIури шулу. Гьаму цIарар урхурайи бязи касари, думу урсарин машквар ву, пуб мумкин ву. Йиз фикриан, ужуб ляхин урсари апIурашра, мусурмнари апIурашра, думу ужуб ляхин вуди гъубзра.
«Табасарандин нурар» газатдин редакцияйин коллективди албагу, гизаф йисари сатIиди яшамиш гъахьи хизанарин тажрубайикан кми-кмиди ктибтури шулу. Жара гъахьи, бахтсуз хизанарикан ктибтувал гъагъи месэла ву. Гьамусдин девриъ гизаф жигьил хизанар жара шула. Себебар: жилир ичкийикан ясана наркотикарикан асиллу духьнайивал, яшамиш хьуз хал адрувал, жигьилар адашдихъдина дадайихъди сатIиди яшамиш хьуз мажбур шулайивал, жилиринна хпирин арайиъ багахьлуйир учIвувал, пулин читинвалар арайиз гъювал, бицIидар бабкан хуз даршлувал, жилиринна хпирин набаллугъвал – яна хизандин уьмрихьна гьязур дарувал.
8-пи июлиъ хизандин машквар къайд апIури, сар-сарин арайиъ гьюрмат, мюгьюббат, вафалувал дюбхну ккуниваликан кIваин апIуб ич буржарикан вуди гьисаб апIурача. Дагъустандиъ, аьдат вуйиси, швушв ча пуз гъягъру вахтна, абйир-бабари бахтлу хизан арайиз хпан метлеб ади, цIийи ляхнар ккергъру. Гьадму вахтна абйир-бабарира, швушв хуз хъуркьнайи жигьилира, швушвди гъягъюз гьязур шулайи шурура, дериндиан фикир дапIну, халкьдин мелзналан вуйи гафариъ дупнайиси, ургуб ражари деебцну, саб ражари кадабтIну ккунду. Сабсана айту: «УтIурччвну апIруб ялхъван ву». Гьаддиз хизан ккебгъуб, хъа иллагьки думу ккадабхъуб гизаф гъагъи месэла ву.
Гьарсар абайина бабу чпиан удукьру жюрейиинди жигьилариз кюмекар, пешкешар апIуру. Сумчрин йигъан жигьилар варитIан бахтлу хизандин эйсйир шлуси рябкъюру. Амма бахт гьаммишан ккудудубкIри гъудрубзрувалин, уьмур анжагъ бахтлу геренарикан ибарат дарубдин гизафдар гъавриъ ахърадар. Хизандин яшайиш саб вахтнакьан сикинуб, читинвалар адруб даршлувалин гъаври духьну ккунду. Арайиз гъафи месэла хпирина жилири сатIиди гьял апIуз дубгъувал, сар-сарихьна айи гьюрмат, ккунирин хатур ккидрибтувал, вафалувал – му мюгькам хизандин бина ву. Мюгькам бина айи хизан сарихьанра дабгъуз хьибдар
